خبرگزاری مهر - گروه هنر: سیزدهمین دوره جشنواره فیلم مستند کرونوگراف طی روزهای ٢٣ تا ٢٩ اردیبهشت ١٣٩٥ در شهر گیشناو برگزار شد و فیلم مستند «رویاهای دم صبح» به کارگردانی مهرداد اسکویی جایزه بزرگ، جایزه بهترین فیلمبرداری و جایزه ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم مستند «کرونوگراف مولداوی» را از آن خود کرد.
اهدای جایزه فیلمبرداری به یک فیلم مستند اتفاقی کم نظیر در میان افتخارات بین المللی سینمای ایران است که این افتخار را محمد حدادی از آن خود کرد. در بیانیه داوران دلیل اهدای جایزه بهترین فیلمبرداری ثبت بسیاری از لحظات احساسات عمیق انسانی برای رسیدن به چهره‌ای واقعی از شخصیت‌های نوجوان فیلم توسط فیلمبردار و نیز اینکه فیلمبردار در فیلم به نرمی مشاهده‌گری می‌کند بدون اینکه سرزده عمل کند، به خلوت شخصیت‌ها احترام می‌گذارد و به آرامی واقعیت زندگی آنان را که تنها با دوربین می‌تواند آشکار شود با تماشاگران به اشتراک می‌گذارد عنوان شده بود.
برای آشنایی بیشتر با جایگاه فیلمبرداری در سینمای مستند و همچنین این جایزه با حدادی گفتگویی داشته ایم که بخش نخست آن را می خوانید:
*شما چندی پیش اولین جایزه فیلمبرداری سینمای مستند را از جشنواره کرونوگراف دریافت کرده اید. ما در بعد بین المللی برای فیلمبرداری سینمای مستند پیش از این جایزه ای به دست نیاورده بودیم.
- بله. متاسفانه ما در فیلمبرداری سینمای مستند در هیچ جشنواره بین المللی حتی کاندیدا هم نشده بودیم که البته بخشی از این موضوع به این دلیل است که سینمای مستند بسیار مهجور واقع شده است.
*درباره جشنواره کرونوگراف، جایگاه و اعتبار این جشنواره در سطح بین الملل برایمان توضیح دهید.
- جشنواره کرونوگراف مولداوی جزو چند جشنواره معتبر قاره اروپا است که مشخصا در حوزه سینمای مستند برگزار می شود و در واقع این گونه نیست که مستند بخشی از آن باشد. امسال نیز سیزدهمین دوره آن برگزار شد که «رویاهای دم صبح» در این جشنواره حضور داشت. از دیگر نکات مورد توجه این جشنواره حضور افراد حرفه ای در هیات داوران و همچنین فیلمسازان درجه یک از نقاط مختلف دنیا در این جشنواره بود. «رویاهای دم صبح» به کارگردانی مهرداد اسکویی در این جشنواره موفق به کسب سه جایزه شامل جایزه بهترین فیلم، جایزه ویژه و جایزه بهترین فیلمبرداری شد. جالب است بگویم جایزه ای که من به عنوان فیلمبردار از این جشنواره دریافت کردم از این جهت دارای اهمیت است که جشنواره کرونوگراف تا پیش از این اصلا جایزه فیلمبرداری در بخش بین الملل را اهدا نکرده بود. هرچند در بخش ملی در شاخه های مختلف مانند جایزه تدوین، فیلمبرداری و دیگر مسائل فنی سینما را داشته است اما امسال هیات داوران تصمیم گرفتند که جایزه فیلمبرداری را در بخش ملی اهدا نکنند و به جای آن به فیلم ما در بخش بین الملل بدهند.
*پس این تصمیم در روال عادی برنامه‌های آنها نبوده است. به نوعی می‌توان گفت خارج از برنامه این جایزه را برای مستند «رویاهای دم صبح» در نظر گرفته‌اند.
- بله. هیات داوران به قدری «رویاهای دم صبح» را دوست داشتند که حتی یکی از اعضای آن که خودش فیلمبردار و کارگردان مستند است به تمجید بسیار از این فیلم پرداخت. به همین دلیل به نظر می رسد تصمیم او بیش از بقیه در اهدای این جایزه تاثیرگذار بوده است.
*این جایزه و یا جایزه‌هایی از این دست چه تاثیری در مسیر کاری‌تان دارند؟ اگر بی‌تعارف بخواهم بپرسم این است که آیا در میزان حقوق و یا انتخاب افرادی که قرار است با آنها کار کنید تعیین کننده است؟
- واقعیت این است که من «رویاهای دم صبح» را که در یک سال اخیر در جشنواره های مختلف مانند جشنواره سینما حقیقت، جشنواره ملی فجر و ... موفق به کسب جایزه شده است، ۲ سال پیش به پایان رساندم پس جوایز نمی توانند ملاک ارزش گذاری دستمزد، تعیین حقوق امروز و مسائل دیگر باشند. هرچند اگر همین اواخر کارهای این فیلم به پایان می‌رسید می‌توانستم دستمزدم را هنگام کار در آثار دیگر افزایش دهم اما واقعیت این است که من اصلا به این چیزها فکر نمی کنم و به نظرم چنین کاری اصلا درست نیست. اما این جایزه یک تشویق بسیار خوب برای من است و احساس می کنم مسیری را که از دانشگاه در این رشته آغاز کردم و با خون و دل در این فضای شلوغ سینما پیش بردم، درست بوده است، زیرا این روزها به واسطه دوربین های دیجیتال همه فکر می کنند فیلمبردار فیلم مستند شده اند و خودشان به فیلمبرداری آثار مستندشان می‌پردازند. من از چنین مسیر سختی شروع کرده ام و پیش آمده ام.
*البته این جوایز قطعاً به نوعی برای هر هنرمندی یک نوع دلگرمی محسوب می‌شود.
- این جوایز مهر تاییدی بر درستی راهی است که پیموده ام و گویای این مطلب است که شاید اگر در همین مسیر ادامه دهم می توانم اتفاق خوبی را رقم بزنم. من در سال های ۹۴ و ۹۳ یک سری کلاس های فیلمبرداری فیلم مستند برگزار می کردم. در واقع بخش فیلمبرداری مدرسه مستندسازی میراث تصویری را اداره و دوره های مختلف فیلمبرداری مستند را تدریس می کردم. حالا با گرفتن این جوایز احساس می کنم مطالبی که سر کلاس به هنرجویان درباره فیلمبرداری فیلم مستند و همچنین ساخت آن آموزش داده ام چیز اشتباهی نبوده است. ما اساسا در ایران فقر آموزش مستندسازی داریم و به جز چند مورد اقدام مقطعی که در پی آن فضایی توسط عده ای از جمله مهرداد اسکویی برای تحصیل و آموزش دوستداران سینمای مستند ایجاد شد چیز دیگری نداشته ایم. شما در آینده متوجه خروجی خوب شاگردان جدید مهرداد اسکویی خواهید شد. من در بحث فیلمبرداری با شاگردان او کار کردم، شما خواهید دید که مهرداد چه نسلی را در یکی دو سال اخیر پرورش داده است.
*متاسفانه در حوزه مستند بیش از هر چیز کارگردان مطرح است و خیلی نوبت به دیده شدن عوامل و مخصوصا فیلمبردار نمی‌رسد.
- هر از چند گاهی در ایران به عوامل فنی فیلم مستند کم توجهی هایی می‌شود، اما با این وجود جشنواره های معتبر جهانی هستند که توجه به این امر را جزو وظایف خود می دانند. برای مثال جشنواره ای مانند کرونوگراف که جایزه فیلمبرداری ندارد، اولین جایزه بین المللی فیلمبرداری سینمای مستند را به فیلم «رویاهای دم صبح» می دهد. این موضوع نشان دهنده این است که ما توانسته ایم کاری را در اشل و استاندارد جهانی انجام دهیم. به نظرم همین امر بسیار مهمتر از آن است که جایزه به چه کسی داده شده است.
*شنیده ایم که با «رویاهای دم صبح» به جشنواره «کمر ایمیج» لهستان که آذر ماه برگزار می شود نیز دعوت شده اید.
- پیش از این یکبار محمود کلاری در جشنواره «کمر ایمیج» لهستان موفق به دریافت جایزه قورباغه نقره ای شد و تورج اصلانی نیز یک جایزه بین المللی را برای ما به ارمغان آورده بود. «کمر ایمیج» جزو معدود جشنواره هایی در دنیا است که فقط برای فیلمبرداران برگزار می شود یعنی به هیچ عنوان دیگری مانند کارگردانی، بازیگری و ... جایزه ای تعلق نمی گیرد و اتفاقا جایزه آن معتبرترین جایزه فیلمبرداری دنیا است. سینمای ما تجربه چندانی برای حضور در این جشنواره نداشته و تنها یکی دوبار توانسته ایم در آن موفقیت به دست آوریم بنابراین همین که فیلمی به نمایندگی از ایران بتواند در آنجا حضور داشته باشد باعث افتخار ما است و این اتفاق زمانی خوشایندتر است که بتواند نماینده فیلم های مستندمان باشد. به نظرم حتی اگر فیلم ما بتواند جزو کاندیداهای دریافت جایزه جشنواره «کمرایمیج» قرار بگیرد یک اتفاق بسیار مهم رخ داده است، زیرا تاکنون به سینمای مستند و مسائل فنی آن توجه کمی شده است.
متاسفانه شرایط به گونه‌ای است که ما وقتی درباره فیلم مستند حرف می زنیم گویا بحث درباره یک کیفیت درجه دوم است. عده ای بر این گمان هستند که مستندسازان نمی توانند با استانداردهای بالا کار کنند و تصاویر بسیار جذاب و سینمایی در آثارشان داشته باشند. هنگامی که ما درباره آثار مستند صحبت می کردیم عده ای تصور می کردند که ما با کیفیت پایین کار می کنیم. حضور «رویاهای دم صبح» در جشنواره «کمرایمیج» نشان دهنده این است که ما توانسته ایم به گونه ای عمل کنیم که جشنواره های تخصصی دنیا هم کار ما را ببینند. پس می توانیم به سینماگران و مسئولان داخلی بگوییم: «عزیزان! سینمای مستند ما به قدری پیشرفت کرده که حتی به مسائل فنی آن هم توجه می شود». به نظرم این پیغام بسیار مهمی است. امیدوارم مسیری که ما با «رویاهای دم صبح» در حال پیمودن آن هستیم، ادامه دار باشد. جشنواره «کمر ایمیج» اساسا پذیرای فیلم هایی است که پیش از آن در سطح دنیا مورد توجه قرار گرفته باشند. هرچند جایزه این جشنواره صرفا برای فیلمبرداری است، اما با این وجود فیلم هایی را می پذیرد که تا پیش از آن در جشنواره های درجه یک دنیا شرکت و جوایزی را دریافت کرده باشند. با توجه به اینکه «رویاهای دم صبح» پیش تر در جشنواره برلین و چند جشنواره بین المللی دیگر جایزه گرفته بود شاید بتواند در جشنواره «کمر ایمیج» هم عرض اندام کند. من امیدوارم سینمای ما بتواند در آنجا نیز بدرخشد.
ادامه دارد...
نظر شما