به گزارش خبرگزاری مهر، در افتتاحیه همایش دو روزه «استاندارد آموزش و آموزش استاندارد (4الف) در چرخه آموزش کشور» که صبح امروز با حضور جمع کثیری از مسئولان و اعضای فرهنگستان ها، استادان، دانشجویان و علاقمندان در محل فرهنگستان علوم برگزار شد، دکتر غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی سخنرانی کرد.
وی در ابتدای سخنان خود اظهار داشت که عالم خلقت و طبیعت مبتنی و سرشار بر استاندارد است؛ به‌عبارتی دیگر جلوه‌ای از نظم از طریق استاندارد بیان می‌شود. هر جامعه‌ای که در ایجاد استاندارد پیشرو باشد، موفق‌تر و از بلوغ فکری برخوردار است. در مجموع رعایت استاندارد‌ها، نشانه فرهیحتگی جامعه است.
زبان آموزش، محتاج استاندارد مضاعف است
حداد عادل درباره اهمیت و نقش زبان در تألیف کتاب‌‌‌های آموزشی افزود: تألیف کتاب آموزشی انضباط خاصی دارد؛ یعنی علاوه بر احاطه بر زبان به معنای عام، نیازمند زبان خاصی است. زبان آموزش، محتاج استاندارد مضاعف است. اگر زبان درست آموخته نشود، باقی علوم نیز درست آموخته نمی‌شوند. کشورهایی که در آموزش علوم موفق هستند در آموزش زبان هم موفق‌اند. ایشان با اشاره به اهمیت زبان در آموزش اظهار کرد: به‌طور معمول زبان را در کنار موارد درسی درنظر می‌گیریم در حالی‌که نقش زبان در رابطه آن با سایر درس‌ها مانند باقی درس‌ها نیست. زبان، بستر همه علوم است.
ذهن انسان مبتنی بر استاندارد است
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه با بیان این مطلب که فایده زبان، مفاهمه است، گفت: زبان در ذات مبتنی بر استاندارد‌‌هاست و معانی پنهان در اذهان از طریق زبان منتقل می‌شود. یک جلوه بدیهی در رابطه زبان و استاندارد این است که معانی الفاظ در ذهن گوینده و شنونده باید یکی باشد تا زبان معنا پیدا کند. به‌عبارتی دیگر زبان صوت است و دلالت بر معنا و مفهوم در ذهن گوینده دارد، اما دلالت باید برای گوینده و شنونده یکی باشد. ذهن انسان به‌طور کلی مبتنی بر استاندارد است. فرق زبان علمی و ادبی آن است که زبان علمی باید از احساسات و عواطف به دور و تا جایی که می‌شود به ریاضیات نزدیک باشد. اصول و ضوابط درست‌نویسی و رعایت دستور زبان و به‌کارگیری صحیح واژگان باید در زبان آموزش علم جدی گرفته شود. به‌عبارتی دیگر باید از شلختگی واژگان پیشگیری کرد.
ضرورت واژه‌گزینی برای زبان
دکتر غلامعلی حداد عادل درباره تهدید‌های احتمالی برای زبان افزود: ورود بی‌حساب واژگان بی‌معناست و تولید الفاظ خارجی و مبهم موجب تیره شدن زبان می‌شود. ایشان با تأکید بر اهمیت واژه‌گزینی گفت: واژه‌گزینی برای زبان ضروری است و باید واژه‌گزینی با انضباط صورت گیرد. اگر قرار بود هر دانشکده‌ای یک اصطلاح‌نامه‌ای وضع کند، شاهد تولید ده معادل برای هر واژه خارجی خواهیم بودیم، شیوه‌ای که از استانداردسازی فاصله دارد؛ بنابراین نیازمند فرایند متمرکز در واژه‌گزینی هستیم.
برخی با دستور خط فارسی تفنن می‌کنند
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه تاکید کرد: انتشار فرهنگ لغت علمی و دقیق ضروری است و بر همین اساس در حوزه زبان‌شناسی، رشته فرهنگ‌نویسی در مقطع دکترا ایجاد شده است.
دکتر حداد عادل با انتقاد از بی‌توجهی برخی نویسندگان به استاندارد‌های دستور زبان فارسی گفت: برخی افراد با دستور خط فارسی تفنن می‌کنند، این اشتباه است و باید به دستور واحدی قلم بزنند. واژه‌گزینی مقوله‌ای علمی است که نیازمند مراعات الزامات زبانی است. بر همین اساس امروز در دنیا کارشناسانی با هدف نظارت بر الفاظ تخصصی رشته‌های علمی تربیت شده‌اند.
کار فرهنگستان زبان و ادب فارسی، استانداردسازی زبان است
دکتر حداد عادل اظهار کرد: در آمریکای لاتین، کانادا، ایسلند، فنلاند و بسیاری کشورهای دیگر مؤسسات زبانی فعالیت می‌کنند. فرهنگستان زبان با مؤسسه «اینفوترم» در کشور اتریش همکاری می‌کند. در ایران مرکز نشر دانشگاهی نیز واژه‌‌نامه‌هایی برای استاندارد در پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران ایجاد کرده است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با مقایسه فعالیت فرهنگستان زبان با کار بانک مرکزی گفت: کار ما در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، استانداردسازی زبان است. بانک مرکزی در ایران یک بانک مرجع است و تمامی سیاست‌های پولی و تنظیم و انضباط بخش‌های بانکی و مالی را انجام می‌دهد. زبان و خط رسمی ایران نیز همان کار بانک مرکزی را انجام می‌دهد و کار ما در فرهنگستان نیز آموزش زبان فارسی است».
