به گزارش خبرنگار مهر، پايانه مسافري جنوب كه بيشتر مردم آن را با نام ترمينال جنوب مي‌شناسند، جزئي از سيستم حمل‌ونقل برون‌شهري كشور است كه سرگذشت جالبي دارد. در گذشته با ورود و توسعه وسايل نقليه موتوري بخصوص اتوبوس براي ارتباطات بين‌شهري ، هرگونه خدمات توسط گاراژهاي وابسته به بنگاه‌هاي مسافربري انجام مي‌شد و هر كس قصد سفر داشت، بايد سري به اين گاراژها مي‌زد و بليت مي‌گرفت. گاراژ كلمه‌اي فرانسوي و به معناي جاي سرپوشيده يا دربسته براي پارك كردن خودرو و وسايل نقليه است و معناي لغوي آن به معناي ايستادن است. پيش از اين، گاراژها در مركز شهر و در امتداد محور خيابان‌هايي كه به جاده ارتباطي شهر با خارج از آن مي‌رسيد، مستقر شده بودند. بيشتر گاراژهاي آن زمان در خيابان‌هاي ناصرخسرو، مولوي، باب همايون و سرگرد سخائي مستقر بودند و نام‌هايي ازجمله اتوعدل، تي‌بي‌تي، ميهن‌تور، ايران و... از نام‌هاي آشنا و پرخاطره نسل قديم به مشار مي‌رود.
افزايش جمعيت كشور، تراكم جمعيت در بافت شهري، به وجود آمدن ترافيك و رشد سفرهاي بين‌شهري، همچنين تغيير و تحول در نحوه ارائه خدمات مسافربري، در سال 1353، به ساخت اولين ترمينال تهران يعني ترمينال جنوب از طرف شهرداري تهران منجر مي‌شود. سرانجام پس از پيروزي انقلاب اسلامي و با تصويب قانون ترمينال‌ها توسط شوراي انقلاب، شهرداري تهران تصميم مي‌گيرد سازمان پايانه‌هاي مسافربري را تاسيس كند.
يك روز جمعه در سال 1358، كه نماز جمعه به امامت آيت‌الله شيخ صادق خلخالي در مكان فعلي ترمينال برپا شد، پايانه مسافري جنوب به سامانه حمل‌و نقل بين‌شهري پيوست و بهره‌برداري از آن آغاز شد. آن روز جمعيت فراواني در اين مراسم حضور داشتند به‌طوري كه خيلي از كساني‌كه دلشان مي‌خواست در صف نماز جمعه بايستند به دلیل هجوم جمعيت موفق نشدند و از روي ديوارها فقط نظاره‌گر نماز بودند. بعد از آن روز، گاراژها پلمب شدند و اتوبوس‌ها به اين مكان آمدند و به اين شكل، بزرگ‌ترين پايانه مسافري تهران به‌طور رسمي افتتاح شد.
گشت و گذار در ترمینال جنوب تهران هم برای خودش حاشیه های تلخ و شیرینی به همراه دارد. از مسافرانی که بلیط گم کرده اند تا دست فروشان و حتی سارقان و معتادان ترمینال که البته نسبت به قبل کاهش داشته اند. فریاد شوفر ها ... شیراز شیراز... اراک 2 نفر... کرمان حرکت .... حال و هوای سفر را در دل هر مسافری زنده تر می کند. اما تمام مسافرها با دل خوش راهی سفر نیستند. یکی نسخه بر دست دارد و دیگری هم برای رفتن به دانشگاه و آن یکی برای کسب و کار.
با این حال ترمینال جنوب تهران سالهای سال است که برای تمام ایرانی ها نامی آشناست. اما ساختمان سیمانی و استوانه ای شکل آن فرسوده شده و باید فکری برای آن کرد.
ساخت خوابگاه ویژه رانندگان در ترمینال جنوب
یکی از مهمترین اقدامات انجام شده در ترمینال جنوب که مورد تحسین رانندگان و حتی تعاونی ها قرار گرفته است ساخت خوابگاه جدید برای رانندگان بود. فرهاد فارسی مدیر پایانه مسافری جنوب در گفت: این خوابگاه 70 تختخواب دارد که به زودی برای آسایش رانندگان بهره برداری می شود. رانندگان اتوبوس ها هم می گفتند: واقعا جای خواب راحت نداشتیم. برخی رانندگان به محض ورود به ترمینال چند ساعت بعد باز هم باید راهی سفر شوند و این خستگی موجب تصادف خواهد شد که این اقدام بسیار خوب است به شرطی که تسهیلات رفاهی اعم از چای و آب خنک و یخچال و غیره هم در خوابگاه ها داشته باشیم.
گلایه مسافران از تغذیه
ناگفته نماند که جایگاه سوخت ترمینال جنوب نو شده و سقف ترمینال هم ایزوگام شده بود. حتی اتاق مادر و فرزند هم برای مسافران در نظر گرفته شده است. اما همچنان مسافران از وضعیت بوفه و کیفیت غذای اغذیه فروشیهای واقع در ترمینال گلایه داشتند .
ساندویچ فروشان دوره گرد
چند گردشگر خارجی در گوشه ای نشسته بودند و ساندویچ کالباس می خوردند بی آنکه بدانند جوان کالباس فروش قطعا بدون رعایت نکات بهداشتی و نظارت اقدام به عرضه ساندویچ سرد می کند.
انبارهای غیر استاندارد تعاونی ها در ترمینال جنوب
انبارهای ترمینال هم شرایط چندان رضایت بخش ندارند. در این انبارها که هریک متعلق به یکی از تعاونی های مسافربری ترمینال است چمدانها و وسایل مسافران به روی هم تلنبار شده است. برخی مسافران از اینکه بارشان ضربه خورده یا اینکه کثیف و آلوده شده است گلایه داشتند. مسئولان پاسخ مسئولان انبارها هم قابل تامل بود: «همینی است که هست»
پیشگیری از حوادث با سرویس دوره ای
اما سهم جابه جایی ها در ترمینال جنوب بیشتر با اتوبوسهای ولوو و اسکانیا است. با توجه به حوادث یکی دو سال اخیر ناوگان مسافربری کسانی که قصد سفر دارند با حساسیت بیشتری بلیت تهیه می کنند و معمولا قبل از راهی شدن سعی می کنند از فروشندگان بلیت و رانندگان در مورد وضعیت ایمنی اتوبوس اطلاعاتی بدست آورند. غلام عباس کرم زاده راننده اتوبوس اسکانیا در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به اینکه برای اطمینان از ایمن بودن اتوبوسش چه اقداماتی انجام می دهد می گوید: تنظیم موتور خودرو در عملیات معاینه فنی بسیار موثر است، البته خود شرکت هم نظارت دقیقی دارد و به نوعی می توان گفت که در موضوع ایمنی خودرو و حتی سلامت راننده کوتاه نمی آید. البته تنظیم موتور خودرو و انژکتور از 50 هزار تومان تا 3 میلیون تومان هزینه دارد اما اگر رسیدگی به اتوبوس همیشه و مداوم باشد و از قطعات اصلی و روغن مرغوب استفاده شود کمتر به مشکل بر می‌خوریم.
این راننده اتوبوس اسکانیا گفت: معاینه فنی اتوبوس ها هر 6 ماه یکبار است اما خود شرکت ناظرانی دارند که هم موضوع معاینه فنی و هم سلامت راننده گان را همراه با آموزش دوره ای انجام می دهند.
او در پاسخ به اینکه آیا در اتوبوسش دستکاری هایی همچون نصب باک اضافی انجام داده با رد این موضوع می‌گوید: بیشتر این تخلفات در مسیرهای خط بندرعباس انجام می شود و در تهران نیست.
این راننده اتوبوس در مورد خستگی راه و امکان تصادف به دلیل خستگی راننده گفت: طبق مقررات باید در هر سفر 2 راننده در اتوبوس باشند و هر 6 ساعت یکبار جای خود را عوض کنند و یکی استراحت کند.
کرم زاده در پاسخ به اینکه گفته می شود برخی رانندگان به اعتیاد مواد مخدر معتاد هستند گفت: شاید بتوان گفت نیمی از رانندگان اتوبوسهای خط تهران معتادند. به اعتقاد من پلیس باید به صورت جدی به این موضوع ورود کند چون حضور راننده معتاد پشت فرمان مساوی است با بازی کردن با جان مردم .
عباس خدابنده لو راننده خط تهران ـ مشهد نیز با گلایه از اینکه برای خرید لاستیک به رانندگان کمکی نمی شود می گوید: شیشه های بعضی اتوبوس ها از استاندارد خوبی برخوردار نیستند و دائما می شکنند.به خاطر تحریم، برخی لوازم یدکی اتوبوس های ولوو و اسکانیا، وارد کشور نمی‌شود.
داخل اتوبوس ها هم هر کدام رنگ و بوی خودش را دارد. یکی قدیمی و سنتی و ساده و دیگری مثلا نرم‌تر و خوش رنگ‌تر، اما یکی از اتوبوس های ترمینال از همه جذاب تر بود چرا که برای هر صندلی یک تلویزیون داشت. راننده اتوبوس اسکانیا که روی صندلی نرم و راحت اتوبوس استراحت می کرد در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: تنها اتوبوس ترمینال که مجهز به صندلی‌های حرفه ای و پیشرفته همراه با سیستم صوتی و تصویری اختصاصی است برای من است! گفت: برای این صندلی ها 70 میلیون تومان هزینه کرده ام و مسافر می تواند صندلی خود را تبدیل به یک صندلی راحتی کرده و موسیقی و حتی فیلم تماشا کند.
از راننده اسکانیا در مورد علت این کار و هزینه های آن سوال کردیم که گفت: علت آن راحتی و آسایش مسافر است. هزینه آن هم 10 هزار تومان گرانتر از قیمت بلیط است.
البته در پایانه جنوب اتوبوس هایی هم هستند که ظاهری شیک دارند اما هم صدای موتور و دود اگزوز آنها بیشتر است و هم دلشان برای مسافران نمی سوزد. حتی لاستیک ها هم از نوع چینی و کمربندهای ایمنی مسافران هم تزئینی است. در این اتوبوس ها هنوز آب یخ با کلمن داده می شود و سیستم تهویه هم به درستی کار نمی کند. صندلی ها هم دیگر عمر خود را کرده اند.
گزارش و عکس: سید هادی کسایی زاده
نظر شما