صدای "دوزله" در ایلام شنیده نمی شود/ مرگ خاموش موسیقی کردی

به گزارش خبرنگار مهر، مردم کرد زبان کشور ما و به خصوص کردستان، کرمانشاه و ایلام دارای موسیقی بسیار غنی و سرشار از عشق، احساس، محبت، مردانگی، غیرت و..هستند که از دیرباز تاکنون نزد مردم جایکاه خاصی داشته است.

بدون شک موسیقی کردی یکی از غناهای فرهنکی کشور ما محسوب می شود و اصلا خود زبان کردی یک بار فرهنگی بزرگ در کشور ما ایجاد کرده است که باعث شده اقوام جایگاه خاص و ویژه ای در کشور داشته باشند.

در زبان و موسیقی کردی ویژگی ها و ابزار بسیار زیادی وجود دارد که در هر منطقه تفاوت دارد و در استان ایلام از سازهای مخصوصی برای موسیقی استفاده می شود که از قدیم تاکنون در بین مردم رواج داشته است.

در گذشته که مردم ابزاری برای نواختن موسیقی نداشتند از نی ابزاری به نام دوزله برای ایجاد آوایی زیبا می ساختند که هم اکنون در پاره ای از اوقات صدای آن شنیده می شود.

دوزله

دوزله یکی از سازهای موسیقی کردی است که این ساز در استان ایلام نیز رواج زیادی دارد چراکه مردم به آن علاقمند هستند و از قدیم و تاکنون به خصوص بزرگان از آن در شادی استفاده زیادی کرده اند.

دوزله محلی  در منطقه ایلام معمولاً توسط مردم با نی ساخته می شود و یکی از صنایع دستی استان نیز محسوب می شود اما به دلیل کوچکی و ظرافت و صدماتی ‏که ممکن است در حین حمل و نقل به آن وارد آید آن را از لوله های آلومینیمی می سازند.

این ساز از دو لوله مسی (یا نی) که به موازات هم بسته و محکم شده‌اند ، تشکیل شده است و هر یک از لوله ها دارای قمیش یک زبانه و مستقل از دیگری است و در طول هر لوله شش ‏سوراخ تعبیه شده به طوری که سوراخها همواره در کنار هم قرار می گیرند.

نواختن دوزله به وسیله سه انگشت وسطی هر دو دست که روی سوراخ‌های ساز قرار می‌گیرند ، انجام می‌شود و شست‌ها ساز را از پشت می‌گیرندو نوازنده زبانه را در داخل دهان قرار داده و در آن می‌دمد.

دوزله و جفتان بر خلاف سازهای ایرانی كه تك صدا هستند دو صدایی است و قابلیت همراهی باسازهای چند صدایی را دارد.

دوزله ساخته شده در ایلام نشان مرغوبیت گرفته است

رائد ناصری فر معاون صنایع دستی استان ایلام در گفتگو با خبرنگار گفت: استان ایلام دارای صنایع دستی مختلفی در بخشهای گوناگون است که یکی از این موارد ساخت دوزله برای نواختن موسیقی است.

وی بیان داشت: دوزله های ساخته شده در استان ایلام از کیفیت بالایی برخوردار هستند و حتی نشان مرغوبیت از صنایع دستی کشور گرفته است.

این مسئول بیان داشت:  دوزله بومی استان ایلام از کیفیت بالایی برخوردار است و به همین منظور مورد توجه دیگر نقاط کشور نیز قرار دارد.

مرگ خاموش دوزله

متاسفانه در چند سال اخیر به دلیل رشد سازهای موسیقی و ابزارهای مختلف ساز دوزله رو فراموشی است و دیگر صدای دزوله در ایلام کمتر شنیده می شود و جایگاه خود را در موسیقی کردی از دست داده است.

یک دوزله نواز در این ارتباط به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه دوزله ایلام به رغم ثبت ملی رو به فراموشی است .

علی مرادی بیان داشت: دوزله مثل قدیم در موسیقی کردی نیست و ابزارهای جدید باعث شده این ساز و موسیقی ایلامی به مرور زمان فراموش شود.

وی تصریح کرد: مسئولان و متولیان فرهنگی استان ایلام باید توجه به موسیقی استان داشته باشند چراکه در حال حاضر وضعیت موسیقی استان اصلا مناسب نیست.

مرادی بیان داشت: موسیقی کردی در استان ایلام با دوزله حس خاصی دارد ولی هم اکنون  این ساز روز به روز در موسیقی کم و کمتر می شود.

وی بیان داشت: بسیاری از موسیقی دانان استان موسیقی را به دلیل مشکلات زیاد کنار گذاشته اند و دیگر خبری از جنب و جوش در حوزه موسیقی وجود ندارد.

موسیقی ایلام باید ثبت ملی شود

فرید الوندی مسئول موسیقی حوزه هنری استان ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: موسیقی در استان ایلام جایگاه خود را از دست داده است، متاسفانه دوزله ثبت شده است اما نغمه ها و آواهای این ساز را فراموش کرده ایم و احیای آن این کار نیازمند پژوهش و مطالعه است.

الوندی اظهار داشت: موسیقی استان ایلام باید به جایگاه بسیار بالایی برسد و باید به آن توجه جدی شود چراکه از غنای بسیار بالایی برخوردار است.

وی بیان داشت: در فرهنگ مردم استان ایلام موسیقی های بسیار زیادی وجود دارد که نیازمند مطالعه و بررسی هستند و موسیقی محلی استان نیاز به کارهای کارشناسی شده برای ترویج  دارد.

این مسئول عنوان کرد: در موسيقي ايلام از سازهاي دوزله، جفتان، سرنا، سيپور، ضرب، دهل، شمشال، ني و كمانچه استفاده مي شود و اين سازها در آيين هايي مانند: عروسي، جنگ و عزا كاربرد دارند.

وی گفت: ترانه ها و موسیقی های محلی هر منطقه نمادی از فرهنگ و آداب و رسوم گذشته را نشان می دهد که نوعی از نحوه زندگی گذشته را به مردم امروزی نشان می دهد ایلامی‌ها در سرودن ترانه‌های محلی مهارت خاصی دارند.

وی افزود: در زمینه موسیقی بومی ایلام هیچ کاری انجام نشده است و نتوانستیم با افتخار دوزله، بلور و سورنا را در دست بگیرم  اما امروز با افخار گیتار  را در دست و به دوش می‌گیرند اما دوزله و ساز‌های محلی که میراث گرانبهای محلی استان است را پنهان می‌کنند.

الوندی تصریح کرد: ساز بومی باید برای مردم به یک افتخار تبدل شود چرا باید هنرمندان در خلوت خود دوزله و ساز بومی را بنوازند، وظیفه‌ ما است که به جا انداختن فرهنگ بومی توجه کنیم.