ماجرای دنباله دار رویارویی دو سد بر روی یک رودخانه/ "کمال صالح" آب را به روی "مروک" بست

به گزارش خبرنگار مهر، به رغم دسته گلی که در حوزه سدسازی کشورمان به آب داده شده و بر روی یک حوزه آبریز دو سد 120 میلیون مترمکعبی احداث شده است همچنان متولیان امر برای جمع کردن ماجرا و گره گشایی از مشکل به وجود آمده اقدامی نکرده اند.

سد کمال صالح در حالی در سال 84 کلنگ زنی شد که دو سال قبل از آن سد مروک آغاز شده بود و متولیان امر باید از همان روز به این موضوع می اندیشیدند که قرار است چگونه سد 130 میلیون مترمکعبی مروک در پایین دست سد 120 میلیون مترمکعبی کمال صالح پر شود.

این موضوع که پیش از این توسط خبرگزاری مهر رسانه ای شد و بارها برای رفع این مشکل پیگیری خبری صورت گرفت همچنان به گره کور حوزه سدسازی لرستان تبدیل شده است، گرهی که به نظر می رسد قبل از آنکه به دست دستگاه قضایی سپرده شود باید با تدبیر مسئولان امر در وزارت نیرو باز شود.

در حال حاضر سد مروک پس از آبگیری در سال گذشته به رغم اینکه دریاچه آن با حجم ذخیره حدود 130 میلیون مترمکعب طراحی شده بود میزبان 21 میلیون مترمکعب آب است تا شاهد خسارت جدی در زمان و هزینه اجرای باشیم.

این در حالیست که علاوه بر سهم 20 میلیون مترمکعبی که باید سد کمال صالح به عنوان حقابه به سد مروک بدهد باید سهم 10 میلیون مترمکعبی محیط زیست منطقه نیز اختصاص داده شود، موضوعی که تاکنون تحقق پیدا نکرده است.

عملکرد مسئولان امر در استان مرکزی در عدم تخصیص حقابه سد پایین دست در حالی رخ می دهد که رئیس جمهوری در سفر اخیر به استان لرستان برای بهره برداری سد مروک طی شش ماه نخست سالجاری به مردم قول داده است و انتظار می رود مسئولان امر در وزارت نیرو هرچه سریعتر نسبت به رفع موانع موجود برای تحقق وعده رئیس جمهور اقدام کنند.

استاندار لرستان: هنوز حتی یک لیتر از حقابه لرستان از کمال صالح محقق نشده است

هوشنگ بازوند استاندار لرستان در این رابطه به خبرنگار مهر می گوید: من از قبل در جریان اجرای سد کمال صالح بوده ام. این سد دو سال بعد از سد مروک لرستان آغاز و چهار سال قبل از سد لرستان به پایان رسید.

وی با بیان اینکه در این زمینه یک صورت جلسه ای وجود دارد که باید سهم حقابه سد مروک لرستان داده شود افزود: در این راستا 10 میلیون مترمکعب حقابه زیست محیطی منطقه و 20 میلیون مترمکعب نیز سهم حقابه سد مروک است که تاکنون یک لیتر از این حقابه داده نشده است.

استاندار لرستان عنوان کرد: از روزی که به لرستان آمده ام به مسئولان محیط زیست گفته ام که برای دریافت حقابه زیست محیطی سد اقدام کنند تا حداقل 10 میلیون مترمکعب سهم محیط زیست منطقه را بگیرند که کار در حال پیگیری است.

سکوت وزیر نیرو در مقابل احداث دو سد بر روی یک رودخانه

بازوند با بیان اینکه در این زمینه مشکلات حقوقی وجود دارد که این مشکلات باید حل و فصل شود یادآور شد: هفته گذشته در جریان نشست با رئیس مجلس و وزیر نیرو نماینده مردم دورود و ازنا نسبت به طرح موضوع اقدام کرد که وزیر نیرو عملا پاسخی برای این موضوع ارائه نکرد.

وی با بیان اینکه تامین حقابه سد مروک و محیط زیست منطقه مطالبه جدی مردم و مسئولان لرستان است تصریح کرد: در صورتیکه پیگیری این مطالبه به جایی نرسد به طور قطع از طریق دستگاه قضایی اقدام خواهیم کرد.

استاندار لرستان با بیان اینکه در حال حاضر علاوه بر تامین آب شرب 14 میلیون مترمکعب از آب سد کمال صالح صرف پالایشگاه مرکزی می شود عنوان کرد: این در حالیست که پالایشگاه نسبت به محیط زیست و اراضی پایین دست در اولویت نیست و انتظار می رود حقابه لرستان برگردانده شود.

بازوند: در صورت عدم تحقق حقابه سد مروک به سیستم قضایی متوسل می شویم

بازوند با بیان اینکه اختصاص حقابه به سد مروک در لرستان و محیط زیست منطقه یک مطالبه قانونی و به حق است که باید مسئولان در استان مرکزی نسبت به تحقق آن اقدام کنند افزود: من حساسیت رسانه های استان و مردم را قبول دارم. اینکه این حساسیت و دغدغه وجود داشته باشد درست است و ما برای رفع این مشکل از همه مبادی قانونی پیگیری خواهیم کرد.

وی با بیان اینکه متاسفانه در زمینه احداث سد مروک شاهد فرصت سوزی بوده ایم و الان نیز برای تامین آب سد تنها راه حل ما گرفتن حقابه از سد کمال صالح است یادآور شد: متاسفانه تاکنون متولیان امر نسبت به دادن حقابه اقدام نکرده اند و ممکن است ما برای تحقق حق مردم لرستان به سیستم قضایی متوسل شویم.

بازوند با بیان اینکه نه تنها در حوزه سدسازی بلکه در حوزه توسعه استان شاهد فرصت سوزی های زیادی بوده ایم که باید این موضوع آسیب شناسی شود افزود: اگر در این زمینه به درستی عمل می شد امروز وضعیت استان این گونه نبود.

کلنگ زنی و افتتاح کمال صالح در میان غفلت مسئولان لرستان

بنابر این گزارش سد كمال صالح استان مركزي در بالادست و سد مروك لرستان در پايين دست هر دو در يک حوضه آبريز و بر روي يک رودخانه به نام تيره از سرشاخه هاي دز احداث شده اند.

كل مساحت حوضه آبريز سد مروک كه حوضه آبريز سد كمال صالح نيز در داخل آن قرار مي گيرد برابر 962 كيلومتر مربع است كه از اين ميزان؛ حدود 673 كيلومتر مربع آن را سد كمال صالح به خود اختصاص داده و حدود 289 كيلومتر مربع یعنی کمتر از 35 درصد مربوط به حوضه آبريز سد مروک است.

ماجرا از اين قرار است كه عمليات اجرايي سد سنگريزه اي مروک لرستان در سال 1382 در حدود 37 كيلومتري شمال غرب دورود و در بخش سيلاخور به كارفرمايي شركت آب منطقه اي لرستان با هدف ذخيره سازي سالانه 120 ميليون متر مكعب آب برای تأمين آب مورد نیاز حدود 10 هزار هكتار از اراضي دشت سيلاخور آغاز شد.

و اما دو سال بعد از شروع ساخت سد مروک؛ در سال 84 عمليات اجرايي سد سنگريزه اي كمال صالح نيز بر روي بخش علياي همان رودخانه تيره در فاصله حدود 74 كيلومتري جنوب غربي شهر اراك به كارفرمايي شركت آب منطقه اي استان مركزي با هدف تأمين آب شرب مورد نياز شهرهاي اراك؛ شازند و صنايع بزرگ منطقه براي افق 20 ساله - بدون هيچ اعتراض يا واكنشي از سوی مسئولان وقت لرستان - آغاز شد.

مسئولان وزارت نیرو برای تحقق وعده رئیس جمهور تدبیر کنند

حال با افتتاح و بهره برداري از سد كمال صالح اراک و برنامه ريزي مسئولين استان مركزي برای استفاده از آب این سد به نظر می رسد اهداف احداث سد مروک لرستان قابل تحقق نباشد.

نکته قابل توجه آنجاست که قبل از احداث سد كمال صالح اراک؛ حجم ذخيره سازي سالانه سد مروک در مراسم كلنگ زني 120 ميليون متر مكعب اعلام شده بود؛ ولي بعد از احداث و بهره برداري از سد كمال صالح، توسط مديران و مسئولين شركت آب منطقه اي لرستان اعلام شد كه حجم آبگيري و ذخيره سازي سد مروك به حدود 55 ميليون متر مكعب در سال کاهش يافته است؛ زيرا آب رودخانه تيره در بالادست؛ توسط سد كمال صالح مهار مي شود و آب چندانی برای انتقال به پشت سد مروک باقی نمی ماند.

این وضعیت در حال حاضر به چالشی جدی در حوزه سدسازی لرستان و کشورمان تبدیل شده است، موضوعی که در صورت عدم تدبیر مسئولان وزارت نیرو برای تامین حقابه سد پایین دست مروک ممکن است این دو سد را در مقابل هم قرار داده و مروک برای گرفتن حق خود از کمال صالح راهی دستگاه قضایی شود.

واشکافی احداث دو سد کمال صالح و مروک بر روی یک حوزه آبریز ابهامات زیادی را مطرح می کند که جای طرح آن در این گزارش نیست ولی حال که رئیس جمهوری در سفر به استان لرستان و در دیدار مردمی خود به مردم این استان قول داده که سد مروک امسال به بهره برداری برسد به نظر می رسد مسئولان وزارت نیرو باید هر چه سریعتر نسبت به رفع مشکل ایجاد شده و تامین حقابه سد لرستان اقدام کنند.