به گزارش خبرنگار مهر، خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که از این سطح حدود ۴۰ هزار هکتار باغی و مابقی زراعی است، بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی استان هر سال از این سطح زراعی و باغی بیش از ۹۵۰ هزار تن انواع محصولات زراعی و حدود ۲۵۰ هزار تن نیز محصول باغی برداشت می‌شود.
تقریبا نیمی از باغ های خراسان شمالی یعنی ۱۸ هزار هکتار آن انگور است و سالانه نیز به طور متوسط ۱۸۰ هزار تن محصول از این سطح برداشت می شود.
بر این اساس خراسان شمالی شش درصد از تاکستان های کشور و ۱۰ درصد کل انگور تولیدی در کشور را دارد، با این وجود اگر چه تاکداری نقش زیادی در اقتصاد کشاورزی خراسان شمالی ایفا می کند اما از طرف دیگر مشکلات و کاستی های موجود در این بخش انگورداران این استان را دلسرد کرده است.
از کل انگور تولیدی در خراسان شمالی ۱۵ درصد تازه خوری، ۱۵ درصد فرآوری شده و ۷۰ درصد باقیمانده آن به صورت خام از استان خارج می‌شود که علت خروج خام این میزان از انگور تولیدی استان نیز کمبود صنایع تکمیلی مربوط به این محصول است.
محصول انگور برای سودآوری کامل نیازمند کارخانجاتی نظیر تولید آب انگور، کنسانتره و روغن‌کشی از هسته انگور و ... است اما در خراسان شمالی تنها کارگاه کشمش خشک کنی وجود دارد که تقریبا ۱۵ درصد انگورهای تولیدی در استان در این کارگاه ها تبدل به کشمش می شوند.
یکی از کشاورزان تاکدار خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار می کند: اگر چه چندین سال است که مسئولان استان تقریبا در تمامی جلسات مربوط به کشاورزی به راه اندازی مراکز فرآوري محصولات کشاورزي، مراکز سورتينگ، تکميل زيرساختهاي مورد نياز و ... تأکید می کنند اما در عمل اتفاقی نمی افتد.
محمد رحیمی که در منطقه بدرانلوی بجنورد حدود سه هکتار باغ انگور دارد، می افزاید: به غیر از کمبود بارندگی و مسئله آب، مهم ترین مشکل انگورداران خراسان شمالی کمبود سردخانه، نبود مراکز فرآوري، عدم خريد تضميني محصولات توليدي و سلطه واسطه‌گران و دلالان بر بازار انگور است.
وی می گوید: در حالی که کشاورز و باغ دار بیشترین زحمت را می کشد اما در این میان کم ترین سود نصیب باغ دار می شود چرا که با وجود تمام تلاش ها وقتی محصول آماده می شود دلالان تمام زحمات کشاورز را به باد می دهند در حالی که خود این محصول خریداری شده را گاه تا چند برابر قیمت خرید می فروشند.
رحیمی اضافه می کند: امسال با وجود بارندگی کم و خشکسالی حدود چهار میلیون تومان برای تولید محصول انگور در باغ های خود هزینه کردم اما در هنگام برداشت به دلیل مشکلات موجود در بازار مجبور شدم بخشی از آن را در حاشیه جاده و با وجود خطرات زیاد به رانندگان و مسافران عبوری بفروشم و بخش اعظمی از آن را نیز به شمال کشور حمل کرده و به صورت جعبه ای در خیابان های شهرهای شمال فروختم.
یکی دیگر از تاکداران خراسان شمالی نیز با گلایه از وضعیت تاکداری در استان در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: سود کمی که از تولید انگور نصیب کشاورزان می شود سبب شده تا جوانان روستا دیگر میل چندانی به ادامه باغداری نداشته باشند.
امان مراد گریوانی اظهار می کند: در فصل برداشت محصول، انگور تولیدی کشاورزان خراسان شمالی به دلیل نبود سردخانه و کارخانجات فرآوری به سرعت خراب می شود به همین دلیل کشاورز مجبور است دست رنج خود را به قیمت ناچیزی به دلالان بفروشد.
وی می افزاید: اگر مسئولان اقدام به راه اندازی سردخانه و نیز ایجاد صنایع تکمیلی انگور در خراسان شمالی کنند و از طرف دیگر زمینه صادرات انگور با حداقل دلالی و واسطه گری را نیز فراهم کنند بی شک وضعیت کشاورزان این منطقه به طور چشمگیری بهبود می یابد.
گریوانی می گوید: قیمت انگور در بازار ارزان نیست اما مسئله این است که از این قیمت نهایی درصد کمی به کشاورز می رسد حال آن که اگر صنایع تکمیلی و فرآوری انگور موجود باشد همین قیمت نهایی انگور تولیدی نیز بسیار افزایش می یابد و در نتیجه سود کشاورز نیز افزایش خواهد یافت.
کاهش ۳۰ درصدی تولید انگور در خراسان شمالی
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به این که در سال جاری ۱۲۱ هزار تن انگور از تاکستان های استان برداشت شده است، می افزاید: در خراسان شمالی ۱۸ هزار هکتار تاکستان وجود دارد که ۱۲ هزار هکتار آن آبی بوده و مابقی دیم است.
حیدر نامور با بیان این که از مجموع این تاکستانهای خراسان شمالی ۹ هزار و ۱۲ هکتار مربوط به گونه انگور کلاهداری بوده که امسال از این سطح بیش از ۶۰ هزار تن انگور برداشت شده است، می گوید: عسکری، بیدانه سلطانی، لعل و یاقوتی از دیگر گونه های انگور در این استان محسوب می شوند.
وی با یادآوری این که میانگین برداشت انگور در خراسان شمالی سالانه ۱۸۰ هزار تن است، اظهار می کند: این میزان امسال به علت خشکسالی و کمبود بارندگی با کاهش ۳۰ درصدی مواجه بوده است.
نامور با تأیید کمبود صنایع فرآوری و تبدیلی محصولات باغی در استان، می افزاید: در زمینه انگور در حال حاضر چهار کارخانه تصفیه و بسته بندی کشمش با ظرفیت جذب ۲۰ هزار تن انگور در خراسان شمالی وجود دارد اما این استان کارخانجات تولید آب انگور، کنسانتره و روغن‌کشی از هسته انگور را ندارد.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای رفع این کاستی ها در استان می گوید: پارسال دو مجوز راه‌اندازی کارخانه کنسانتره و شیره انگور در خراسان شمالی از سوی جهاد کشاورزی استان صادر شده و اگر این واحدها با حمایت بانک ها راه اندازی شوند تا دو سال آینده جهش خوبی در بخش صنایع تکمیلی انگور و افزایش ارزش افزوده این محصول در استان به وجود می آید.
نامور همچنین بر ایجاد شرکت های تعاونی و تشکل های کشاورزی در زمینه انگور تأکید می کند و می افزاید: جهاد کشاورزی می تواند از محل اعتبارات صندوق توسعه بخش کشاورزی، از شرکت تعاونی ها و تشکلهای این بخش حمایت کند درصورتی که حمایت موردی از کشاورزان دشواری های خاصی داشته و امکان پذیر نیست.
هر سال دریغ از پارسال
به هر روی امسال هم فصل برداشت محصول انگور در خراسان شمالی با پایان رسید و اکنون تقریبا تمامی محصول تولیدی کشاورزان این استان به همت دلالان! به فروش رسید و یا در سردخانه های واسطه گران منتظر سود بیشتر است.
به نظر می رسد حداقل برای سال آینده و تا زمان راه اندازی کارخانه های فرآوری و صنایع تکمیلی انگور در خراسان شمالی دولت و یا شرکت های تعاونی وابسته به دولت می بایست برای خرید تضمینی انگور وارد میدان شوند چرا که این خرید تضمینی اگر چه دوای اصلی و همیشگی درد نیست اما حداقل بخشی از مشکلات تاکداران خراسان شمالی را رفع می کند.
