به گزارش خبرنگار مهر، پلهای تاریخی استان لرستان به عنوان پایتخت پلهای تاریخی ایران در کنار آثار شاخص تاریخی سنگ نگارهای میرملاس و هومیان و قلعه باستانی فلک الافلاک در فهرست ثبت موقت جهانی قرار دارند.
این در حالیست که به رغم گذشت سالها از قرارگیری این آثار در فهرست موقت جهانی هنوز استان لرستان با وجود ظرفیت غنی میراث تاریخی و فرهنگی موفق به ثبت هیچ اثری در فهرست جهانی نشده است.
در برخی پلهای تاریخی لرستان به جای مرمت اصولی شاهد نوسازی و ساختن پل جدیدی بودیم که نمونه این حرکت غیرکارشناسی را می توان در پل شاپوری خرم آباد به عنوان میراث ارزشمند ساسانی دید. در این میان ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان که در جریان سفرهای مختلف هیئت دولت به عنوان مصوبه در حوزه میراث فرهنگی اعلام شد همچنان درگیر اما و اگرهایی است که تاکنون کار ثبت جهانی این آثار را با مشکلاتی مواجه کرده است.
در راستای ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان ابتدا باید پرونده این بناهای تاریخی تشکیل و کار مرمت این پلها صوت گیرد؛ موضوعی که طی سالهای گذشته مغفول مانده تا حرکت هایی که در مسیر مرمت این بناهای تاریخی نیز صورت گرفته با انتقادات کارشناسان مواجه شود.
در برخی پلهای تاریخی لرستان به جای مرمت اصولی شاهد نوسازی و ساختن پل جدیدی بودیم که نمونه این حرکت غیرکارشناسی را می توان در پل شاپوری خرم آباد به عنوان میراث ارزشمند ساسانی دید.
تدوین طرح مرمتی برای پلهای تاریخی لرستان
با این تفاسیر به نظر می رسد که ابتدا باید ضمن اصلاح حرکت های اشتباه گذشته در مسیر رفع مشکلات پیش رو برای ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان گام برداشت تا مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان از تدوین طرح مرمتی برای پلهای تاریخی این استان خبر دهد.
عبدالرضا مهاجری نژاد که با خبرنگار مهر گفتگو می کرد در این رابطه اظهار داشت: یکی از اقدامات در دستور کار ما تهیه و تدوین طرح مرمت برای هر کدام از پلهای تاریخی استان لرستان است.
وی با بیان اینکه طی ۲۰ سال گذشته برای مرمت پلهای تاریخی استان بیش از پنج میلیارد تومان اختصاص پیدا کرده است عنوان کرد: این در حالیست که با اختصاص این میزان اعتبار هنوز نتوانسته ایم اقدام به مرمت صحیح و اصولی پلهای تاریخی استان کنیم.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان بیان داشت: زمانی اگر ما می توانستیم با ۳۰۰ میلیون تومان اقدام به مرمت پلهای تاریخی استان کنیم امروز باید سه میلیارد تومان برای این کار اختصاص دهیم.
برخی کارهای مرمتی در پلهای تاریخی در حقیقت نوسازی بوده است
وی ادامه داد: این در حالیست که برای مرمت پلهای تاریخی استان هر کسی به سلیقه خودش اقدام کرده و کارهای صورت گرفته در برخی پلهای تاریخی مرمت نبوده بلکه نوسازی پل بوده است.
برای مرمت پلهای تاریخی لرستان هر کسی به سلیقه خودش اقدام کرده و کارهای صورت گرفته در برخی پلهای تاریخی مرمت نبوده بلکه نوسازی پل بوده است. مهاجری نژاد با تاکید بر ضرورت مرمت پلهای تاریخی استان لرستان تصریح کرد: در این راستا ما موضوع تجمیع اعتبارات را برای مرمت پلهای تاریخی به خصوص پلهایی که در فهرست ثبت موقت جهانی قرار دارند در دستور کار خود قرار داده ایم.
وی با بیان اینکه در این راستا کار تجمیع اعتبارات ملی، تملک دارایی و استانی را در دستور کار قرار داده ایم گفت: با این اقدام هر سال یک پل تاریخی استان لرستان را مرمت خواهیم کرد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان همچنین از تهیه طرح مرمت برای پلهای تاریخی استان خبر داد و گفت: بر اساس این طرحها ما اقدام به مرمت پلهای تاریخی استان خواهیم کرد.
این سخنان در حالی مطرح می شود که ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان علاوه بر توجه ویژه برای مرمت اصولی نیازمند تلاش و پیگیری سایر مسئولان استان در کنار متولیان امر در سازمان میراث فرهنگی است.
مصوبه هشت ساله تاریخی شد
سالانه دو اثر تاریخی ایران ثبت جهانی می شود و این در حالیست که طی هشت سال گذشته استان لرستان با وجود آثار تاریخی غنی و داشتن سه اثر در فهرست موقت ثبت جهانی هیچ گونه سهمی در این زمینه نداشته است تا استانهایی که قدمت آثار تاریخی آنها کمتر از قدمت آثار تاریخی لرستان است اقدام به ثبت جهانی آثار خود کنند. در حالی مصوبه مربوط به ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان مربوط به سال ۸۵ است که به نظر می رسد طی هشت سال گذشته عزم چندانی در مسئولان استان برای جهانی شده این میراث شگفت انگیز وجود نداشته است.
کارشناسان حوزه میراث فرهنگی استان با گلایه مندی از عدم معرفی استان لرستان به عنوان استانی با ظرفیتهای فراوان تاریخی، گردشگری و توریستی معتقد هستند که تاکنون عزم جدی نسبت معرفی و ثبت آثار تاریخی لرستان در سطح جهانی صورت نگرفته است که البته عوامل مختلفی در ناکامی در ثبت جهانی آثار تاریخی لرستان دخیل هستند.
سالانه دو اثر تاریخی ایران ثبت جهانی می شود و این در حالیست که طی هشت سال گذشته استان لرستان با وجود آثار تاریخی غنی و داشتن سه اثر در فهرست موقت ثبت جهانی هیچ گونه سهمی در این زمینه نداشته است تا استانهایی که قدمت آثار تاریخی آنها کمتر از قدمت آثار تاریخی لرستان است اقدام به ثبت جهانی آثار خود کنند.
این وضعیت در حالیست که مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان لرستان معتقد هستند که برای تحقق مطالبه به حق ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان باید بقیه مسئولان نیز باشد مشارکت کرده و در این راستا نمایندگان و مسئولان ارشد لرستان نیز ورود جدی داشته باشند و رایزنی های لازم را انجام دهند.
عدم ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان در حالی رخ می دهد که عمده این بناهای تاریخی مربوط به دوره ساسانی بوده در حالیکه برخی بناهای تاریخی استانهای همجوار که ثبت جهانی نیز شده اند مربوط به دوره صفویه هستند.
برخی پل های تاریخی لرستان در وضعیت نامطلوبی قرار دارند
محمد حسن طالبیان معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور نیز که پیش از این به لرستان سفر کرده و از پلهای تاریخی لرستان بازدید داشته است در گفتگو با خبرنگار مهر گفته بود که مجموعه پل های تاریخی لرستان به لحاظ سازه ای، معماری، مهندسی و مکان یابی جزء شاهکارهای تاریخی جهان به شمار می روند.
وی با تاکید بر ضرورت حفظ و نگهداری و مرمت این آثار تاریخی منحصر به فرد تصریح کرد: پلهای تاریخی لرستان بایستی با یک مدیریت صحیح حراست شوند و سپس در فهرست آثار جهانی ثبت شوند.
طالبیان اضافه کرد: در همین راستا یک مجموعه مدیریتی برای پل های استان لرستان تعریف شده است که مجموعه پل های تاریخی را از دید مطالعاتی، پژوهشی، حفاظتی و مرمتی صیانت می کند و بر مرمت و بازسازی آنها نظارت مستقیم دارد.
وی با اشاره به اینکه برخی از پل های تاریخی لرستان در وضعیت نامطلوبی قرار دارند تصریح کرد: برای پل های تاریخی لرستان بایستی مسیر ویژه گردشگری و بازدید تعریف شود و بیشتر از پیش به موقعیت و حراست از آنها توجه شود.
پلهای تاریخی که در دنیا نظیر ندارند
بنابر این گزارش استان لرستان با موقعیت استراتژیک خود همواره در طول تاریخ به عنوان یکی از مهم ترین گذرگاههای شمال به جنوب کشور مطرح بوده به طوریکه این استان در دوره مادها، هخامنشی، ساسانی و اسلامی در مسیر هگمتانه ـ شوش در موقعیت ویژه ای قرار داشته به طوریکه وجود نزدیک به ۱۰۰ پل تاریخی در استان نشان دهنده ظرفیتهای موجود در این زمینه است.
این در حالیست که در حال حاضر کار ثبت جهانی ۶ پل شاخص استان لرستان از جمله شامل پل کشکان، پل شکسته، پل کلهر، پلدختر، پل گاومیشان و پل زال در دستور کار قرار گرفته است.
بنابر این گزارش یکی از مولفه های لازم برای ثبت جهانی پلهای تاریخی لرستان منحصر به فرد بودن آنها است، به طوریکه پلهای تاریخی این استان در جهان دارای ویژگی های منحصر به فردی است.
به عنوان مثال پل تاریخی کشکان دارای پایه هایی به مساحت بیش از ۲۰۰ متری و همچنین ارتفاع بلندی به اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه است که مساحت پایه ها و ارتفاع پل کشکان در هیچ پلی در دنیا وجود ندارد.
همچنین پل شکسته لرستان نیز که متعلق به دوره ساسانی است تنها پلی در دنیاست که تمام سنگ بوده و حجم بزرگ این پل نیز از دیگر ویژگی های منحصر به فرد پل شکسته استان لرستان است.
پل گاومیشان نیز از دیگر پلهای منحصر به فرد لرستان است که ویژگی خاص آن مربوط به دهانه این پل است به طوریکه پل گاومیشان بزرگترین دهانه پلهای تاریخی جهان را به خود اختصاص داده است.
عظمت و موقعیت قرارگیری پل تاریخی "پلدختر" و همچنین "سلسله بودن" پل تاریخی "کلهر" از جمله ویژگیهای خاص این بناهای تاریخی است که در مورد هیچ پل دیگری در دنیا صادق نیست.
همچنین ویژگی منحصر به فرد دیگر پل تاریخی "کلهر" این است که متعلق به دوره های مختلف تاریخی بوده به طوریکه پل کلهر مربوط به پنج تا ۶ دوره تاریخی است.
نظر شما