مدیریت استفاده از سموم شیمیایی در ایران

به گزارش خبرگزاری مهر، سرج ناکوزی نماینده سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) طی سخنانی در بیست و هشتمین جلسه گروه سلامت و همکاری‌های بین الملل فرهنگستان علوم پزشکی ایران که با موضوع «تغذیه و سموم شیمیایی» در تهران برگزار شد، اظهارداشت: رشد سریع تولید و تجارت مواد شیمیایی در طی ۳۰ سال گذشته در جهان منجر به افزایش نگرانی‌ها نسبت به مخاطراتی شده است که به  واسطه این مواد و سموم خطرناک شیمیایی بر ایمنی غذا تحمیل می‌شود.

وی افزود: کشورهایی که از زیرساخت های لازم برای رصد میزان واردات و مصرف مواد شیمیایی برخوردار نیستند، به طور مشخص بیشتر از سایرین در معرض خطر قرار دارند.

 گری لوئیس هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران نیز طی پیامی مشابه در این زمینه خاطر نشان کرد: چندین دهه مصرف بی‌رویه سموم شیمیایی منجر به تاثیرات مخربی بر محیط زیست و سلامت بشر شده است.

همچنین  جلسه مذکور به پیچیدگی چالش‌های فرا روی ایران در زمینه مدیریت سموم شیمیایی و ارتباط مصرف این سموم با تغذیه، ایمنی غذا و سلامت جامعه پرداخت و در این راستا «مدیریت تلفیقی دفع آفات» (آی. پی. ام) به عنوان رویکردی با هدف اطمینان یافتن از ایمنی تولیدات کشاورزی مورد توجه قرار گرفت. آی. پی. ام شالوده اصلی تقویت پایداری تولید محصولات کشاورزی و مدیریت کاهش خطر مصرف سموم شیمیایی محسوب می‌شود. این رویکرد هم اکنون به عنوان مکانیزمی برای ارتقاء ایمنی، بالا بردن کیفیت غذا و اطمینان یافتن از حمایت از مصرف کنندگان در جهان به رسمیت شناخته شده است.

نماینده فائو در ایران با اشاره به این مکانیزم تصریح کرد: آی. پی. ام که در متن تمامی  فعالیت‌های مربوط به تولید و حفظ محصولات کشاورزی فائو لحاظ می‌شود،   هم اکنون به عنوان بخشی از اقدامات حمایتی این سازمان برای ترویج کشاورزی اقلیم-هوشمند و روش شناسی استفاده از نهاده‌های کمتر (آب، مواد شیمیایی و ... ) با هدف حفاظت از منابع طبیعی در فعالیت‌های کشاورزی  مطرح است. 

 براساس این گزارش جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای پیشرو در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در زمینه اجرای برنامه جامع «مدیریت تلفیقی دفع آفات» (آی. پی. ام) از آوریل سال ۲۰۰۴ به شمار می‌رود، به گونه‌ای که در راستای اجرای این پروژه در فاصله سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ نمایندگان بسیاری از کشورهای منطقه از ایران بازدید کردند تا از تجربیات و ظرفیت های ایجاد شده در این کشور در زمینه چگونگی اجرای روش‌های آی. پی. ام در چارچوب برنامه "مدرسه در مزرعه" با هدف آگاه سازی کشاورزان بهره منده شوند. 

در حال حاضر برنامه جامع «مدیریت تلفیقی دفع آفات» در مورد ۱۴ محصول مختلف کشاورزی در ایران به کار گرفته می‌شود. از دیگر دستاورد این پروژه می‌توان به  راه اندازی و تاسیس گروه آی. پی. ام اشاره کرد که در واقع یک سازمان مبتنی بر جوامع محلی متشکل از کشاورزان و مصرف‌کنندگان است، به گونه‌ای که با مشارکت در ابتکار «از مزرعه تا سفره» بر پایه رویکرد اطمینان- بنیان که هم اکنون در حال گسترش است، بنا شده؛ هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد نیز با اعلام آمادگی مجموعه این سازمان در همکاری با ایران در حوزه مدیریت سموم شیمیایی اظهار داشت، هم اکنون سازمان ملل متحد تحت برنامه‌هایی در ابعاد کوچک و با حمایت مالی تسهیلات جهانی محیط زیست (جف) ضمن جلب مشارکت جوامع محلی در حال کمک به اجرای آی. پی. ام در امر تولید برنج و محصولات باغی در کشور است که خود از پایداری و بهره‌وری چنین اقداماتی در ایران حکایت می‌کند.  

بر اساس آمارهای منتشر شده  توسط فائو ۲۵ درصد از تولیدات جهانی سموم شیمیایی در کشورهای در حال توسعه مصرف می‌شود، حال آنکه ۹۹ درصد از مرگ و میرهایی که به واسطه قرار گرفتن در معرض این سموم شیمیایی رخ می‌دهد در این کشورها مشاهده می‌شود.

ناکوزی در پایان این جلسه  با پر اهمیت خواندن بهره گیری از توان مشارکتی تمامی دست اندکاران که شامل طیف وسیعی از ذی نفعان ملی و بین المللی می‌شود بر آمادگی فائو برای تدوین به یک برنامه جامع کشوری که امکان مدیریت کارآمد مصرف سموم شیمیایی در ایران را با هدف حفاظت از سلامت جامعه در عین مراقبت از منابع زیست محیطی کشور فراهم سازد، تاکید کرد.