حسین جاوید مدیر نشر کتاب سده و از دبیران نشر سه موسسه نشر قطره، نون و ستاک در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به جنجال چند سال اخیر بازار نشر ایران در زمینه انتشار همزمان چند ترجمه از آثار ادبی جهان و ایجاد نوعی مسابقه ترجمه در این زمینه گفت: اولین و نخستین راه برای مقابله با چنین اتفاقاتی آگاه کردن مخاطبان است. وقتی تقاضا برای کتاب در بازار هست، تولید هم وجود دارد. وقتی مردم بخواهند مثلا رمان بخوانند، و حتی تقاضای رمان عامه پسند داشته باشند، ناشر هم کارش را به سمت تولید این دست آثار برای جلب نظر بازار سوق می دهد به همین خاطر من معتقدم در وضعیت فعلی خود ناشران هستند که باید مخاطب خود را از آنچه می خواند آگاه کند.
وی ادامه داد: نسل قبل از ما مخاطبان آگاه تری نسبت به ما برای مطالعه کتاب بودند. آثاری از سیدنی شلدون، جان گریشام و دانیل استیل همواره وجود داشته اند اما در آن دوران میان این نویسندگان و صاحبان ادبیات تراز اول فاصله معناداری وجود داشت و مخاطبان نیز این فاصله را درک می کردند. امروز اما مرز میان ادبیات عامه پسند و جدی را دیگر از دست داده ایم و حاصل این شده که حتی ناشران جدی ما هم به ورطه تولید عامه پسندها غلطیده‌اند.
جاوید افزود: من البته عامه پسند خوانی را عیب نمی دانم اما رواج این پدیده است که مسابقه ترجمه را میان ناشران در کشور به راه انداخته است. دنیای اینترنت مخاطب را با آثار متعددی در جهان آشنا کرده و نیاز وی برای مطالعه آنها را تحریک کرده است و این مساله در ادامه به مسابقه ترجمه در بازار کتاب ایران منجر شده است. با این حال من فکر می کنم این تب فروکش می کند و اینطور نخواهد ماند که هرچه آن سوی مرزها پرفروش می شود را برای ترجمه به فارسی مناسب بدانیم.
این فعال عرصه نشر و ادبیات همچنین گفت: من به یاد دارم در سالهای گذشته کارهای جایزه گرفته شده در کشورهای غربی را وقتی ترجمه می کردیم در ایران به خاطر ناشناس بودن نویسنده اش فروش نداشت اما الان بازار به شکلی است که به کوچکترین و بی اهمیت ترین جوایز نیز واکنش نشان می دهد. من بر این باورم این دوره می گذرد. الان عرصه و زمان تولید و انتشار رمان های فست فودی است و این دوره با گذر زمان تمام می شود و باز نویسنده اصیل است که باقی می‌ماند.
مدیر نشر کتاب سده در بخش دیگری با اشاره به ترجمه های موازی موجود در بازار، گفت: ناشران ما در موارد بسیار زیادی در تدارک انتشار آثاری هستند که توسط ناشر دیگری ترجمه شده و یا در حال ترجمه است. این البته درباره آثار کلاسیک صدق نمی کند. این مساله یک نوع گروتسک در بازار ایجاد کرده است. به نظرم تنها راه حل مقابله با این پدیده تعهد ناشران است. یعنی متعهد بودن به اینکه کتابی که ناشر دیگری در دست کار ترجمه دارد را در پروسه کاری خود قرار ندهد.
وی تصریح کرد: من فکر می کنم برای مقابله با این پدیده یا باید اهرم قانونی تدارک دید که چندان کارامد نیست و تاثیر نخواهد گذاشت و یا اینکه خود ناشران به کار هم متعهد شوند. به قول دوستی اگر همین امروز ادبیات در دنیا متوقف شود و ما دست به کار ترجمه شاهکارها و نه آثار معمولی در جهان شویم، تا پنجاه سال دیگر برای کار نشر موضوع و سوژه خواهیم داشت. این گره موجود را تنها ناشران می توانند باز کنند.
نظر شما