به گزارش خبرگزاری مهر، رضا صمیم، عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نخستین نشست از مجموعه نشست‌های زیست فرهنگی استادان با موضوع «آیا دانشگاه ایرانی مکان تولید فرهیختگی است؟» با اشاره به معنای فرهیختگی گفت: مسئله درباره فرهیختگی زمانی مطرح می‌شود که با دوگانه فرهیخته و نافرهیخته مواجه می شویم. این دوگانه همراه با معنای دوگانه فولک و کلاسیک مطرح می‌شود و از دوران مدرن به بعد تغییر معنا داد.
وی تاکید کرد: دعوای اصلی بین دو دسته مدعیان فرهیختگی در معنای جدید و قدیم است. فرهیختگی دو معنای عقلانی- بوروکراتیک و رمانتیک دارد. فرهیختگان قدیم دارای پتانسیل‌های روانی بودند و به دلیل اشرافیت و وصل بودن به خانواده و اصل و نسب خاص فرهیخته می‌شدند. در معنای جدید فرد از امکان فرهیختگی برخوردار نیست و درک غیر اشرافی از این مفهوم وجود دارد.
صمیم افزود: توانایی فرهیخته شدن در معنای جدید یعنی همه افراد به صورت بالقوه از آن برخوردارند و فرد فرهیخته بر اساس نیازها و منافع انسانی مشترک آرمان می‌سازد. در برابر این درک، نگاه رمانتیک به فرهیختگی وجود دارد که می‌گوید فرد متفاوت از دیگران است و به دلیل خاص بودگی فرهیخته می‌شود. یعنی صرفاً به مدد تربیت و آموزش به فرهیخته تبدیل نمی‌شود.
وی دانشگاه‌های ایران را مکان تولید فرهیخته در معنای رمانتیک آن در سال‌های ۱۳۱۳ تا ۱۳۳۲ دانست و خاطر نشان کرد: دانشگاه تهران در ابتدا برای تولید فرهیخته در معنای رمانتیک آن تاسیس شد و فرهیخته رمانتیک عرصه هنر و ادبیات را انتخاب کرد و آرمان ساخت. در دوره بعد تا سال ۱۳۵۹ تاکید بر رشته‌های فنی بود و با وجود اینکه عرصه این فرهیختگی در حوزه ادبیات و هنر باقی ماند اما استادانی که آنها را تربیت کنند به نسبت قبل وجود نداشت.
صمیم تاکید کرد: امروزه فرهیخته رمانتیک در بیرون از دانشگاه و در دانشگاه‌های موازی تربیت می‌شود.
این نشست با همکاری گروه فرهنگ و جامعه انجمن جامعه‌شناسی و گروه علم و دانشگاه انجمن انسان‌شناسی برگزار شد و جلسه بعدی آن با حضور دکتر محمدرضا مریدی در روز ۱۴ آبان ماه ساعت ۱۵ تا ۱۷ در محل سالن انجمن‌های دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار خواهد شد.
نظر شما