دکتر ریحانه امین الرعایا، در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص اهمیت مصرف مکمل ها برای سالمندان گفت: همان طور که می دانیم مسئله تغذیه، در طی زندگی یک فرد از اهمیت ویژه ای برخوردار است و سلامت فرد، عملکرد مناسب فیزیکی و شناختی و به صورت کلی کیفیت زندگی افراد به ترکیب مواد غذایی مصرفی و مقدار آن بستگی دارد؛ در سالمندان با توجه به تغییرات مرتبط با افزایش سن مانند کاهش حس‌های چشایی و بویایی، کاهش اشتها، مشکلات دهان و دندانی، بیماری های گوارشی و کاهش هضم و جذب مواد غذایی، اختلالات شناختی و دمانس، مصرف داروهای متعدد و... منجر به بروز سوءتغذیه و کاهش جذب ویتامین ها و بروز عوارض ناشی از کمبود پروتئین انرژی و ویتامین ها می‌شود. از طرفی کمبود پروتئین انرژی و ریزمغذی ها، خود باعث ایجاد بیماری‌های دیگری می شود که با بررسی دقیق تغذیه ای، ارزیابی بالینی و آزمایشگاهی ، می‌توان مشکل سوءتغذیه و کمبود ویتامین‌ها را شناخت و درمان کرد.
وی افزود: به همین دلیل سالمندان می‌بایست بعضی از ریزمغذی‌ها و ویتامین‌های ضروری مثل ویتامین D و ویتامین ب۱۲ را باید به صورت مکمل مصرف کنند.
اهمیت مصرف مکمل‌ها برای سالمندان
امین‌الرعایا تصریح کرد: ویتامین D علاوه بر نقش بسیار مهم و حیاتی برای سلامت استخوان‌ها به علت گسترش گیرنده های این ویتامین در سطح انواع سلول‌های بدن، نقش تنظیم کننده در بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیک بدن همچون تولید انسولین، عملکرد سیستم ایمنی، عملکرد تیروئید، رشد عضلانی و انقباض پذیری عضله قلب و عملکرد سیستم عصبی و شناختی دارد. مطالعات نشان داده است که تجویز مکمل ویتامین D باعث کاهش خطر سقوط در سالمندان می شود . بطورکلی کمبود ویتامینD در افراد شایع است ولی در سالمندان از اهمیت ویژهای برخوردار است زیرا این ویتامین در مواجهه با نور خورشید در پوست ساخته می‌شود و در کبد و کلیه به فرم فعال درمی‌آید. تولید این ویتامین در سالمندان، به‌خصوص افراد ساکن در سرای سالمندان بدلیل مواجهه کاهش تماس بانورخورشید کاهش یافته وتشکیل ویتامین در پوست، وتبدیل آن به فرم فعال در کبد و کلیه را مختل می‌سازد.
وی یادآور شد: از آنجایی که منابع غذایی این ویتامین نیز محدود بوده (ماهی چرب وشیر غنی شده) و همینطور توسط سالمندان به طور گسترده مصرف نمی‌شود، استفاده از مکمل ویتامین D در همه افراد سالمند به‌خصوص در فصل زمستان و کسانی که ساکن سرای سالمندان هستند توصیه می‌شود.
امین‌الرعایا اظهار کرد: بدلیل موارد بیان شده همه سالمندان می‌بایست حداقل نیاز روزانه ویتامینD را به صورت مکمل دریافت کنند که به صورت مکمل ویتامین دی ۳ به میزان ۶۰۰ واحد روزانه برای افراد کمتر از ۷۰ سال و به میزان ۸۰۰ واحد روزانه برای سالمندان سالم بالای ۷۰ سال سن توصیه می‌شود.
این متخصص طب سالمندی ادامه داد: در صورت کمبود ویتامین D به صورتی که سطح ویتامین دی(OH VIT D۳۲۵) کمتر از ۲۰ ng/ml باشد، باید درمان با مکمل ویتامین D صورت بگیرد به صورتی که روزانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد ویتامین مصرف گردد. طریقه مصرف بدین طریق است که می‌بایست به مدت ۸ هفته ، هرهفته یک عدد قرص ویتامین دی ۵۰۰۰۰ واحدی مصرف شود و سپس به صورت ماهانه یک قرص ۵۰۰۰۰ واحدی استفاده کنند.
کمبود ویتامین B۱۲ در سالمندان
امین‌الرعایا گفت: به رغم منابع غذایی فراوان ویتامین ب ۱۲ ، کمبود این ویتامین در افراد سالمند شایع است. به دلیل کاهش اسید معده مثل گاستریت آتروفیک و همچنین مصرف داروهای آنتی‌اسید و علل دیگر، عدم جذب ویتامین از غذاها رخ می‌دهد به همین دلیل توصیه می‌شود مکمل ویتامین ب ۱۲ مصرف گردد چرا که جذب مکمل تحت تاثیر اسیدمعده قرار ندارد.
وی افزود: کمبود ویتامین ب۱۲ از نظر بالینی به دو شکل بروز می‌کند، اول به صورت آنمی و ماکروسیتوز و دوم به صورت بیماری نورولوژیک به شکل نوروپاتی محیطی، پارستزی و بی حسی اندام ها، ضعف اندام‌ها، افت فشار خون وضعیتی و ...که البته این علائم در سالمندان شایع و غیراختصاصی می‌باشد. بنابراین باید در صورت شک به کمبود، سطح ویتامین ب۱۲ اندازه گیری و سپس به صورت مکمل تجویز شود.
وی همچنین تصریح کرد: برای سلامتی و عملکرد مناسب شناختی و فیزیکی، تمامی ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها مثل امگا ۳، فلاونوئید، ویتامین E و ... ضروری هستند که بهتر است از منابع غذایی تازه و طبیعی تامین شوند.
در مطالعات متعددی دیده شده که مصرف منابع غذایی مختلف حاوی ریزمغذی ها و ویتامین‌ها بر مصرف مکمل‌ها ارجح هستند (به جز ویتامین D که منابع غذایی محدود دارد و ویتامین ب ۱۲ به علت عدم جذب کافی). بنابراین یک رژیم غذایی سالم شامل همه گروه های غذایی و همچنین مصرف ماهی‌های چرب، دانه‌ها و مغزها، میوه و سبزیجات تازه است که البته باید با توجه به شرایط سالمندان، نحوه تهیه غذا می‌بایست به گونه‌ای باشد که مصرف آن ساده و راحت باشد. همچنین کاهش مصرف نمک و شکر نیز برای سالمندان توصیه می شود.
تداخل داروئی سالمندان
این متخصص طب سالمندی اظهار کرد: سالمندان به علت شیوع بیشتر بیماری‌های مزمن حدودا سه برابر افراد جوان، دارو دریافت می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که استفاده تمام انواع داروها اعم از داروهای تجویزی توسط پزشکان و یا مصارف خودسرانه دارو( OTC)، گیاهی، ویتامین و مکمل ها و... در سالمندان به طور چشمگیری افزایش می یابد. سن بالا، آسیب پذیری بیماران(فریلیتی)، اختلالات شناختی و افزایش مصرف داروها توسط سالمندان از جمله عواملی هستند که منجر به افزایش ریسک عوارض دارویی می‌شود. سالمندان به علت تغییرات سوخت و ساز بدن و پاکسازی کمتر داروها، بیشتر در معرض عوارض جانبی داروها هستند. دریافت داروهای متعدد در سالمندان، ریسک تداخلات داروئی و عوارض داروها را افزایش می‌دهد.
وی افزود: مطالعات مختلف نشان داده که بین تجویز همزمان ۵ الی ۱۰ دارو(پلی فارمسی) و ریسک سقوط و شکستگی لگن در سالمندان ارتباط وجود دارد .آبشار دارویی یکی از علل پلی‌فارمسی است که در صورت عدم توجه پزشکان به عوارض داروها به وجود می آید. مثلا برای درمان بیماری خاصی، یک دارو تجویز می‌شود و این دارو منجر به بروز عارضه در سالمند می شود، پزشک دیگری بدون توجه به عارضه دارویی، داروی دیگری برای درمان عارضه داروی قبلی می دهد و به همین ترتیب عارضه جدید ایجاد و همین آبشار ادامه می یابد.
امنی‌الرعایا خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات بسیار مهمی که متخصصین طب سالمندی در هر ویزیت انجام می دهند، توجه به داروهای بیماران و عوارض و تداخلات دارویی است. به صورتی که لیست داروهای مصرفی بیمار را بررسی و سپس داروهای غیر ضروری را قطع می‌کنند. پس از این مرحله عوارض داروها مورد بازبینی قرار گرفته و مقدار داروها را تا جایی که امکان دارد کاهش و سپس بر اساس نیاز بیمار، داروهای مورد نظر و نحوه مصرف ان را بطور دقیق به بیمار و یا مراقب وی آموزش می دهند. بنابراین توجه به تجویز بهینه داروها می تواند تعادل مناسب بین تجویز بیش از حد دارو و تجویز کمتر از میزان مورد نیاز دارو برای درمان بیماری ها ایجاد کند.
نظر شما