این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» منتشر شده است. «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.
به گزارش خبرنگار مهر، نبود نظارت کافی بر حاشیه شهرها، این مناطق را به مراکزی امن برای متخلفان تبدیل کرده است تا جایی که حتی ساکنان قانونی این مناطق از خطرات در امان نیستند. سرقت، بزهکاری، خرید و فروش مواد مخدر، مشکلات اخلاقی و بسیاری از مشکلات دیگر از جمله معضلاتی هستند که می توان ریشه آن را در حاشیه نشینی جست و جو کرد.
برخی کارشناسان معتقدند، رفع یا کاهش مشکلات حاشیه نشینی در شهرها نیازمند اقدامات گوناگونی است که با همکاری دولت، بخش خصوصی و جامعه ساکن در این سکونتگاه ها قابل انجام است.
حاشیه نشینی با جرم رابطه مستقیم دارد
یک کارشناس ارشد جامعه شناسی گفت: مطالعات گوناگون نشان می دهد که حاشیه نشینی با جرم رابطه مستقیم و نزدیک دارد.
مرداد پورقاسم در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: نوع، تجمل و اختلاف فاحش و چشم گیر طبقات اجتماعی ساکن شهرهای بزرگ، هم چنین گرانی و سنگینی هزینه های جاری زندگی باعث می شود تا مهاجران غیر متخصص که درآمد آنان کفاف مخارجشان را نمی دهد برای برآوردن نیازهای خود دست به هرکاری ولو غیر قانونی بزنند.
وی با اشاره به این مطلب که در چنین مناطقی به لحاظ از بین رفتن ارزش های انسانی، انحرافات اجتماعی گوناگون وجود دارد، اذعان کرد: از جرایم شایع در مناطق حاشیه نشین نزاع های دسته جمعی و قتل عمد است.
این کارشناس جامعه شناسی تصریح کرد: ساکنان این مناطق معمولاً مهاجران هستند که در مواقعی به سبب درگیری های جزیی بین دو نفر و به دنبال جانب داری از یکدیگر، نزاع های دسته جمعی شدیدی رخ می دهد که معمولاً منجر به کشته یا زخمی شدن عده ای از منازعه کنندگان می شود.
پورقاسم افزود: سکونتگاه های غیر رسمی بهترین مکان برای مخفی کردن اموال ناشی از سرقت به شمار می رود،از آن جایی که در این محلات کنترل پلیسی و انتظامی محدود است به همین دلیل این مکان ها تبدیل به محل امن و سرپناهی مناسب برای مجرمان شده است.
این مدرس دانشگاه از توزیع مواد مخدر در این مناطق خبر داد و گفت: توزیع مواد مخدر در حاشیه شهرها به راحتی امکان پذیر است و دلیل آن هم ناشی از احساس امنیتی است که توزیع کنندگان این مواد در آن مناطق دارند.
اخاذی از دیگر جرایم سکونتگاه های غیر رسمی است
مرداد پورقاسم اخاذی و تهدید برای کسب مال دیگران، خشونت های جنسی و افزایش بزهکاری زنان را از دیگر جرایم سکونتگاه های غیر رسمی دانست و اظهار کرد: تخریب محیط های شهری از دیگر آسیب هایی است که از سوی ساکنان حاشیه نشین انجام می گیرد؛ فردی که در منطقه حاشیه ای زندگی می کند زیبایی های موجود در شهر را مال خود نمی داند و در صدد تخریب آن بر می آید.
به گفته این کارشناس ارشد جامعه شناسی، ساماندهی حاشیه نشینی، نیازمند همکاری دستگاه های اجرایی مختلف است تا از این طریق به یکسان سازی و هماهنگ کردن اقدامات برای بازسازی مناطق حاشیه ای پرداخته شود.
حل مشکلات حاشیه نشینان، در شناخت ابعاد مختلف مسائل آن ها و بهره گیری از مشارکت آن ها در پیدا کردن راه حل های اجتماعی نهفته است. از این رو، راه حل اساسی حاشیه نشینی در توسعه متوازن و پایدار درون زای شهری، تأمین امنیت و عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری های اقتصادی و فرهنگی در بین قشرهای مختلف جامعه خواهد بود.
گسترش حاشیه نشینی، هشدار جدی برای مسئولان است
اما یک کارشناس ارشد آسیب شناسی اجتماعی در گفتگو با خبرنگار مهر افزایش حاشیه نشینی در شهرهای استان را زنگ خطری برای مسئولان دانست و گفت: وجود بیش از ۱۵ درصد جمعیت شهرهای بزرگ کشور در اسکان غیررسمی و رشد سریع آن، هشداری برای اهتمام جدی این مسئله است.
محمد باقر پور افزود: اکثر شهرهای استان به ویژه گرگان دارای بافت های حاشیه ای به عنوان سکونتگاه غیر رسمی هستند که این سکونتگاه ها پس از تفکیک گلستان از مازندران و مهاجرت جمعیت فراوان به این شهر، وضعیت حادتری پیدا کرده است.
وی ادامه داد: آمارها حکایت از آن دارد که حدود ۱۷ درصد از جمعیت شهر گرگان در محلات حاشیه نشین ساکن هستند که اکثر این محلات را مهاجران شهرها و روستاهای اطراف و حتی استان های دیگر تشکیل می دهند.
این مدرس دانشگاه با بیان این نکته که جمعیت مهاجر اغلب شغل و منبع درآمد مناسبی ندارند، افزود: به دلیل نبود شرایط مالی مناسب این افراد به حاشیه های شهر و تخریب زمین های کشاورزی و نابودی جنگل ها سرپناهی برای خود ایجاد می کنند.
باقرپور محلات کوی محتشم، اسلام آباد، کوی عرفان، انجیراب، قلعه حسن و اوزینه را از جمله سکونتگاه های غیر رسمی شهر گرگان اعلام کرد و گفت: محله بدلیجه، افغان آباد و سیدآباد شهرستان گنبد نیز از دیگر سکونتگاه های غیر رسمی هستند که ساکنان آن از شرایط خوبی برخوردار نیستند.
وی احداث مرکز نیروی انتظامی، مدرسه فوتبال، پارک و محل اجتماع محله ای در سکونتگاه های غیر رسمی از جمله اقدامات تاثیرگذار دانست و تصریح کرد: راه اندازی پایانه تاکسی رانی و اتوبوسرانی و سیستم جمع آوری فاضلاب و خانه محله را برای این مناطق مناسب خواهد بود.
باقرپور ضمن تاکید بهسازی و تجهیز مدارس در مناطق حاشیه نشین شهر، افزود: ناتوانی در پرداخت هزینه های تحصیلی و فضاهای آموزشی نامناسب جز موانع تحصیلی دانش آموزان این محلات محسوب می شود از این رو برای جلوگیری از ترک تحصیل تجهیز مدارس در این محلات ضروری است.
نظر شما