شعر طلاب و ایجاد تنفس برای فضای علمی متراکم حوزه

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: «ای مرغ چمن، از این قفس، بیرون شو/ فردوس، تو را می طلبد، مفتون شو/ طاووسی و از دیار یار آمده‌ای/ یادآور روی دوست شو، مجنون شو»

شاید این رباعی از حضرت روح الله(ره)، حُسن مطلعی باشد برای ورود به بحث شعر حوزه و طلاب شاعر و اشاره‌ای به دیدار اخیر برخی اعضای شورای جشنواره شعر حوزه(اشراق) با رهبر حکیم انقلاب؛ دیداری که حضرت آقا در آن به نکات مهمی درباره جریان شعر و شاعری در حوزه اشاره فرمودند.

مرور این نکات در چهار سرفصل خالی از لطف نیست:

یک. عدم منافات شعر و شاعری با مقولات مهم حوزه

رهبر خبیر انقلاب در این دیدار می فرمایند: «توجه به مقوله شعر و شاعر خوب، هیچ منافاتی با مقولات مهم حوزه ندارد.»

این اشاره حضرت آقا از آن جهت قابل تفسیر است که همواره و در همه مراکز و نهادها، افرادی به عنوان کاسه داغ تر از آش پیدا می‌شوند و تلاش می‌کنند تا با انتقاد از برخی برنامه‌های جانبی و مبتکرانه، طوری وانمود کنند که همه چیز، در چند مورد مختصر خلاصه می‌شود و جز آن موارد، ورود و پرداختن به سایر عرصه‌ها و پر کردن سالم اوقات فراغت، اشکال دارد!

جالب این است که رهبر مدبر انقلاب در این دیدار با مثال آوردن از فقه و فلسفه، شعر را با این دو مقوله هم در تضاد نمی‌بینند و به پرداختن به آن‌ها تشویق می‌فرمایند و در عین حال یادآور می‌شوند که البته پرداختن به شعر و شاعری نباید آن قدر زیاد شود که وقت درس و بحث را بگیرد.

دو. مفید بودن شعر حوزه با توجه به انبعاث آن از منابع دینی

معظم له همچنین می فرمایند: «چون تفکر حوزه، تفکر منبعث از منابع دینی است، پس شعرش هم می تواند بسیار مفید باشد.»

این گفته، خود، گویای این نکته است که حضرت آقا عملا طلاب را به وارد کردن مفاهیم اصیل و ارزشی دین در متن شعر تشویق می‌کنند و از آنان می‌خواهند که در شعر و شاعری از این منابع الهام گیرند.

بدیهی است ورود این مفاهیم به عرصه شعر، خود، تبلیغی تاثیرگذار برای علاقه مندان به دنیای شعر و ادبیات است و کام آنان را شیرین خواهد کرد.

سه. شعر در حوزه، مایه تنفس است

ایشان در بیانات خود، فضای حوزه را به یک فضای علمی متراکم تشبیه می‌فرمایند و شعر و شاعری را مایه تنفس برای این فضا بر می‌شمرند؛ به بیان دیگر از آنجا که ایجاد تنفس و فراغت برای هر فرد و هر فضایی لازم و ضروری است، رهبری انقلاب از طلاب هم می‌خواهند که فضای علمی متراکم حوزه را با فعالیت‌هایی مانند پرداختن به شعر و یا مواردی مثل مطالعه شعر، تلطیف و معطر کنند.

همچنین در بیانات ایشان در دیدار اخیر، می‌توان این راهبردها را نیز استخراج کرد:

* ضرورت الگو قرار دادن امثال حضرت امام خمینی رحمت الله علیه و سایر علمای حوزه برای پرداختن به شعر و شاعری؛

* ضرورت همراهی متقابل شعرا با بزرگان دینی و علما؛

* مهم بودن مقوله شعر و خوب بودن تداوم آن در فضای حوزه؛

* قانع نشدن حوزه به کم.

نکاتی به بهانه تدارک چهارمین جشنواره اشراق

اکنون که سومین جشنواره بین المللی شعر حوزه (اشراق) به پایان رسیده است و احتمالا مسئولان امر در تدارک جشنواره چهارم هستند، می‌توان با اندکی تامل در این سه دوره جشنواره، به نکاتی رسید که می تواند برای برنامه ریزان راهگشا باشد:

یک. آن چه برای جشنواره هایی از این دست - که زمان زیادی از عمر آن‌ها نمی‌گذرد – حتی از خود برگزاری جشنواره هم مهم تر است، وجود دبیرخانه ای فعال است که در طول سال، علاوه بر رصد مستمر اوضاع و ارتباط مستمر با نهادهای ذی ربط، نسبت به پیگیری تولید آثار برای جشنواره هم کوشا باشد.

دو. ضرورت استفاده مفید از توان و نیروی استعدادهای کشف شده سه دوره جشنواره و ارتباط مستمر دبیرخانه با آنان جهت اطلاع از وضعیت آنان و البته دریافت ایده‌های نو و جذاب برای بهتر شدن روند جشنواره. همچنین لازم است تا آموزش های لازم جهت ارتقای سطح طلاب شاعر مشارکت کننده در جشنواره که شعرهای متوسط یا ضعیفی داشته اند، انجام شود.

سه. ضرورت استفاده لازم از اشعار برتر انتخاب شده در جشنواره‌های گذشته؛ این اشعار می‌تواند در تبلیغات شنیداری، دیداری و محیطی حوزه مورد استفاده قرار گیرد و حتی در طلیعه یا متن کتاب‌ها، جزوات و درسنامه‌های حوزه علمیه هم به تناسب موضوعی استفاده شود.

چهار. ضرورت توجه ویژه جشنواره‌های بعدی به مسائل روز دنیای اسلام و قرار دادن موضوعات ویژه جهان اسلام در بخش‌های ویژه جشنواره؛ همچنین باید به این موضوعات، در کارگاه‌هایی که در فواصل زمانی بین دو جشنواره هم برگزار می شود، توجه لازم بشود.

پنج. ضرورت برگزاری کارگاه های مشترک با سایر اقشار و به ویژه شعرای دانشجو جهت همفکری و هم افزایی بیشتر و البته طرح و بحث موضوعات مهم داخلی و بین المللی و تبادل ایده.

شش. ضرورت توجه ویژه به شعر طنز به جهت اهمیت و تاثیرگذاری بیشتر زبان طنز در مخاطبان؛ جالب این است که حتی بزرگان از علما و مراجع هم به این نوع از زبان شعری، توجه داشته اند که این نمونه بیت از امام راحل عظیم الشان، خود گویای این ادعاست:

«قم بدکی نیست از برای محصِّل/ سنگک نرم و کباب، اگر بگذارد.»

امید است این جشنواره که اکنون با معرفی حداقل ۳۵۰ طلبه شاعر، فضای حوزه علمیه را رنگ و بویی شاعرانه بخشیده است، بتواند در گام‌های بعدی خود، به کم قانع نشود و با به کارگیری رهنمودهای راهگشا و حکیمانه رهبر خبیر انقلاب، مایه فایده بیشتر برای جامعه و البته مایه تنفس برای فضای علمی متراکم حوزه باشد.

حسن شیخ حائری/ کارشناس ارشد فرهنگ و رسانه