جزئیات پلازای میدان ولیعصر/ بازگشت دوباره پلازا به ادبیات شهری

خبرگزاری مهر، گروه جامعه: قرار بود ۳۰ میدان شهر تهران تبدیل به پلازا شود. سال ۹۲ بود که یکی از مسئولان شهری اعلام کرد: ۳۰ میدان تهران برای تبدیل شدن به پلازا (محل خرید) و غلبه عنصر پیاده بر سواره انتخاب و طراحی شده‌اند که تعدادی از میدان های تاریخی پایتخت نیز در شمار آنها قرار دارد.

میادین تاریخی هدف این پروژه جدید شهری بودند. به اعتقاد تصمیم گیران شهری، میادین تاریخی می‌توانند به عنوان مقصد تعریف شوند و تردد عابران پیاده بر خودروها غلبه داشته باشد. در میدان، حرکت سواره باید توزیع شده و به زیر منتقل شود و حمل و نقل عمومی نیز تقویت شود تا شهروندان و عابران در بخش بالایی و در واقع در سطح میدان به راحتی و با آرامش تردد داشته باشند.

آن زمان از چهره جدید میدان امام حسین (ع) به عنوان یکی از  نمونه های پلازا یا میدان شهری است که پیش از این گره عظیم و نازیبایی ایجاد کرده بود نام برده شد.  

دیگر میدان هایی که برای تبدیل شدن به پلازا کاندید شده بودند میدان تجریش، میدان قدس، میدان نبوت، میدان امام خمینی، میدان انقلاب تا چهار راه ولی (عج) و... بودند.

پلازا چیست؟

"پلازا" لغتی است که ریشه اسپانیایی دارد و به معنای محل و معبری است که در آن پیاده رو بر سواره‌رو و خودرو غلبه داشته و در آن مراکز خرید و صندلی‌هایی برای استراحت موقت عابران تعبیه می‌شود.

 به عبارتی پلازا نسخه مدرن همان بازارچه‌های سنتی خودمان است و نمود امروزی آن را می‌توان در میدان نقش جهان اصفهان و یا خیابان ۱۵ خرداد و سپهسالار تهران هم دید.

رضا شریفی، شهرساز در تعریف پلازا می گوید:  هدف اصلی از ایجاد پلازاها  به وجود آوردن مکانی برای پیاده روی، نشستن، غذا خوردن، گفت و گو و تماشای محیط اطراف است، می توانند در هر فضای باز، با رعایت معیارها و ضوابطی، احداث شود.

به اعتقاد کارشناسان حوزه شهری، دستگاه مدیریت شهری باید زمینه های ایجاد این فضا را که به ویژه در کلانشهرها موجب ایجاد فضایی دوست داشتنی و در نتیجه آرامش روانی برای شهروندان می شود، به وجود آورد.

در برخی از کشورهای توسعه یافته برای تخقق این امر، سازندگان ساختمان های بلند اداری و تجاری در برابر عقب نشینی در طبقه همکف که با هدف ایجاد پلازا انجام می پذیرد، از درصدی تراکم اضافی بهره مند می شوند این فضاها به ویژه درهنگام صرف ناهار از سوی کارکنان شاغل در دفاتر این ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد و موجب افزایش بهره وری کاری آنان می شود.

پلازای میدان ولیعصر یک قدم تا بهره برداری

اما پس از سالها  که اسمی از پلازها به گوش نمی خورد دوباره  پروژه پلازای میدان ولیعصر این پروژه قدیمی را یادآوری کرد. میدان ولیعصر که سال ها به دلیل فعالیت های عمرانی مترو دور تا دور آن با بنرهای تبلیغاتی پوشیده شده بود تغییر چهره داده و قرار است تبدیل به یکی از پلازهای شهر تهران تبدیل شود.

پلازای میدان ولیعصر (میدان شهری جهت ساماندهی عابران پیاده) در محل تقاطع خط ۳ و ۶ متروی تهران با مساحتی حدود ۴۲ هزار مترمربع و با چهار دسترسی از چهار طرف میدان احداث شده است. مجموعه پلازای میدان ولیعصر و ایستگاه‌ها در ۷ تراز است که تراز یک (سطح خیابان ـ عمق صفر) جهت ورود مسافرین به پلازا و ایستگاه تراز ۲ جهت تردد عابرین پیاده در جهات مختلف، تراز ۳ به عنوان سالن فروش بلیت و دسترسی خط ۳ و ۶، تراز ۴ به عنوان سالن توزیع مسافر، تراز ۵ سکوی ایستگاه خط ۳، تراز ۶ با کاربری فضای تأسیساتی و اتاق‌های فنی خط ۶ و تراز ۷ سکوی ایستگاه خط ۶ است.

برای ساخت و اجرای این پلازای شهری حدود ۱۷۰ هزار مترمکعب عملیات خاکبرداری، ۱۰ هزار آرماتوربندی، ۹۰ هزار مترمکعب قالب‌بندی و ۶۶ هزار مترمکعب عملیات بتن‌ریزی انجام شده است.

همچنین ۴۵ دستگاه پله برقی در مجموع ۷ طبقه نصب شده است. عمق بخش مرکزی پلازا ۱۲ متر و عمق سکوی خط ۳ و ۶ به ترتیب ۲۵ و ۳۷ متر است.

به گفته مسئولان شهری، پلازای میدان ولیعصر اولین پلازای شهری در متروی تهران است که با الهام از معماری سنتی ایرانی طراحی و اجرا شده است.

انگیزه ایجاد این پروژه ایجاد فضای تجاری یا اداری نیست و پیش بینی برای این موضوع نشده است. بنابراین این بنا با ۷ طبقه منفی قصد تامین اعتبار برای مترو ندارد و بیشتر ایجاد فضایی برای عابران پیاده است.