رسانه‌هایی که بی‌اجازه و بی‌تعارف بخشی از زندگی روزمره ما شده‌اند

به گزارش خبرنگار مهر، امروزه رسانه‌های اجتماعی به‌عنوان ابزارهای ارتباطی بین‌فردی، از تأثیرگذارترین عوامل تحولات و تغییرات عصر حاضر محسوب می‌شوند که برپایه اینترنت و تکنولوژی‌های متحرک وب پایه‌ای برای تبدیل ارتباط دیالوگی دوسویه شکل گرفته‌اند و دارای ویژگی‌ها و ساختارهایی حرفه‌ای هستند. این رسانه‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا در فضای مجازی به تبادل اطلاعات و تولید محتوا بپردازند.

یکی از مهمترین آثار این دسته از رسانه‌های جدید، شبکه‌ای شدن قدرت جهان رسانه‌ای آن‌هاست که آن‌ها را تبدیل به شبکه‌های بنیادین قدرت‌سازی در جامعه کرده است. در جهان پیش رو کمتر عرصه‌ای را می توان یافت که از تاثیرات این تحول فناورانه برکنار باشد. در واقع مطالعات تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع بدون توجه به این پدیده ارتباطی ناممکن است.

امروزه رسانه‌های اجتماعی بی‌اجازه و بی‌تعارف، بخشی از زندگی روزمره ما شده‌اند. اما واقعاً یک رسانه اجتماعی به زبان ساده چیست؟ به چار کار می‌آید؟ از کجا آمده است؟ به کجا می‌رود؟ چه زیرساخت‌های فکری و نظری دارد؟ کسب و کارها، سازمان‌ها یا دولت‌ها در مواجهه با رسانه‌های اجتماعی چه تکلیفی دارند؟

اینها سوالاتی است که جواد افتاده نویسنده کتاب «رسانه‌های اجتماعی» کوشیده در پنج فصل البته به صورت مختصر به آنها پاسخ دهد. این کتاب حاصل کار پژوهشی نویسنده در زمینه ویژگی‌ها و الگوهای رسانه‌های اجتماعی است که در سال ۱۳۹۲، در قالب پایان‌نامه و به راهنمایی دکتر هادی خانیکی در دانشگاه علامه طباطبایی انجام گرفته است. این پایان‌نامه در شمار نخستین کارهای دانشجویی در این زمینه است که  ناظر به حضور فعال محقق در رسانه‌های اجتماعی است.

دکتر هادی خانیکی در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته، آورده است: «شبکه‌های ارتباطی نهفته در رسانه‌های اجتماعی در واقع شبکه‌های بنیادین قدرت‌سازی در جامعه شده‌اند که به اتکای قدرت اتصال کم توانسته‌اند، بدون آن‌که در هم ادغام شوند، در عرصه‌های گوناگون دائماً در حال خلق قدرت‌ها و پادقدرت‌های جدید باشند. شبکه‌هایی ارتباطی که پیرامون هر مسئله و منفعتی شکل می‌گیرند و پیوندها و اتصال‌هایی که میان آن‌ها بوجود می‌آیند، موضوع اصلی در مطالعه ساخت و بافت رسانه‌های اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی، شبکه‌ای شدن قدرت، و قدرت در جامعه شبکه است که به‌رغم طرح نظریه‌ها و انجام مطالعات گوناگون هنوز نیازمند تلاش‌های فراوان دیگر است.»

فصل اول کتاب مذکور با عنوان «مفاهیم رسانه‌های اجتماعی» درباره چیستی، انواع و ویژگی‌های اصلی رسانه‌های اجتماعی بحث می‌کند و تفاوت آن را با رسانه‌های جمعی توضیح می‌دهد. فصل دوم با عنوان «رسانه‌های اجتماعی در کسب و کار» به تلاقی رسانه‌های اجتماعی و کسب و کارها می‌پردازد و با ذکر مفاهیم این بحش، به ایجاد کمپین، بازاریابی و استراتژی در این رسانه‌ها می‌پردازد.

فصل سوم با پرداختن به «رسانه‌های اجتماعی و کسب و کار»، ضمن متمایز ساختن مدل کسب و کار رسانه‌های اجتماعی از سایر کسب و کارها، موضوعاتی چون کسب و کار اجتماعی، بازگشت سرمایه‌گذای، و مدل‌های درآمدی و استراتژی در رسانه‌های اجتماعی را مطرح می‌کند.

فصل چهارم بررسی اهمیت «شبکه‌های اجتماعی» را مدنظر قرارداده و پیدایش، چیستی و ظهور شبکه‌های اجتماعی آفلاین و آنلاین را مورد بحث قرار می‌دهد. در این فصل ضمن پرداختن به تفاوت شبکه‌های اجتماعی با رسانه‌های اجتماعی، انواع روندها و آینده شبکه‌های اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است.

فصل پنجم، «مفاهیم نظری رسانه‌های اجتماعی» را بررسی می‌کند و نظریه‌هایی از جمله جامعه شبکه‌ای، حوزه عمومی، شش درجه جدایی و جهان‌های کوچک را به‌عنوان نظریه‌های آکادمیک، نظریه‌های غنای رسانه‌ای، همزمانی رسانه‌ها و سرشت رسانه‌ها به‌عنوان نظریه‌های رسانه‌های جدید و نظریه‌های شبکه‌های اجتماعی را به‌عنوان نظریه‌‌های اجتماعی نیز مرور می‌کند.

مروری بر تحقیقات پیشین و تاریخچه رسانه‌های اجتماعی از بدو اینترنت تا پایان سال ۲۰۱۳ نیز در آخرین بخش کتاب وقایع‌نگری شده و در پایان پی‌نوشت و منابع کتاب آورده شده است.

کتاب رسانه‌های اجتماعی در ۱۵۲ صفحه، با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه به قیمت ۱۰ هزار تومان در قطع رقعی برای نخستین بار خرداد ماه سال جاری از سوی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها منتشر و به بازار عرضه شده است.