رشد نسبی تولید علم به معنی بهبود فناوری نیست

به گزارش خبرگزاری مهر، محمد مهدی میثمی*: یکی از مباحث مهمی که در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی مورد تاکید قرار گرفته است، اقتصاد دانش بنیان یا استفاده از دانش برای ایجاد ارزش افزوده محسوس یا غیر محسوس است. گر چه کشور ما در دهه های گذشته در زمینه تولید علم بهبود و رشد نسبی ای را پشت سر گذاشته است اما نکته حائز اهمیت آن است که این امر به معنی رشد و بهبود فناوری نیست.

تفاوت رتبه جهانی ایران در تولید علم و در حوزه فناوری شاهدی بر این مدعاست.

اما توسعه و تقویت اقتصاد دانش بنیان مستلزم مجموعه اقداماتی ست که بیش از هر چیز مستلزم سیاست گذاری های کلان و اقدامات دولت به منظور بسترسازی برای فعالیت بخش های خصوصی ست. حمایت از شرکت های دانش بنیان با اختصاص بودجه های مناسب به امور تحقیقاتی و علمی تنها با درک اهمیت این گونه فعالیت ها میسر می شود.

گسترش سرمایه گذاری های خطر پذیر در بخش خصوصی نیز مستلزم فراهم ساختن بستر قانونی مناسب و نیز تبلیغ و فرهنگ سازی این رویکرد در میان صاحبان سرمایه است که می تواند در دراز مدت اتکای شرکت های دانش بنیان به دولت را نیز کمرنگ تر کند.

عدم صدور مجوز واردات تولیدات و فناوری هایی که شرکت های دانش بنیان موفق به تولید و راه اندازی آنها در کشور شده اند نیز از دیگر اقدامات مهم در حمایت دولتی از شرکت های دانش بنیان است. در این زمینه مسئله مهم ایجاد بستر استاندارد سازی مناسب کالا ها و فناوری ها مانند کاهش هزینه ی تست های آزمایشگاهی به منظور افزایش توانایی رقابت محصولات داخلی با موارد مشابه خارجی ست. دیگر نکته ی قابل توجه ضرورت اعتماد به نیروی داخلی و مجال دادن به آنها برای فعالیت و بروز توانایی هایشان است.

گسترش ارتباطات و نیز تعاملات بین المللی به منظور ایجاد رابطه علمی بین شرکت ها، برگزاری نمایشگاه ها در نقاط مختلف دنیا، سهولت و نیز فراهم شدن امکان تامین مواد اولیه و قطعات مورد استفاده در فناوری ها و تولیدات امری بسیار مهم در توسعه ی اقتصاد دانش بنیان است.

ایجاد رابطه میان صنعت و دانشگاه نیز از اقدامات حائز اهمیت است. همانطور که مشهود است اغلب صنایع ما مبتنی بر مونتاژ تولیدات خارجی هستند و بنابر این مراحل تولید محصول در اینگونه شرکتها مانند ایده پردازی، طراحی و ساخت نمونه های اولیه طی نمی شود.

شرکت های دانش بنیان را می توان حلقه واسط دانشگاه و صنعت در نظر گرفت، مکانی برای بروز و ظهور توانایی های فارغ التحصیلان دانشگاهی که شاید نه در دانشگاه و نه در کارگاه های صنعتی مجالی برای فعالیت خلاقانه و نوآورانه برایشان مهیا نیست.

توسعه اقتصاد دانش بنیان علاوه بر استفاده از ظرفیت دانشجویان و مراکز علمی داخل کشور و نیز کاهش مهاجرت نخبگان، در نهایت می تواند به خروج کشور از صنایع مونتاژی، تحقق اقتصاد مقاومتی و گشودن دروازه ی صادرات بیانجامد.

دانشجوی فوق لیسانس فلسفه غرب دانشگاه شهید بهشتی*