مرور نظرهای موافق و مخالف یک مصوبه/ حذف آزمون یا حذف تنوع مدارس

بطحایی وزیر آموزش و پرورش:

دانش آموزان اسیر آزمون های مداوم هستند؛ از آزمون های ورودی مدارس تا کنکور، ما استرس را در روح آنها نهادینه کرده ایم. گامنخست: حذف آزمون های بی ثمر است./  پیشرفت آموزش و پرورش کشور بعد از انقلاب ۵۷ در جنبه های کمی بسیار قابل توجه بوده است. برای مثال پوشش دانش آموزان ابتدایی در حدود ۹۸ درصد است. بچه ها در دوره ابتدایی نیاز به کتاب های کمک آموزشی و تست و آزمون ندارند و خانواده ها باید به این موضوع دقت داشته باشند. بچه ها را نباید مجبور به تحصیل در سیستم رقابتی کرد. مصوبه ای تصویب کردیم که برگزاری هرگونه آزمون در مدارس ابتدایی را ممنوع می کند. این مصوبه از فردای تصویب اجرایی می شود./ هرگاه بخواهیم مبناها و مولفاتی را تغییر دهیم، قطعا با مقاومت هایی روبرو می‌شویم و نارضایتی هایی را شاهد خواهیم بود،بنابراین اگر قصد تحول داریم و بر این باور هستیم که شرایط فعلی آموزش پرورش اهداف ما را محقق نمی سازد،پس باید دست به تحول بزنیم.

رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش:

بر اساس این مصوبه وزارت آموزش و پرورش آزمون های ورودی مدارس نیمه دولتی و استعدادهای درخشان و... اصلاح ‏می ‏شود و آزمون ورودی در پایه هفتم برای مدارس استعداد درخشان در سال تحصیلی ۹۷ -۹۸ برگزار نخواهد شد./ ‏‎ ‎قرار ‏بود دانش ‏آموزان ابتدایی ما در فضایی بدون استرس و با مشارکت به امر یادگیری بپردازند اما این موسسات از ناآگاهی ‏خانواده ها استفاده ‏می کردند و کودکان ما را به شکل کیسه های پول می دیدند. الان هم برای مقابله با این طرح فعال شده ‏اند‎.‎‏/ چالش فربه شدن ‏مدارس غیردولتی خاص مطرح است و وزیر آموزش و پرورش نیز به صراحت اعلام کرد ممکن ‏است در کوتاه مدت چالش‌هایی ‏ایجاد شود اما اصلا با اتفاقی که تا کنون درباره مدارس سمپاد می افتاد قابل مقایسه ‏نیست. البته سامانه ای در سازمان مداس ‏غیردولتی ایجاد شده که بر شهریه‌ها نظارت دارد؛ هرگونه افزایش شهریه در ‏مدارس غیردولتی ممنوع است و به شدت با آن ‏برخورد خواهد شد‎.‎

دکتر اسدالله مرادی فعال حوزه آموزش و پرورش :

 بنا بر آموزه های حیات طیبه که مبنای عملکردی نهادهای دولتی و حکومتی در کشور ما باید باشد این جداسازی ها در مدارس بر اساس غیر دولتی و غیر انتفاعی و تیزهوشان و... یا جداسازی بر حسب نمره از اساس غلط است . این مقایسه ها و جداسازی ها پر اشکال است و برای همین کلیت این طرح بسیار خوب است. هر تغییر و تحولی در نظام آموزشی کشور قطعا هزینه دارد و برای اینکه ممکن است اجرای آن همراه مشکلات باشد نباید با آن مخالفت کرد. الان طبق استاندارد ما ۲۰ هزار نفر دانش آموز تیزهوش داریم اما الان ۲۰۰ هزار نفر در این مدارس درس می خوانند که اکثرشان سخت کوش هستند نه تیز هوش . در کشور ژاپن که حیات طیبه ندارند به این نتیجه رسیده اند که دانش آموزان باید با هم همکاری کنند و جداسازی معنا ندارد.

رضا نهضت کارشناس مسائل آموزش و پرورش: ‏

این طرح در کلیت طرح خوبی است اما چند نکته مبهم دارد که باید هر چه زودتر مشخص شود.مدارس غیر دولتی قرار ‏است ‏چگونه پذیرش داشته باشند ما حتی یک مدرسه غیر دولتی نداریم که آزمون ورودی نداشته باشد. این بخشنامه در ‏صورتی مثبت ‏است که بگوید همه مدارس غیر دولتی باید ورودی را حذف کنند اما بعید است این اتفاق بی افتد. اگر ملاک ‏شهریه بشود که دیگر ‏تبعیض در تبعیض خواهد بود. نکته مهم این است که منی که جزء اولیا هستم وضع مدارس دولتی که ‏در هر مدرسه ۳۰ تا دانش ‏آموز است را دیده ام که ترجیح می دهم سرمایه گذاری کنم تا فرزندم درست یا غلط به مدرسه ‏غیر دولتی یا سمپاد برود و شاید ‏آنجا موفق تر شود. حالا من که متقاضی مدرسه سمپاد هستم در صورت حذف این ‏مدارس ترجیحم باز مدرسه دولتی نیست بلکه به ‏سمت مدارس غیر دولتی می روم. اصلا نمی توان سر ریز مدارس دیگر را ‏به سمت مدارس دولتی هدایت کرد چرا که در همین ‏شرایط کلاس ها شلوغ است و نیرو نیست برای این مدارس فرستاده ‏شود.

فارغ التحصیل مدرسه سمپاد و دانشجوی داروسازی دانشگاه تهران:

یک حکمی داده اند که فقط مدارس غیرانتفاعی از آن خوشحال هستند. می گویند بچه های تیزهوشان بروند ‏مدارس عادی با آن حجم از دانش آموز یا بروند مدارس غیر انتفاعی. کسی که استعداد دارد و پول ندارد مجبور می شود برود ‏مدرسه عادی و این با عدالت مغایرت دارد. اتفاقا از ‏وقتی مدارس سمپاد زیر نظر آموزش و پرورش رفت آزمون های قلمچی و.. شروع شد. کلی هم راهکار دادیم که آزمون تستی نباشد اما موافقت نکردند و ‏به نظر بسیاری از ما دارند مدارس سمپاد را حذف می کنند تا سطح پایین بودن آموزش در مدارس دولتی نشان داده نشود و الان ‏فقط به نفع مدارس غیرانتفاعی کار می کنند .از وقتی تعداد مدارس فرزانگان و علامه را در هر شهر بالا بردند کیفیت مدارس سمپاد افت کرد ولی ‏باز هم کیفیتش از مدارس دولتی بهتر است.

دانش آموز مقطع پیش دانشگاهی مدرسه سمپاد در تجمع مقابل آموزش و پرورش:

 وقتی یک تیزهوش برود مدرسه دولتی هم در حق او اجحاف می شود و هم در حق ‏فردی که هوش عادی دارد. فرد باهوش تر مدام سوال می پرسد و معلم حوصله جواب دادن ندارد و یا یک نکته را زودتر می ‏فهمد و معلم ۷۰ بار توضیح می دهد و انگیزه اش را از دست می دهد و از طرف دیگر محصل عادی هم فکر می کند هوشش ‏پایین است.

دانش آموز مدرسه سمپاد در تجمع مقابل آموزش و پرورش:

به نظرم باید سیستمی باشد که کسانی که هوش برتری دارند امکاناتی داشته باشند تا ‏از استعدادشان استفاده کنند و این منافاتی با عدالت ندارد. مسئولان می گویند در سیستم آموزشی ژاپن هم جداسازی نیست. خب ‏مگر در کشور ما مثل ژاپن در همه کشور امکانات عالی وجود دارد. در آمریکا مدارسشان درجه بندی یک تا ۸ دارد. در کشور ‏هلند شش سال اول ابتدایی آزمون نیست اما از شش سال دوم افراد جدا می شوند و به رشته های مهندسی، پزشکی، نجاری و... ‏می روند یعنی آنجا هم بر اساس استعداد جداسازی صورت می گیرد.‏

دانش آموز سال ششم و متقاضی ورود به مدرسه سمپاد در تجمع مقابل آموزش و پرورش:

من ۵ ماه است دارم برای ورودی مدرسه سمپاد درس می خوانم و کلی خانواده ام ‏هزینه کرده اند. تابستانم را برای درس ‏خواندن گذاشتم و از این کار هم لذت بردم چون هدف داشتم و الان دو ماه مانده به آزمون ‏می گویند ورودی و آزمون ‏نداریم. می دانند چه ضربه ای به من و امثال من می زنند‎.‎

مجتبی زینی وند رئیس سازمان مدارس غیردولتی:

این طرح برای کاهش حاکمیت آزمون در مدارس غیردولتی و دولتی است. مهم ترین ثمره طرح اثرات روانی و تربیتی مثبت میان دانش آموزان است. در آزمون سمپاد تعدادی از دانش آموزان پذیرفته می‌شوند و آنها که موفق نمی شوند، احساس یاس و ناامیدی می کنند. از ابتدا برگزاری هرگونه آزمون برای ابتدایی‌ها ممنوع بوده است و در مواردی که مدارس پرطرفدار هستند ضوابطی مانند مصاحبه  دارند. تنوع مدارس یکی از آفت های آموزشی است مطمئنا این تنوع مورد تایید نیست. تمرکز بر حذف آزمون ها و کتاب های کمک آموزشی هدف ما است.

محمود امانی طهرانی مدیرکل دفتر تألیف کتاب‌های درسی ابتدایی و متوسطه نظری:

جدا کردن دانش‌آموزان به دلیل استعدادهای تحصیلی‌شان از یکدیگر نه به نفع دانش‌آموزانی است که استعدادهای برتری دارند و نه دانش‌آموزان دیگر. محیط طبیعی جامعه در مدرسه باید وجود داشته باشد، در این حالت کودکان می‌آموزند که با همدیگر رشد و به یکدیگر کمک کنند و همه آنها در این فرایند مشارکت داشته باشند. رقابتی که درون مدارس حاصل از جداسازی دانش‌آموزان شکل می‌گیرد، به کودکان دارای استعدادهای برتر آسیب روحی و روانی می‌رساند و مدارس عادی را از حالت توزیع نرمال و طبیعی خارج می‌کند. در حال حاضر در هر منطقه آموزشی، یک مدرسه تیزهوشان برای دختران و یکی برای پسران راه اندازی کرده‌ایم و حدود هفتصد منطقه هم در ایران داریم؛ در نتیجه درصد پوشش ما در این زمینه درصد قابل دفاعی نیست و در این زمینه افراط شده است.

فاطمه مهاجرانی رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان

مساوات با عدالت متفاوت است ما می‌خواهیم عدالت آموزشی داشته باشیم. متاسفانه روی یکی دو گونه از هوش در سنجش‌ها تاکید می‌شود.  قطعا برای دوره دوم برنامه‌هایی داریم. تعطیلی دوره اول سمپاد برای بنده خوشایند نبود و تلاش هم کردم این اتفاق رخ ندهد اما شورای عالی آموزش و پرورش به این مصوبه رای داد و معنای آن این است که نتوانستیم رایی بر رد آن بگیریم. یقینا باید به دنبال راه‌های جایگزین باشیم. طرح شهاب را باید با جدیت بیشتری دنبال کنیم و استعدادهای متنوع را بهتر بشناسیم. سمپاد به هیچ وجهه قابل تعطیل شدن نیست و قرار است سمپاد در دوره دوم متوسطه با کیفیت بالاتری به کار خود ادامه دهد. پس قرار نیست استعدادهای درخشان نادیده گرفته شوند. 

میرحمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی:

تصمیمی که شورای عالی گرفته در راستای هماهنگی های قبلی در کمیسیون آموزش با وزارت علوم و آموزش و پرورش راجع به کنکور و مدارس خاص بوده است و از طریق مجلس هم از این تصمیم خوب و به موقع حمایت می کنیم. انش آموزان باید مهارت های زندگی را بیاموزند. البته موارد استثنا وجود دارد. دانش آموزان زیادی در روستاها هستند که چون مدرسه تیزهوشان در آنجا نیست حقشان تضییع می‌شود.چه کسی گفته فقط تیزهوش در ریاضی و علوم داریم؟ چرا مرکز سمپاد وارد رشته های مهارتی و علوم انسانی نشده است؟ اینها باید داخل جامعه در میان دانش آموزان دیگر باشند و از اینها که بهره هوشی بالا دارند استفاده شود. ما شهر جداگانه تیزهوشان نداریم و جامعه جداگانه ای نیز نداریم و آنها هم باید در میان مردم زندگی کنند. قطعا نه مجلس و نه دولت اجازه نمی‌دهد منافع سوء افرادی در این مسیر تامین شود و مدارس غیردولتی هم کنترل می‌شوند.

علی زرافشان معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش:

اردیبهشت ماه هر سال آزمون تیزهوشان و اواخر خرداد آزمون نمونه دولتی برگزار می شود. از آنجا که جامعه مخاطبان مشترک هستند، برای کاهش و یکباره کردن استرس ها  توافق کردیم برگزاری آزمون یک بار و به صورت مشترک برگزار شود. / ۳۵۰ هزار داوطلب آزمون ورودی مدارس نمونه دولتی داشتیم که ۵۰ هزا نفر پذیرفته می‌شدند .یعنی از هر هفت نفر یک نفر به مدارس نمونه دولتی راه می یافت که رقابت بسیار نفسگیری بوده و از کنکور سراسری دشوارتر است. ۲۲۰ تا ۲۵۰ هزار نفر نیز در آزمون مدارس تیزهوشان شرکت می کردند که ۱۵ هزار نفر پذیرفته می شدند یعنی از هر ۱۵ نفر یک نفر وارد می‌شد. این فضا در مدارس ابتدایی از فضای تربیتی غنی و شاداب به فضای یک بعدی، حافظه محور و با جهت گیری آموزشی و تست های چهار گزینه ای تبدیل شده بود و محیطی پراسترس برای دانش آموز، کادر مدرسه و خانواده‌ها بود./ در بند دوم مصوبه اخیر به حذف آزمون ها در پایه ششم برای مدارس نمونه دولتی، استعدادهای درخشان و هر مدرسه دیگری که آزمون دارد از جمله برخی مدارس هیات امنایی، مدارس ماندگار و برخی مدارس غیردولتی اشاره شده و بند سوم ممنوعیت بکارگیری جزوات کمک آموزشی در دوره ابتدایی است./ ما به دنبال تعمیم و عمومیت بخشی و تنوع بخشی به سمپاد هستیم و به دنبال ترحیم سمپاد نیستیم . در سال ۱۳۹۰ بنیاد ملی نخبگان پژوهشی را سفارش داد که در آن گزارش کلید مسئله این بود که در حوزه توجه به استعدادها تک حوزه ای شده ایم و فقط به یک نوع استعداد توجه داریم و با تک روش آزمون غربالگری می کنیم. در حالی که ما باید به تنوع استعدادها توجه و از تنوع روش ها برای شناسایی آنها استفاده کنیم. یکی از روشها برگزاری جشنواره ها و مسابقات و یا جهش تحصیلی است. ۱۶،۱۷ روش در دنیا مطرح است که یکی از آنها جداسازی است ما روش های دیگر را هم در دست بررسی داریم./  تا کنون سه روش برای تبدیل مدارس سمپاد متوسطه اول پیشنهاد شده است. یکی از پیشنهادات این است که این مدارس تا دوسال دیگر فعال هستند و بعد از دوسال تبدیل به مدرسه عادی دولتی میشوند. یکی از پیشنهادات نیز این است که هر دو مدرسه سمپاد ادغام و یک فضا خالی و مدرسه دولتی شود. یکی از راه حل ها نیز اداره هیات امنایی است./  در طرح شهاب معلم به نسبتِ  هر دانش آموز چک لیستها را انجام می دهد و سپس در یک فرایند 6 ساله ای تکمیل می شود. مثلاً از پایه چهارم دبستان که طرح شهاب از آنجا شروع شده، سال به سال چک لیستها و بررسی ها صورت گرفته است اکنون که این دانش آموزان به پایه هفتم رسیده اند، معلمین پایهء هفتم همان مسیر را ادامه می‌دهند و نهایتاً جمع بندی این چک لیستها، بیانگر این است که این دانش آموز در چه حوزه هایی دارای استعداد است. 

یحیی کاویان کارشناس آموزشی:

هر گونه ارزیابی و سنجشی با استرس همراه است و هر چه این سنجش مهم‌تر و اثرگذارتر باشد، استرس آن هم بیشتر خواهد شد. اگر بپذیریم که حذف استرس هدف مطلوبی است، در آن صورت باید هر گونه ارزیابی و سنجش را، حتی ارزیابی کیفی و توصیفی از مقطع ابتدایی حذف شود این در نهایت به معنای حذف امکان سنجش یادگیری دانش آموزان خواهد بود که قطعا مطلوب نیست. به استناد کدام مطالعه و تحقیق میدانی ادعا می‌شود دانش‌آموزان ایرانی استرس مفرط دارند؟عوامل متعددی از جمله رفتار معلمان و کادر مدرسه، فضای مدرسه، حجم کتب درسی و نوع تکالیف محوله در ایجاد استرس دانش‌آموزان موثر است. حال این سوال قابل طرح است که کدام مطالعه و پژوهش علمی، آزمون ورودی مدارس سمپاد را مهمترین عامل استرس‌زا معرفی کرده است که مسئولین از عوامل متعدد استرس‌زا، این آزمون را انتخاب کرده‌اند و حذف استرس را از این طریق ممکن می‌دانند؟تعداد بسیار زیادی از مدارس غیردولتی نیز وجود دارند که با توجه به کثرت متقاضی ثبت‌نام، اقدام به برگزاری آزمون ورودی می‌کنند. اکنون این سوال مطرح است که اگر آموزش و پرورش حقیقتاً به دنبال کاهش استرس از طریق حذف آزمون ورودی است، آیا این توان را دارد که در مقابل قدرت بخش غیردولتی بایستد و از برگزاری آزمون ورودی در این مدارس هم جلوگیری نماید یا خیر؟ اگر آزمون مدارس سمپاد حذف شود و آزمون مدارس غیردولتی پابرجا بماند، این شبهه تشدید می شود که این مصوبه نیز در راستای تضعیف مدارس سمپاد و با هدف تامین منافع موسسات مدارس غیردولتی بوده است. موضوعی که در گزارش 100 روزه دولت یازدهم نیز تصریح شد؛ اینکه مدارس سمپاد و نمونه دولتی عاملی مخرب برای سرمایه‌گذاری مؤسسان مدارس غیردولتی هستند.

مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش‌وپرورش:

تاکید ما بر این است که جداسازی دانش‌آموزان اتفاق نیفتد و صاحبان استعدادهای برتر از خدمات آموزشی بیشتری در مدارس عادی برخوردار باشند و بر این اساس طرح شهاب موسوم به شناسایی و هدایت استعدادهای برتر بیش از گذشته در دستور کار آموزش و پرورش قرار خواهد گرفت و تلاش بر این است با توانمندسازی معلمان و تدوین برنامه‌های ویژه به این دانش‌آموزان خدمات بیشتری ارائه شود.

فاطمه سعیدی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس:

طرح حذف آزمون‌های ورودی مدارس استعدادهای درخشان و نمونه دولتی در پایه هفتم اقدام بسیار خوبی از سوی آموزش‌وپرورش بود. البته آزمون ورودی مدارس غیردولتی نیز باید حذف شود چرا که مدارس برند غیردولتی آزمون‌های چند مرحله‌ای دارند و این مسئله نیز به دانش‌آموزان لطمه می‌زند. حذف مدارس سمپاد و نمونه دولتی در دوره متوسطه اول باید به تقویت مدارس دولتی و توسعه عدالت آموزشی منجر شود و اگر قرار باشد آموزش‌وپرورش از دانش‌آموزان تیزهوش در مدارس دولتی حمایت کند حتما باید برای آن برنامه داشته باشد.

مسعود نجفی معلم مدرسه استعدادهای درخشان:

در طرح حذف بعضی از مدارس استعدادهای درخشان باید به این نکته دقت کرد که اگر مدارس دولتی تجهیز نشوند سبب ورود دانش‌آموزان به مدارس غیردولتی خواهد شد که هزینه‌های بالایی دارند و خانواده‌هایی که قادر به تامین شهریه نباشند مجبورند فرزندان خود را به مدارس دولتی بفرستند اما در مدارس دولتی چه برنامه‌هایی برای حمایت از آنها وجود دارد؟ آیا مدارس دولتی آماده حمایت از استعدادهای خاص هستند و معلمان این مدارس آموزش‌های لازم را دیده‌اند؟

نامه برخی مربیان و اولیای دانش‌آموزان خطاب به رئیس‌جمهور:

شورای عالی آموزش و پرورش در سنوات اخیر در موضوعات مهم و راهبردی مانند تدوین نظام جامع هدایت تحصیلی، نظام رتبه‌بندی معلمان، ارزشیابی کیفی ـ توصیفی و سرانجام حذف مدارس سمپاد، تدابیر مناسب و اقناع‌کننده‌ای را اتخاذ نکرده است.

ایمان افتخاری عضو هیأت علمی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی

برخی برای مخالفت با مدارس سمپاد بی‌فایده بودن این مدارس را مطرح می‌کنند که البته سخن جدیدی نیست و سال‌هاست افرادی در مخالفت با سمپاد چنین صحبت‌هایی را مطرح می‌کنند. آیا مدارس عادی توانایی پرورش استعدادهای برجسته و جلوگیری از هرز نرفتن آنها را دارند؟آیا کودک تیزهوش در کلاس پر تراکم مدارس عادی سرخورده نمی‌شود؟ابتدا مدارس نمونه‌دولتی حذف شد و گام بعدی حذف مدارس سمپاد است در حقیقت رقیبان مدارس غیردولتی در حال حذف هستند و این مسئله با عدالت آموزشی در تعارض است و این در حالی است که بهانه حذف این مدارس ایجاد عدالت آموزشی است. تنش نسبت به آزمون‌های مختلف مدارس و کنکور به صورت فرهنگی نهادینه‌شده درآمده است، حذف یک امتحان تأثیر چندانی بر این فرهنگ ندارد و نمی‌توان به بهانه حذف تنش، دستاورد بزرگی مثل مدارس سمپاد را به کلی نادیده گرفت. اکنون مسأله تبدیل شدن سازمان استعدادهای درخشان به «مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان» به عنوان موضوعی جدی در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار دارد و کمیته‌ای که این مسئله را بررسی می‌کند به این نتیجه رسیده است که این تبدیل و حذف استقلال سمپاد یک اشتباه بوده است.

محمد داوری، عضو سازمان معلمان ایرانی:

باید از این مصوبه حمایت شود چرا که با این تصمیم،  آموزش و پرورش به یک مسیر حرفه ای و غیر طبقاتی، با فرصت های برابر برای همه افراد وارد شده و امیدواریم که این تصمیم به سایر مدارس و مقاطع  سرایت کند و نهایتا به حذف کنکور که بزرگترین آزمون پر استرس کشور است و باعث تجاری شدن آموزش و پرورش شده است، بیانجامد. ردیدی نیست که دو دسته با این طرح مخالف هستند. دسته اول کسانی هستند که با حذف این آزمون ها بازار و تجارت آموزشی آنها به خطر می افتد و منافع مالی شان را ازدست می دهند، یعنی کاسبان حوزه آموزش. دسته دوم اولیایی هستند که از نظر فرهنگی توجیه نیستند و تصورشان این است که فرزندانشان در مدارس خاص بهتر تربیت می شوند، در حالیکه دانش آموزان در مدارس خاص در یک محیط خاص و ایزوله شده آموزش می بیینند و در شرایط ویترینی رشد و پرورش می‌یابند و بعد از فارغ التحصیل شدن با مشکلات جدی در زندگی مواجه می شوند.

محمدتقی فلاحی  بیر کل کانون صنفی معلمان:

مدارس خاص از لحاظ امکانات آموزشی و همچنین گلچین کردن دانش آموزان باعث تقسیم و درجه بندی بچه ها می شوند و در عمل این شائبه را در اذهان جامعه به وجود می آورد که مدارس عادی دولتی دارای دانش آموزانی ضعیف و کم استعداد هستند وافراد برتر تنها دراین مدارس تحصیل می کنند؛ بنابراین با اجرای این طرح، این شائبه نیز از بین خواهد رفت.