دوره پر چالش کریستیز/ ۳۳ اثر ایرانی فروش رفت و ۱۶ اثر فروش نرفت

به گزارش خبرنگار مهر، بیست و دومین حراج کریستیز نیمه اول سال ۲۰۱۷، اواخر اسفندماه ماه در در هتل امارات تاورز دبی برگزار شد. در این حراج که هنر ایران با ۵۳ اثر شرکت کرده بود، ۳۳ اثر از ۲۵ هنرمند به فروش رفت و ۱۶ اثر از ۹ هنرمند از گردونه حراج جا ماند. این در حالی است که در دوره بیست و یکم حراج کریستیز ۳۸ اثر از ۱۷ هنرمند ایرانی به فروش رفت و ۲ اثر در نهایت فروش نرفت.

در مجموع نیز در حراج بیست و یکم کریستیز ۱۱۳ اثر ارائه شده بود که تنها ۱۴ اثر این حراج به فروش نرسید در حالیکه در دوره بیست و دوم ۱۶۳ اثر از هنرمندان ایران، عرب و ترک چکش خوردند که در نهایت ۴۳ اثر به فروش نرسید. چهار اثر گرانقیمت حراج نیز در کمال ناباوری در دقایق آخر حراج بدون آنکه چکش بخورند از دور حراج خارج شدند.

 اثر اسماعیل شموت هنرمند فلسطینی با عنوان «ادیسه ای از مردم» که با قیمت پایه ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار دلار و اثر «بدون عنوان» فائق حسن هنرمند عراقی با قیمت ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار، دو اثر گران قیمت حراج بیست و دوم بودند که به دلایلی که اعلام نشد در این دوره چکش نخوردند و به این ترتیب گمانه زنی ها برای گران ترین آثار این دوره حراج که به این دو اثر سوگیری شده بود ناکام ماند (اثر حامد اوایس مصری با قیمت پایه ۲۰۰ تا۲۵۰ هزار دلار و عبدالناصر قارم از عربستان با کمینه و بیشینه ۴۰ تا ۶۰ هزار دلار دو اثر دیگری بودند که بی هیچ توضیحی از حراج خارج شدند). به این ترتیب رکوردداران این دوره حراج محمود سعید هنرمند فقید مصری شد که اثرش در قیمت گذاری پایه در جایگاه سوم قرار داشت و با خارج شدن آثار هنرمند عراقی و فلسطینی با قیمت ۶۸۵ هزار و ۵۰۰ دلار به فروش رسید و جایگاه دوم را محمود صبری هنرمند عراقی کسب کرد که اثرش به قیمت ۵۴۷ هزار و ۵۰۰ دلار چکش خورد.

در دوره بیست و یکم حراج کریستیز اما شفیق عبود هنرمند لبنانی با قیمت ۳۹۱ هزار و ۵۰۰ دلار عنوان گران قیمت ترین اثر حراج این دوره را از آن خود کرد. همچنین تابلوی حسین زنده رودی با قیمت ۳۰۷ هزار و ۵۰۰ به عنوان دومین اثر گران قیمت حراج به ثبت رسید.

با مقایسه رکورداران این دوره از حراج می توان به دو نکته پی برد. نخست اینکه رکورداران امسال کریستیز رشد قابل ملاحظه ای در فروش را به خود اختصاص دادند و دوم اینکه ایران با یک پله صعود به رتبه سوم رکورداری حراج رسید و در این دوره آثاری از منیر شاهرودی فرمانفرمائیان و حسین زنده رودی مشترکا در رتبه سوم قرار گرفتند که آثارشان به قیمت ۳۹۱ هزار و ۵۰۰ دلار چکش خورد که البته از رکورد قیمتی دوره گذشته بالاتر است.

حراج بیست و دوم؛ از سر خط

 دوره بیست و دوم حراج کریستیز را باید یکی از دوره های پر حاشیه و پر چالش این حراج بزرگ منطقه خاورمیانه که به فروش آثار ایرانی، عرب و ترک می پردازد، بدانیم. از یک سو این دوره از حراج با  رشدی بالغ بر ۲ میلیون دلار در فروش نهایی آثار از دوره قبل پیشی گرفت (با احتساب اینکه در این دوره ۱۱۰ اثر به فروش رسید و در دوره قبل ۹۹ اثر و نسبت آثار فروش نرفته این دوره به مراتب بیشتر از دوره قبل به ثبت رسید) و از سوی دیگر حراج امسال به وضوح از سوی خریداران و مجموعه داران مورد استقبال گرمی قرار نگرفت و این را می شد از صندلی های خالی سالن حراج و تعداد آثار به فروش نرفته دریافت و این در حالی بود که مدیریت حراج در دوره بیست و دم سعی کرده بود به ابتکاراتی برای جلب هنردوستان و مجموعه داران و حتی موزه ها دست بزند و اتاق هایی مخصوص هنرمندانی از ایران، مصر و فلسطین ایجاد کند که تعداد بالایی از آثار یک هنرمند را در معرض تماشا و فروش بگذارد که از ایران سیراک ملکونیان را انتخاب کرده بود. هر چند از ۶ اثری که از این هنرمند ارائه شد تنها دو اثر به فروش رفت. در مجموع سردی بر فضای این دوره حراج سایه افکنده بود اما عده ای بر این عقیده هستند که این دوره حراج بدون هیاهو برگزار شد و توانست جایگاه واقعی این حراجی را در منطقه نشان دهد. حراجی که به نظر می رسد با همه ابتکاراتی که مدیران ان سعی در به خرج دادنش دارند اما به تکرار مکررات تبدیل شده است و دیگر کمتر شاهد اتفاقات شگفت انگیز یا ظهور هنرمندی جدید در این میدان هستیم.

یکی دیگر از انتقادهای مهمی که امسال به حراج وارد شده بود قیمت های بالای تعیین شده به عنوان قیمت پایه (کمینه و بیشینه) آثار بود. خصوصا درباره هنرمندان ایرانی آثار این هنرمندان در ایران و در حراجی مانند حراج تهران با قیمتی مناسبت تر در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد.

عدم استقبال از حراج امسال را می شد حتی در روزهای پیش از برگزاری حراج و افتتاحیه نمایشگاه این دوره نیز به خوبی مشاهده کرد. تعداد کم بازدید کنندگان فضای حراج این دوره را سرد کرده بود. با اینهمه تنها نکته ای که همچنان می توان به عنوان نقطه امیدواری از آن یاد کرد این است که همچنان ایران سردرمدار فروش آثار هنری در این حراجی بزرگ است و در این دوره نیز بیش از ۴۰ درصد فروش کلی حراج به آثار هنرمندان ایرانی اختصاص داشت و از میان ۲۵ اثری که بالای ۱۰۰ هزار دلار به فروش رسیدند؛ ۱۴ اثر به هنرمندان ایران اختصاص داشت و در مجموع از ۸ میلیون و ۷۹ هزار و ۳۷۵ دلار فروش کریستیز بیست و دوم سهم هنر ایران ۳ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۵۰۰ ‏ دلار بود.

از سهراب سپهری که در دوره های اخیر کریستیز جزو جدایی ناپذیر آن شده است دو اثر کمتر دیده شده ارائه شده که یکی از این آثار با فروش ۲۹۵ هزار و ۵۰۰ دلار در جایگاه چهارم نشست. به این ترتیب جایگاه پنجم، ششم نیز به ترتیب به آثاری از علی بنی صدر و حسین زنده رودی اختصاص یافت تا از ۷ اثر صدر جدول فروش این دوره کریستیز ۵ اثر سهم هنر ایران باشد.

نگاهی کلی به فروش دوره بیست و دوم حراج کریستیز و مقایسه آن با دوره بیست و یکم

با نگاهی به جدول درمی یابیم در این دوره از حراج ۱۹ اثر از ۳۳ اثر هنرمندان ایرانی با قیمتی بالای قیمت بیشینه به فروش رفت و هیچ اثری پایین تر از قیمت کمینه چکش نخورد. ۱۴ هنرمند در دوره قبلی حراج حضور نداشتند و در این دوره حضور یافتند و ۶ هنرمندی که در دوره قبل حضور پر رنگی داشتند در این دوره آثاری از آنها ارائه نشده بود یا به فروش نرفت. در این دوره  ۳ اثر حسین زنده رودی، ۳ اثر از فرهاد مشیری، ۲ اثر از سهراب سپهری، ۲ اثر از علی بنی صدر و منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، پرویز تناولی، محمد احصایی و کوروش شیشه گران هرکدام با یک اثر در میان هنرمندانی قرار گرفتند که آثارشان بالای ۱۰۰ هزار دلار فروش رفت.

هنر ایران در مجموع حدود یک میلیون دلار بیش ار دوره قبل فروش داشت.

در  بیست و دومین حراج کریستیز دبی،۴ اثر از سیراک ملکونیان، ۳ اثر از فرامرز پیلارام، ۲ اثر از بهمن محصص، ۲ اثر از مسعود عربشاهی و آثاری از رضا درخشانی، بهجت صدر، افشین پیرهاشمی، حامد صحیحی و فرهاد کوهان در این دوره حراج کریستیز فروش نرفت که می توان این را یک اتفاق منفی برای هنر ایران در نظر گرفت چرا که آثار هر کدام از این هنرمندان تا پیش از این بازار خوبی در این حراجی داشنند.