عاشورای بی تفاوت به مسائل جهان اسلام، کارکرد تمدنی نخواهد داشت

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام حبیب الله بابایی، مدیر مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در جلسه «عاشورا و معنای تمدنی آن» که برای مبلغان نخبه در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، به ارائه سخن پرداخت.

وی گفت: تفسیر عاشورا زمانی تمدنی می‌شود که در تخاطب با انسان غیر مسلمان، قابلیت تحدی رو داشته باشد. باید بتوان از عاشورا برای انسان امروز، تفسیری مفهوم، معقول یا مستدل و مقبول ارائه کرد. هر میزان مکتب عاشورا با مخاطبان بیشتری ارتباط پیدا بکند، به آستانه‌های تمدنی نزدیک‌تر می‌شود.

وی افزود: تطبیق عاشورا و تمسک به آن، زمانی کارکرد تمدنی خواهد داشت که معطوف به نیازهای کلان دنیای اسلام باشد. عاشورایی که در حسینیه‌ها محصور بماند و نسبت به چالش‌های امت اسلام خنثی و بی تفاوت باشد، عاشورای سکولار است و از منطق اسلام تمدنی به دور.

این محقق و پژوهشگر در ادامه سخنانش تصریخ کرد: ربط و نسبت بین عاشورا و تمدن را می‌توان در تاریخ تمدن اسلامی (در نقطه‌های عطف تمدنی همچون تحولات سیاسی، اجتماعی، و اخلاقی - فرهنگی) جستجو کرد، همان طور که می‌توان نشانه‌هایی از آن را در تاریخ تمدن غرب (مثلاً مراسم سمانا سانتا در اسپانیا) دنبال کرد.

وی با بیان اینکه مهم‌ترین ابعاد تمدنی عاشورا در دنیای امروز را می‌توان در شاخص‌های تمدن و تطبیق آن بر عاشورا پی گرفت، تصریح کرد: اگر آرامش یکی از شاخص‌های تمدن است، اگر زیست اخلاقی یکی دیگر از شاخص هاست، اگر عدالت از جمله شاخص‌های تمدن به حساب می‌آید، و اگر محبت و پیوستگی انسانی از شاخص‌های یک تمدن است، آنگاه باید عاشورا و آورده‌های آن را در همین محورها برای جهان اسلام فهم کرد و در پی ایجاد آن برای زندگی در جهان امروز اسلام بر آمد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تأکید بر اینکه از میان شاخص‌ها، شاخص «نظم» از جمله شاخص‌های اساسی در تمدن است که باید رابطه آن را با عاشورا پی گرفت، گفت: نظم تمدنی در سه جهت قابل ترسیم و تعریف است: نظم قانونی، نظم اخلاقی، و نظم معنوی.

وی با اشاره به اینکه آنچه که با احیای فرهنگ عاشورا در دنیای امروز می‌توان انتظار داشت، صورت‌بندی نظم معنوی است، گفت: نظم معنوی برآمده از بسامانیِ رابطه انسان با خدا و ایجاد ارتباط معنوی با امام شهید و آنگاه بازتاب آن در مناسبات بین انسان و انسان است. آنچه که امروز در راهپیمایی اربعین رخ می‌دهد، نه نظم قانونی، و نه صرفاً نظم اخلاقی، بلکه نظم معنوی است. کلید اصلی در صورت بندی این نظم، ایمان مشترک، حب مشترک، و محبوب مشترک است.