این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده کم آبی و مدیریت بحران آب در استانهای کشور» منتشر شده است. دومین «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است. نخستین پرونده ویژه استان ها با عنوان«پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» را می توانید در اینجا بخوانید.
خبرگزاری مهر - گروه استانها: استان بوشهر یکی از استانهای کم آب کشور است که بیش از ۹۰ درصد از آب مصرفی استان بوشهر از طریق استانهای همجوار یعنی استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد تامین می‌شود.
کاهش بارش‌ها و خشکسالی در بالادست باعث شده است تا منابع تامین آب استان بوشهر در استانهای همجوار نیز کاهش یابد و این موضوع باعث کاهش میزان آب ورودی به استان بوشهر شده است.
کمبود آب می‌طلبد که آب با روش‌های مختلف دیگری برای استان بوشهر تامین شود که یکی از مهمترین موارد، استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها برای استحصال آب شرب از آب دریا است.
ورود ۹۲ درصد آب استان بوشهر از خارج از استان
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سالانه بالغ بر ۹۳۰ میلیون متر مکعب آب در استان برداشت و مصرف می شود که قریب ۸۷ درصد در بخش کشاورزی، ۱۱ درصد در بخش شرب شهری و روستایی و کمب کمتر از ۲ درصد در بخش صنعت به مصرف می رسد.
شاپور رجایی اضافه کرد: شاخصه مهم این مقوله وابستگی بیش از ۹۲ درصدی آب شرب استان به استانهای همجوار است.
وی ادامه داد: طرح‌های متعدد توسعه منابع آب از ساخت سدهای بزرگ محزنی، طرح‌های آبرسانی و نمک زدایی آب دریا در دستور کار متولیان آب استان قرار گرفته است تا ضمن جلوگیری از هدر روی روان‌آب‌های سطحی و جلوگیری از بروز خسارات ناشی از سیلاب‌های سهمگین، جریان‌های نابه‌هنگام ذخیره و به صورت جریان تنظیمی و به‌هنگام در دسترس مصرف کنندگان قرار گیرد.
رجایی تاکید کرد: استان بوشهر از نعمت دریای بیکران و منابع عظیم انرژی (خورشیدی، هسته‌ای و فسیلی) برخوردار است و بنابر این با تکیه بر دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا و کشور فرصتی ذی قیمت در اختیار برنامه ریزیان استان قرار گرفته است تا با درک صحیح و درستی از شرایط استان و کشور زمینه جلوگیری از بروز فجایع قریب الوقوع بحران آبی فراهم آورند.
دورنمای آینده آبی استان بوشهر
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر اضافه کرد: ادامه برداشت‌های بی رویه از منابع زیرزمینی منجر به خشک شدن حتمی غالب دشت‌های استان در کمتر از یک دهه آینده و خشکیدن مزارع و باغات و بیکار شدن قشر وسیعی از تولید کنندگان روستایی خواهد شد.
رجایی خاطرنشان کرد: در مرحله بعد نشست زمین و بروز خسارت جدی به ابنیه‌ها و تاسیسات عظیم موجود در استان قابل پیش بینی و محتمل است.
وی گفت: منابع آب زیرزمینی که تخلیه شدند به سختی تغذیه مجدد و برگشت پذیری آنها در بازه‌های زمانی کوتاه مدت حتی در شرایط تکرار شرایط اقلیمی ترسالی هم دور از انتظار است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر تصریح کرد: تنها راهکار ممکن مدیریت مصرف، کاهش برداشت آب از منابع زیرزمینی و ارتقای بهره وری مصرف آب است.
تامین ۷۸ درصد آب روستاها از خارج استان
مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: استان بوشهر از معدود استان‌هایی است که برای تامین آب شرب به استانهای مجاور وابسته است.
روح‌الله طاهریان‌پور گفت: در سال گذشته، از ۳۲ میلیون و ۴۱۸ هزار مترمکعب آبی که برای تأمین آب شرب مناطق روستایی تحت پوشش، خرید و استحصال شده است، ۷۸درصد آن از استانهای همجوار یعنی سد کوثر واقع در کهکیلویه و بویراحمد و رودخانه شاپور، چاه‌ها و چشمه سربالش کازرون استان فارس و ۲۲درصد از چاه‌ها و چشمه‌های موجود در سطح استان تامین شده است.
کاهش ۳۰ درصدی آب دریافتی روستاها از کازرون
وی ادامه داد: بر اثر خشکسالی‌های مداوم چند سال اخیر، متاسفانه امسال، میزان آب قابل استحصال از منابع آبی کازرون حدود۳۰ درصد کاهش یافته که به تبع آن مقدار آب دریافتی از این محل به همین میزان با کاهش مواجه شده است.
مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر تصریح کرد: مجبور به مدیریت توزیع آب در مناطق روستایی به ویژه در بخشی از دشتستان، نوار ساحلی تنگستان و دشتی شده ایم.
وی گفت: همچنین چاههای آب که عمدتا در پشتکوه دشتستان و دشتی و جم قرار دارند حدود ۱۰ متر از سال۸۴ تاکنون دچار افت سطح آب شده و میزان استحصال آب از این منابع نیز کاهش یافته که به منظور جبران کمبود آب شرب مورد تقاضای روستائیان مبادرت به اجاره چاه از بخش خصوصی کرده‌ایم و از سال ۹۳ تاکنون متاسفانه قادر به واگذاری انشعابات صنعتی به متقاضیان نیستیم.
دورنمای آینده آب روستایی استان بوشهر
طاهریان پور افزود: ایران جزو کشورهای کم آب محسوب می‌شود، ضمن اینکه خشکسالی های اخیر ناشی از تغییرات آب و هوایی است که نه تنها استان بوشهر و کشور ایران را گرفتار کرده بلکه بسیاری از کشورهای جهان با چنین معضلی مواجه اند.
وی گفت: از آنجا که شرکت های آب و فاضلاب متولی تامین آب شرب هستند، بنابراین همواره در راستای انجام مسئولیت خطیر خود، اقدام به برنامه‌ریزی‌های میان مدت و بلند مدت برای مدیریت تامین و توزیع آب با نگاه ویژه به بحران آب کرده‌ایم.
مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر افزود: از جمله برنامه‌ریزی برای استفاده از گزینه‌های نوین تامین آب از منابع غیرمتعارف مثل آب دریا، جمع آوری آب باران و ... .و خواستار همکاری مشترکین عزیز در مدیریت بهینه مصرف آب برای گذر از بحران هستیم.
وضعیت کیفیت آب در روستاهای استان بوشهر
وی با اشاره به اینکه کیفیت آب از دو منظر کیفیت شیمیایی و کیفیت میکروبی باید مدنظر قرار گیرد، بیان داشت: آب استحصالی یا برداشت شده از منابع قبل از توزیع از طریق ایستگاه‌های کلرزنی گندزدایی می‌شود و از طریق آزمایشات صحرایی در محل یعنی اندازه‌گیری روزانه کلر باقیمانده آزاد، کدورت و آزمایشات ماهانه میکروبی شاخص آلودگی آب طبق استاندارد ملی از سلامت آن اطمینان حاصل می شود.
طاهریان‌پور گفت: از نظر کیفیت شیمیایی آب هم منابع تامین آب واقع در استان فارس و هم سد کوثر دارای کیفیت شیمیایی مطابق با استاندارد ملی ایران هستند، گرچه جزو آب سخت محسوب می‌شوند ولی از نظر پارامترهای بهداشتی نظیر غلظت نیترات و فلوئور در حد استاندارد هستند.
وی اضافه کرد: طبق تحقیقات انجام شده در سطح جهان آب سخت نه تنها برای سلامت انسان مضر نیست بلکه بر خلاف عقاید رایج برای کلیه و قلب بسیار مناسب است.
مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر افزود: برخی منابع تامین آب محلی نیز گرچه دارای مواد جامد محلول دو هزار میلی گرم در لیتر و یا بیشتر هستند ولی از نظر پارامتر بهداشتی نیترات در حد مطلوب هستند.
وی ادامه داد: همچنین قبل از خرید آب از چاههای بخش خصوصی، کیفیت آب در آزمایشگاه‌های تحت پوشش مورد آزمایش قرار گرفته و پس از تجزیه و تحلیل نتایج آزمایشات و اطمینان از سلامت آن نسبت به اجاره چاه اقدام می‌شود و چاههای که دارای مواد جامد محلول بالایی باشند با دیگر منابع تامین مخلوط شده و توزیع می شوند و نگرانی در مورد افت کیفیت آب وجود ندارد.
طاهریان پور گفت: کیفیت شیمیایی تمام منابع تامین به صورت دوره ای توسط آزمایشگاه‌های آب تابع مورد آزمایش قرار گرفته، نتایج حاصل تجزیه و تحلیل می‌شود.
میزان قطعی آب طی دو سال اخیر
مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر اظهار داشت: با توجه به خرید ۷۸ درصد آب مورد نیاز از استانهای همجوار ممکن است به منظور پاره‌ای از تعمیرات خطوط انتقال توسط شرکت‌های فروشنده (آبفا و آبرسانی خلیج فارس)، آبرسانی به روستاها و شهرها دو بار در سال قطع شود ولی رفع اتفاقات خطوط آبرسانی تحت پوشش در حداقل زمان صورت می‌گیرد.
وضعیت سرانه مصرف در حوزه صنعت و خانگی
در حال حاضر سرانه مصرف مشترکین خانگی ۷۳۰ لیتر در شبانه روز به ازای هر مشترک، یعنی ۱۹۲ لیتر در شبانه روز به ازای هر نفر و سرانه مصرف مشترکین صنعتی و تجاری ۸۴۵ لیتر در شبانه روز است.
......................................
گزارش: قاسم بازیاری
نظر شما