روند ثبت تماشاخانه‌ها/ اداره اماکن به موسسه تک‌منظوره مجوز می‌دهد

خیام وقار کاشانی مدیر تماشاخانه «باران» که یکی از فعال‌ترین تماشاخانه‌های بخش خصوصی در تهران است درباره چگونگی راه اندازی این مرکز و نحوه گرفتن مجوزهای مورد نیاز به خبرنگار مهر گفت: به دلیل اینکه اداره کل هنرهای نمایشی هیچ قانون و آیین مدونی برای تاسیس سالن خصوصی تئاتر نداشت به ما پیشنهاد دادند مجوز موسسه فرهنگی هنری تک منظوره بگیریم که در اساسنامه این موسسه فعالیت ما گنجانده شود. فعالیت ما هم شامل ساخت و تجهیز مکان اجرای تئاتر و تولید تئاتر می شد. این بند در اساسنامه فعالیت ما را برای راه اندازی سالن اجرای تئاتر قانونی می کند.

برای تاسیس تماشاخانه باران مجوز موسسه تک منظوره گرفتیم

وی ادامه داد: ما این مجوز را از دبیرخانه موسسات تک منظوره معاونت هنری وزارت ارشاد گرفتیم که امضای خود آقای مرادخانی زیر مجوز فعالیت ما خورده است. البته قبلا، هم ما و هم برخی دیگر از دوستانی که اقدام به تاسیس سالن تئاتر کرده بودند و البته برخی هنوز هم به همین شیوه فعالیت می کنند، با مجوز آموزشگاه هنرهای نمایشی این کار را می کردیم که بعدا به ما اعلام کردند که مجوز ما برای داشتن سالن نمایش، دیگر اعتبار ندارد و ما صرفا می توانیم به امر آموزش بپردازیم و اگر می خواهیم سالن اجرا داشته باشیم باید موسسه فرهنگی هنری تک منظوره ثبت کنیم. آن زمان ثبت این موسسه بیش از یک سال زمان برد اما در حال حاضر مراحل ثبت موسسه تک منطوره راحت تر شده است.

وی یادآور شد: در آن زمان پروسه تایید حراست و اداره کل اماکن زمان زیادی گرفت که سرانجام سال ۹۳ قبل از جشنواره تئاتر فجر ما توانستیم تاییدیه اماکن و مجوز فعالیتمان را بگیریم که البته بعدا وارد پروسه ثبت شدیم که آن هم دو سه ماهی به طول انجامید. اماکن برای ثبت این موسسه تک منظوره به ما نامه ای مبنی بر اجازه فعالیت داد. البته در مجوز این موسسه ذکر نشده که قرار است این موسسه اجرای تئاتر داشته باشد اما در اساسنامه همه چیز به صورت دقیق ذکر شده و در واقع فعالیت چنین موسسه هایی منوط به اساسنامه شان است.

وقارکاشانی درباره میزان سوددهی که این تماشاخانه برای مدیرانش دارد و چشم اندازی که آنها برای آینده در نظر دارند، گفت: ابتدا که ما تصمیم به راه اندازی این تماشاخانه گرفتیم قطعا یک نقشه اقتصادی مدنظر داشتیم به این دلیل که کار بیهوده ای بود اگر بی گدار به آب می زدیم و هیچ چشم داشت مالی نداشتیم. البته وقتی که من و فهیمه امن زاده برای تاسیس تئاتر باران جلسه ای با هم گذاشتیم چشم انداز آنچنانی برای بازگشت مالی نداشتم و حتی به این فکر می کردیم که ممکن است فعالیت ما مورد استقبال قرار نگیرد و فقط خودمان بتوانیم در اینجا اجرا داشته باشیم اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد و درخواست های زیادی از همان بدو تاسیس تماشاخانه باران داشتیم و کلا سالنمان برای یکسال پر بود.

انتظارات غیرمنطقی باعث شد کمی از تهیه کنندگی عقب بکشیم

مدیر اجرایی تماشاخانه باران متذکر شد: اما در مرحله بعد ما با دو مشکل روبرو شدیم. مشکل اول به برآورد هزینه هایمان بر می گشت که شامل ساخت و ساز و تجهیز و موارد دیگر می شد که تقریبا دو و نیم برابر بیشتر از برآوردی شد که ما پیش بینی کرده بودیم و مشکل دیگر به بحث تهیه و تولید بازمی‌گشت که توقع و نگاه ما نگاه حمایتی و حرفه ای به مقوله تهیه کنندگی بود که متاسفانه خودِ دوستان تئاتری با ما همراهی نکردند و همین مساله باعث شد تصمیم بگیریم کمی خودمان را از مقوله تهیه کنندگی کنار بکشیم. متاسفانه انتظارات دوستان تئاتری زیاد بود و به عنوان نمونه یک کارگردان اگر می خواست خودش برای اجرای نمایشی هزینه کند برآوردش ۳۰ میلیون تومان بود ولی زمانی که اسم تهیه کننده به میان می آمد از ما توقع پرداخت ۸۰ میلیون تومان داشت.

وقار کاشانی متذکر شد: این توقعات نه تنها من بلکه دوستان دیگری را که وارد مقوله تهیه کنندگی شده اند ناامید کرده است چون به این ترتیب ما نمی توانیم به شکل حرفه ای کار کنیم چون برخی فکر می کنند قرار است یک سرمایه هنگفتی پشت کارشان قرار گیرد درحالی که واقعا اینطور نیست و به این شکل حتی چند نفری که ما اعتمادشان را جلب کرده بودیم و قرار بود به عنوان حامی مالی وارد تئاتر شوند رفتارهایی از هنرمندان ما دیدند که ترجیح دادند، نباشند. در حالیکه ما تلاشمان را هم کردیم که به آنها سخت نگذرد و وقتی هم دو نمایشی که ما تهیه کرده بودیم متضرر شد باز هم همان سرمایه اولیه را به آنها برگرداندیم چون نمی خواستیم نگاهشان به تئاتر عوض شود.

این بازیگر تئاتر تصریح کرد: همین مسایل ما را عقب انداخت به همین دلیل مجبور شدیم کمی فشرده تر کار کنیم و مثلا اجراهای اضافه تری را در یک روز در تماشاخانه بگذاریم که همین مساله به پاشنه آشیل ما تبدیل شده است. درحالیکه اگر ما و هر تئاتر خصوصی دیگری نتواند از تمام لحظاتی که تماشاخانه باز است استفاده کند بیشتر از ۶ ماه نمی تواند دوام بیاورد. حتی تماشاخانه ای مثل ایرانشهر هم که به نوعی دولتی به حساب می آید در هر سالنش دو اجرا گذاشته است. البته بحث درخواست های زیاد علاقه مندان هم مطرح است اما واقعا باید هزینه های سالن هم تامین شود تا بتواند به حیاتش ادامه دهد.

مدیر تماشاخانه باران عنوان کرد: حتی در سال گذشته ما به این نتیجه رسیدیم که یا باید سالن را تعطیل کرده و یا آن را واگذار کنیم اما با سختی های فراوان دوام آوردیم و امسال با برنامه ریزی جدید تلاش کردیم که اشتباه های گذشته مان را تکرار نکنیم. ما سال گذشته کمی شتابزده عمل کردیم و هنوز بعد از گذشت یک سال و نیم از راه اندازی تماشاخانه داریم بخش زیادی از تعهداتمان را که شامل پول هایی است که برای ساخت و ساز این تماشاخانه قرض کرده بودیم، پرداخت می کنیم. در واقع من و فهیمه امن زاده هنوز نتوانستیم به عنوان مدیران این تماشاخانه به سوددهی برسیم و حتی حقوقی بابت مدیریتمان در این مکان برداشت کنیم.

تلاش برای ارتقای امکانات تماشاخانه

وی درباره امکانات تماشاخانه و میزان استاندارد بودن سالن توضیح داد: قطعا زمانی که این تماشاخانه را تاسیس کردیم تلاش کردیم همه چیز را نه در حد استاندارد بلکه در حد ایده آل قابل احترام برای اهالی تئاتر در نظر بگیریم چه به لحاظ امکانات فنی مثل نور و صدا و چه مسایل دیگر. البته در زمینه ساخت صندلی ها کمی اشتباه کردیم چون نمونه مدنظر ما صندلی های سالن شمس موسسه اکو و سالن سمندریان ایرانشهر بود اما بعد دیدیم همین صندلی ها هم ایراد دارد. در حال حاضر صندلی هایمان کمی مشکل دار هستند که به آن واقفیم و در اولین فرصت قرار است آنها را تغییر دهیم.

وقار کاشایی ادامه داد: همچنین سیستم نوری ما نیز به این دلیل که دو یا سه اجرا در سالن داریم مستهلک شده بود که در حال حاضر با اضافه کردن چند پروژکتور و دیمر این مشکل برطرف شده است. صدای سالن را هم تقویت کرده ایم و مشکل تهویه نیز حل شده است و بخش زیادی از مشکل آکوستیک سالن را هم حل کردیم. یکی دیگر از انتقاداتی که می شد به پشت سر هم بودن اجراها بود و اینکه گروه ها بعد از تحویل سالن، فرصت آماده شدن و استقرار دکورشان را ندارند که البته خودِ گروه ها مسبب این مشکل بودند چون می خواستند ساعت های اجرایشان نزدیک به هم باشد و مثلا گروهی که ساعت ۲۱ اجرا داشت اصرار می کرد که زمان اجرایش ساعت ۲۰:۳۰ باشد اما امسال دیگر نرمش و انعطاف را کنار گذاشتیم و حداقل یک ساعت بین اجرای هر نمایش فاصله قرار دادیم و اجراها ساعت ۱۷،۱۹ و ۲۱ است که کمترین مشکل و اصطکاکی به وجود بیاید.

وی به عنوان مدیر یک تماشاخانه خصوصی درباره راضی بودن از کاری که آغاز کرده است، گفت: کاری که ما می کنم بسیار سخت است و من قبلا هم به آقای شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی و حتی وزیر ارشاد این نکته را گفته ام. اگر دولت از تماشاخانه های خصوصی حمایت نکند و سهم خودش را در زمینه حمایت از کارهای فرهنگی نپردازد این طرح ورشکست شده و تا چندین سال دیگر کسی سراغش نمی رود. مشکل اصلی ما مساله تبلیغات است. اگر شهرداری سهم خودش را از یک رویداد فرهنگی برعهده نگیرد سالن های خصوصی با شکست روبرو می شوند. اگر صدا و سیما نیز کمی از فضای بسته و سخت گیرانه اش فاصله بگیرد اتفاق درخشانی برای اطلاع رسانی و معرفی آثار نمایشی ما می افتد و ما می توانیم با این کمک ها روی پای خودمان بایستیم در حالیکه این کمک ها هزینه ای برای این نهادها و سازمان ها ندارد.

شهرداری، وزارت ارشاد و  رسانه ملی از تماشاخانه های خصوصی حمایت کنند

این بازیگر و نویسنده افزود: وزارت ارشاد امکانی در اختیار دارد که از طریق آن می تواند آثار فرهنگی و هنری را در نشریات و مجلات به صورت رایگان منتشر کند اما کسی از این طرح خبر ندارد. اداره کل هنرهای نمایشی هم به ما قول حمایت داده است و تاکنون نیز اگر به ما کمک مالی آنچنانی نکرده ولی بخشی از هزینه گروه هایی را که در این سالن اجرا رفته اند، تقبل کرده است. در صنفی هم که قرار است تماشاخانه های خصوصی تشکیل دهند این برنامه را ارایه داده ایم که ما ابتدای هر سال برنامه ها و فعالیت هایمان را به اداره کل هنرهای نمایشی ارایه دهیم و آنها بر همین اساس به ما سوبسید بدهند.

وی در پایان صحبت هایش اضافه کرد: حدود ۴ - ۵ ماه قبل از طریق اداره کل هنرهای نمایشی برای دریافت وام به صندوق اعتباری هنر معرفی شدیم که آنها ما را به بانک آینده معرفی کردند اما چندین ماه است که این قضیه را پیگیری می کنم ولی تاکنون هیچکس پاسخگو نبوده است.