جشنواره ملی پسته دامغان دریچه‌ای رو به تحقق جهاد اقتصادی/ بی نیازی از واردات تانن با فراوری ضایعات پسته

به گزارش خبرنگار مهر، پسته گیاهی است که از دیرباز درنقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار می‌گرفته و در جنگلهای وحشی و خودروی ناحیه شمال شرقی ایران و نواحی هم مرز با ترکمنستان و افغانستان پیشینه ای باستانی دارد و تصور می شود که درخت پسته حدود سه یا چهار هزار سال قبل در ایران اهلی و مورد کشت و کار قرار گرفته است.

فصل برداشت پسته امسال با نگاهی دیگرگونه به این محصول استراتژیک ملی آغاز شده، نگاهی که می توان با آن زباله هایی که از دستگاه های پسته پاک کنی به جا می ماند به محصولاتی ارزشمند برای صنایع مختلف تبدیل و به اقتصاد کشور کمک کرد.

سابقه کشت پسته در دامغان، سمنان و قزوین به قرن هفتم هجری و در استان کرمان به قرن دوازدهم هجری نسبت داده می شود ولی در سایر نقاط ایران سابقه ای 200 ساله دارد و پسته کاری در ایران در دهه های اخیر توسعه بیش از پیش فزاینده ای داشته است.

در این راستا اولین جشنواره و سمپوزیوم علمی پسته ایران قرار است روزهای 26 و 27 شهریور ماه با حضور فعالان این صنعت در شهرستان دامغان برگزار شود.

رفع بیکاری و فقر در گرو استفاده درست از نعمات الهی

 مسئول ستاد اجرایی و پشتیبانی اولین جشنواره و سمپوزیوم علمی پسته ایران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن یادآوری این مطلب که دامغان به عنوان تولید کننده محصول استراتژیک پسته در دنیا مطرح است، بیان داشت: مردم باید شکرگزار این نعمت خدادی باشند و آن را ارزش گذاری کنند تا متضرر نشوند.

مسلم نصرتی استفاده بهینه از نعمات الهی را شکرگزاری خداوند خواند و ابراز داشت: رفع بیکاری و فقر در گرو استفاده از نعمات الهی است و می تواند باعث رشد و شکوفایی بخش های مختلف منطقه شود.

وی با اشاره به این که پسته می تواند برای مردم و منطقه دستاوردهای خوبی داشته باشد و نباید به شکل غیرحرفه ای از آن استفاده کرد یادآور شد: همیشه برای انجام ندادن کارهای بزرگ بهانه هست اما مسئولان شهر دامغان مصر بودند با وجود کمبود زمان جشنواره ملی پسته را در این شهر برگزار کنند.

پسته می تواند جایگاه دوم صادرات ایران به خود اختصاص دهد

 شهردار دامغان هدف از برگزاری این جشنواره را شناخت و ارزش گذاری این نعمت خدادادی در راه رشد و بالندگی شهر دامغان دانست و اظهار داشت: وفاقی محلی و منطقه ای برای برگزاری این جشنواره شکل گرفت و به دنبال آن دستورالعمل ها، کمیته ها و ... تشکل شد و اکنون به برگزاری جشنواره در 26 و 27 شهریور ها نزدیک می شویم.

نصرتی با اشاره به این که 26 شهریورماه بخش علمی و بیست و هفتم نیز جشن ملی پسته برگزار خواهد شد، گفت: پسته محصول ارزشمندی است که می تواند جایگاه دوم را در تولید و صادرات ایران داشته و با ارزآوری فراوان دست رقیبان را کوتاه کند.

وی توسعه صنایع مرتبط با این محصول از جمله صنایع تبدیلی، فرآوری، بسته بندی، مشتقات آن مانند پوست، هسته، روغن، مواد غذایی مغزی، شیرینی ها، غذا ها و ... را دیگر هدف برگزاری این جشنواره ملی دانست و افزود: موارد یاد شده فرصت هایی است که می توان به نحو احسن از آن بهره گرفت و برای شهرستان و کشور سودآوری، ایجاد اشتغال و بهره وری داشت.

باید زمینه ساز پژوهش های علمی در تولید و صادرات پسته باشیم

شهردار دامغان با تاکید بر ضرورت شناسایی ذائقه مردم دنیا، کیفیت و طعم پسته را در افزایش ارزش افزوده این محصول موثر خواند و خاطرنشان کرد: در بخش علمی جشنواره با عنوان سمپوزیوم علمی، همه مسائل مرتبط با محصول پسته اعم از سیستم های جدید، آبیاری، کاشت، داشت، برداشت، سموم دفع آفات، کودهای مرتبط با تغذیه گیاه، روش ها و تجربیات اساتید و دانشگاهیان در خصوص استفاده از تولیدات ارگانیک که دغدغه همه مسئولان و مصرف کنندگان است، عرضه پیشنهادات تجاری و علمی و نهایتا پاسخ به همه سوالات که تولیدکنندگان محصول برای اهدافشان دارند مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

نصرتی با یادآوری این نکته که باید زمینه ساز پژوهش های علمی در این محصول باشیم تصریح کرد: دبیرخانه متمرکز و دائمی بعد از جشنواره و در سال های آتی به کار خود ادامه خواهد داد و کار دریافت مقاله و اهداء جوایز را انجام می دهد.

وی با اشاره به اینکه کمیته پیگیری جشنواره بعد از اتمام آن نیز پابرجاست تا اهداف جشنواره به دست فراموشی سپرده نشود عنوان کرد: اصل حمایت در این جشنواره مورد توجه قرار گرفته چرا که با ایجاد فضایی که همه جمع شوند و آگاهی یابند، اصل حمایت هم شکل می گیرد.

ایجاد ارتباط بین تولیدکننده و سرمایه گذار بزرگترین اصل حمایتی جشنواره پسته ایران

مسئول ستاد اجرایی و پشتیبانی اولین جشنواره و سمپوزیوم علمی پسته ایران همه چیز را در گرو اطلاعات دانست و اذعان داشت: اگر اطلاعات نباشد حقوق مغفول می ماند و خسارت ایجاد می کند اما وقتی علم پیدا کردیم موفقیت هم به دنبال آن می آید.

نصرتی کنار هم قرار گرفتن جامعه تولیدکننده، عرضه کننده، خریدار و تاجر را بهره وری و حمایت خواند و ابراز داشت: همیشه برای حمایت از تولیدکننده، مخترع و ... نباید به دنبال پول بود بلکه ایجاد ارتباط یعنی تولیدکننده یعنی کسی که علم و آگاهی در فنون مختلف دارد و سرمایه گذار در یک محل می تواند بزرگترین حمایت باشد.

احیای سنت فراموش شده شکرگزاری در جشنواره ملی پسته

رئیس شورای اسلامی شهر دامغان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، هدف اصلی از برگزاری این جشنواره را سپاسگذاری از نعمات و الطاف الهی دانست و گفت: در جشنواره ملی آیین شکرگزاری از خداوند متعال که سنتی فراموش شده است دوباره احیا خواهد شد تا این سنت دوباره در میان مردم و کشاورزان دایر و تقویت شود.

رضا زارع زاده با بیان این مطلب که خداوند فرموده هرگاه شکر کردید نعمت شما افزون خواهد شد افزود: ایجاد اوقات شاد و مفرح برای هموطنانی که از سراسر کشور در این جشنواره شرکت می کنند از دیگر اهداف برگزاری این جشنواره است.

وی از دیگر اهداف برگزاری این جشنواره را آشنایی با آخرین دستاوردهای کاشت، داشت، برداشت پسته، آفت ها و راه های مبارزه با آن، ادوات و وسائلی که در تسریع کار برداشت استفاده می شود معرفی و خاطرنشان کرد: در سمپوزیوم علمی برای رسیدن به این هدف از کارشناسان و اساتید برجسته کشوری دعوت به عمل آمده است.

بیش از 14 هزار هکتار باغ پسته و 3 هزار بهره بردار در دامغان وجود دارد

دبیر جشنواره ملی و سمپوزیوم علمی پسته ایران در دامغان با اشاره به ایجاد نمایشگاهی در کنار این جشنواره برای آشنایی شرکت کنندگان با ادوات کشاورزی مرتبط با پسته و تولید کنندگان تصریح کرد: میهمانان مختلفی از سراسر کشور از دانشگاه های، تشکل ها و انجمن های پسته، تولید کنندگان، تجار، استانداران، فرمانداران، دست اندرکاران بخش کشاورزی، شهرداران، بخشداران، دهیاران و ... ما را در این جشنواره همراهی خواهند کرد.

زارع زاده شکل گیری 30 غرفه نمایشگاهی با حضور غرفه دارانی از سراسر کشور را از ویژگی های بارز این نمایشگاه خواند و اذعان داشت: ادوات کشاورزی بیشتر از خارج استان در این نمایشگاه حضور خواهند داشت و عرضه 30 نوع پسته که در دامغان کشت می شود با قیمت مناسب از دیگر ویژگی های این نمایشگاه است.

وی با یادآوری این مطلب که از 14 هزار هکتار باغ پسته بیش از 12 هزار هکتار آن مثمر و باقی نهال هایی است که به زودی به باردهی می رسند ابراز داشت: در دامغان حدود سه هزار بهره بردار داریم و بیش از 14 هزار نفر ارتزاقشان از محل باغات پسته است.

رئیس شورای اسلامی شهر دامغان با اشاره به اینکه پیش بینی می شود امسال چیزی در حدود 400 میلیون تومان عایدات باغات پسته این شهر باشد اظهار داشت: ارقام اکبری، شاهپسند، خنجری، فندقی، عباسعلی و ... از بهترین نوع تولیدات هستند که در نمایشگاه جشنواره نیز برای نمایش و فروش وجود خواهند داشت.

افزایش کیفیت و کمیت محصول پسته با رسیدگی علمی و استفاده از کارشناسان مجرب

دبیر انجمن پسته شعبه دامغان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر وضعیت پسته امسال این شهرستان را خوب ارزیابی کرد و گفت: بیشتر کشاورزان ما رسیدگی علمی به محصولاتشان دارند و با استفاده از کارشناسان جهاد کشاورزی و سایر کارشناسان توانسته اند کیفیت و کمیت محصول خود را ارتقا ببخشند.

منصور عباسیان قرار دادن محصول سالم در سبد تولید را مهمترین هدف این انجمن دانست و افزود: در باغ پسته خودم بر اساس همین روش ها توانستم بیش از 35 هزار تن پسته داشته باشم که نسبت به سال گذشته تقریبا افزایش دو برابری از خود نشان می دهد.

وی تولید محصول ارگانیک را از ویژگی های باغش معرفی و خاطر نشان کرد: اگر حوادث قهریه نداشته باشیم، محصول خوبی ارائه خواهیم کرد چرا که با استفاده از حشره کش ها و کودهای بیولوژیک، کودهای حیوانی که خودمان فرآوری می کنیم برای درختان بهره می بریم.

دبیر انجمن پسته دامغان شناخت حشرات مفید و مضر و مدیریت درست محصول را عامل موفقیت خود خواند و تصریح کرد: در این روش کشاورز باید به صورت مستمر در باغ خود حضور داشته باشد، درختان به صورت مجزا آفت زدایی می شوند و مثل سمپاشی های شیمیایی نیست که کشاورز 20 روز تا دوماه خیالش راحت باشد و به باغش سر نزند.

عباسیان اذعان داشت: درخت پسته بعد از هفت سال به بار دهی می رسد و به عبارتی هزینه هایی که برای آن شده را جبران می کند و بعد از 15 سال شروع به بار دهی بالا یعنی چیزی بین 20 تا 30 کیلو کرده و به اصلاح مرد می شود.

تبدیل ضایعات پسته به تانن، گامی در راستای تحقق جهاد اقتصادی

یک ایده پرداز دامغانی نیز در این گفتگو با اشاره به این که ضایعات پوست پسته تازه در سطح شهر پسته خیز دامغان تقریبا معادل سه هزار تن است که باید برای بهره برداری از آن برنامه ریزی صحیح انجام شود گفت: متاسفانه در همه شهرهای پسته خیز پوست پسته را از بین می برند و دلیل اینکار سرعت بالای کپک زدن آن و تولید زهرابه ای به نام افلاتوکسین است که باعث خرابی محصول و از بین رفتن بازارهای صادراتی پسته ایران می شود.

شهرام فدائیان با بیان این مطلب که روی پوست پسته تازه کار شد و توانستیم آن را تبدیل به یک محصول اقتصادی کنیم افزود: ثمره این کار استحصال تانن از پوست پسته است و سال 1389 برای آن گواهی ثبت اختراع گرفتیم.

وی با یادآوری این مطلب که تفاله باقی مانده از پوست پسته تانن زدایی شده که ترکیبات فنولی خود را از دست داده کاملا قابل استفاده است خاطرنشان کرد: این ماده به عنوان مکمل غذای دام و طیور قابل استفاده است و آنالیز خوبی دارد و سرشار از مواد مغذی مثل پروتئین و فیبر است.

تولید 9 طیف رنگ مختلف از تانن برای رنگرزی الیاف طبیعی در فرش

این کارشناس و محقق کشاورزی، تانن را محصولی دارای کاربرد فراوان در صنایع مختلف معرفی و تصریح کرد: در یک آزمایشگاه و با کمک یک کارشناس رنگرزی فرش از تانن استحصال شده 9 طیف رنگ مختلف برای رنگرزی الیاف طبیعی بدست آوریم، در یک پروسه آزمایش دیگر در چرم شهر ورامین این محصول را برای صنعت چرم و دباغی آن تست کردیم و نتایج بسیار خوبی بدست آوردیم.

 فدائیان با یادآوری این نکته که تانن یک محصول وارداتی از کشورهایی مانند آفریقا و روسیه است عنوان کرد: تانن استحصال شده مزیت های رقابتی زیادی با تانن های وارداتی دارد، در صنعت نفت، حفاری های این بخش، رقیق سازی گل حفاری، مستحکم سازی دیواره های چاه های حفر شده در صنعت نفت و عدم ریزش آن ها کمک شایان ذکری می کند.

وی با اشاره به کاربرد تانن در صنعت پزشکی و داروسازی نیز به عنوان دارویی قابض و جلوگیری کننده از خونریزی اذعان داشت: با استفاده از این فناوری می توان در آینده نزدیک بازارهای صادراتی خوبی از این محصول در خارج از کشور پیدا کرده و ارزآوری مناسبی برای کشور ایجاد کرد.

تولید تانن از پوست پسته تازه در کمتر از یک فصل سرمایه اولیه را باز می گرداند

مدیر عامل شرکت کارآفرین دامغان با اشاره به این که سرمایه گذاری در این طرح یعنی خرید دانش فنی و اجرای کارخانه به همراه مواد اولیه، ظرف مدت یک فصل تمام سرمایه را باز می گرداند تاکید کرد: کمتر صنعتی است که سرعت بازگردانی اینچنین داشته باشد.

فدائیان با بیان این مطلب که پارک علم و فناوری استان سمنان مستقر در شاهرود کمک های مالی، اداری و سازمانی خوبی به طرح های نوآورانه ارائه می کند ابراز داشت: برای این اختراع از هیچ ارگانی کمکی دریافت نکرده ام چرا که باید یک پروسه طی شود تا بتوان طرحی را در پژوهشکده ها ارائه کرد و در قالب آن تسهیلات و کمک های دولتی را استفاده کرد.

وی با اشاره به این که دانش فنی و مالکیت ثبت اختراع این پروژه قابل واگذاری در دامغان و سایر شهرهای پسته خیز کشور است یادآور شد: با اجرایی شدن این طرح نه تنها نیاز ایران به واردات تانن مرتفع می شود بلکه می توان بازارهای صادراتی آن در خارج از کشور را یافت و اشتغال مناسبی در طول سال ایجاد کرد.

این عضو انجمن مخترعین کشور با بیان این مطلب که مجانی بودن یا حداقل قیمت پایین ماده اولیه این اشتغال زایی و عدم پیچیدگی روند تبدیل امکان انجام این کار را در همه شهرها با کمترین امکانات و سرمایه و بازدهی بسایر بالا برای سرمایه گذار ایجاد می کند اظهار داشت: این طرح می تواند در زمینه کشاورزی برای ایجاد اشتغال، از بین بردن ضایعات کشاورزی و تولید دو محصول با صرفه اقتصادی نقش مهمی در جهاد اقتصادی داشته باشد.

جمع آوری آبهایی که هرز می رود و انتقال آن به زمین های بایر، کمک به اقتصاد شهر

امام جمعه دامغان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه اگر از محصول پسته دامغان خوب بهره برداری شود سرمایه ای عظیم برای کشور خواهد بود گفت: صادرات پسته اگر اساسی، با برنامه ریزی و صحیح انجام شود، افرادی باشند که پسته را همین جا بسته بندی و آماده صادرات کنند هم به نفع کشور است هم به نفع تولید کنندگان این محصول، چون درست واسطه ها و سودجویان را از این محصول دور می کند.

حجت الاسلام سید محمود ترابی با تاکید بر آموزش به پسته کاران برای تولید محصول بیشتر با کیفیت بهتر افزود: در دامغان زمین های مناسب برای تولید پسته زیاد است ولی کمبود آب داریم، اگر مسئولان بتوانند آب را از جاهایی که هرز رفت دارد جمع آوری کرده و به این زمین ها منتقل کنند به اقتصاد شهر و بالا بردن توان تولیدی پسته کاران و افزایش صادرات کمک خواهد شد.

وی یکی از راه های رسیدن به صادرات غیر نفتی را توجه به محصولات کشاورزی دانست و خاطر نشان کرد: کشاورزان باید صندوق هایی داشته باشند که از طریق آن ها بتوانند وام هایی برای توسعه کار خود در تولید این محصول پر درآمد دریافت کنند.

بهره برداری انسان در هر راهی که در آن سرمایه گذاری علمی و تلاش کرده باشد بیشتر است

امام جمعه دامغان با بیان این مطلب که کارشناسان جهاد کشاورزی باید آفات بسیار پسته و زمان شکل گیری آن ها را مورد برسی قرار داده و علامات آن را بشناسند و به کشاورزان در این زمینه آگاهی های لازم را بدهند تصریح کرد: هر جنس خوبی آفات زیادی هم دارد پس مسئولان باید در این زمینه جدی و مسئولانه اقدام کنند.

ترابی با اشاره به توسعه علم در همه زمینه ها عنوان کرد: قرآن از این زمان خبر داده، وقتی می گوید یک دانه هفت دانه، هفتاد دانه یا هفتصد دانه می شود از روی همین علم است، دانه مرغوب، رسیدگی مناسب به بذر و نهال و ... است که باعث افزایش محصول می شود.

وی در خاتمه استفاده از آبیاری قطره ای در تولید مرغوب را رهاورد علم معرفی کرد و اذعان داشت: بهره برداری انسان در راهی که بیشتر در آن سرمایه گذاری عملی و تلاش کرده باشد بیشتر خواهد بود"لیس للانسان الا ما سعی" کشاورزان ما هم زمانی که با علم روز آشنا باشند و از آن بهره ببرند کشت بهتری خواهند داشت.

....................................................................
گزارش الهام صادقی/ عکس منصوره قلیچی