مهری طیبی نیا، دکترای جامعه شناسی فرهنگی و پژوهشگر حوزه زنان و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد مسئولیت اخلاقی و اجتماعی دانشگاه در ایران و درباره پاسخ به نیازها و مطالبات جامعه گفت: به نظر می رسد وقتی دانشگاه به عنوان یک نهاد اجتماعی، بخشی از مسئولیت آموزشی و پرورشی در جامعه را در قالب یک نظام بر عهده می گیرد، باید بتواند نسبت به سهم خود در برابر جامعه آگاهی داشته باشد. وی افزود: دانشگاه در ابتدا باید درکی از نقش و میزان تأثیرگذاری خود در جامعه به دست آورد. بر این اساس، دانشگاه نمی تواند صرفا به تعلیم و تربیتی بپردازد که در آن اجتماع به حاشیه رفته باشد. اینکه دانشگاه باید چگونه خود را در منصب رهبری و قدرت فکری قرار دهد، چالشی است که همواره در بین دانشگاهیان وجود داشته است.
این محقق در ادامه سخنانش تصریح کرد: شاید دانشگاه نتواند مسئولیت مطلق دانش و مهارت عملی به اعضای جامعه را با توجه به پیامدهای مترتب بر آن بپذیرد و از طرفی شاید هم قرار نیست که دانشگاه بار سنگینی بر دوش اهالی خود قرار دهد که آنها بر اساس آن وظیفه و مسئولیت، به طور مستقیم، متولی اصلاح اجتماعی شوند، اما شاید در خوش بینانه ترین حالت ممکن، دانشگاه باید دستاوردهای متنوعی برای اشاعه در جامعه به طور مشخص و شفاف برای خود تعریف کند. به نظر می رسد حتی مکانیسم های اشاعه این دستاوردها باید در حالت استقلال برای دانشگاه تعریف شود.
وی با بیان اینکه دانشگاه با کمک به توسعه قابلیت تفکر شفاف در دانشجویان می تواند نقش مهمی در رشد اخلاقی دانشجویان ایفا کند، تأکید کرد: قضاوت های اخلاقی در دانشگاه بسته به دانش و توسعه فهم و درک دانشجویان از شرایط اجتماع است، حتی اگر دانشگاه بطور رسمی و آشکار به رشد اخلاقی دانشجویان بپردازد یا برعکس، اصلا به آن توجه نکند، بازهم دانشگاه به واسطه داشتن یک آموزش پنهان و نامریی در پرورش اخلاقی دانشجویان نقش فعال خواهد داشت. در دانشگاه، مسئله اخلاقی بودن و نبودن بعنوان یک چارچوب قابل قضاوت نیست، بلکه مربوط به عمق دانسته هایی است که اخلاق سطحی را به سمت اخلاق متعهد می برد.
طیبی نیا تصریح کرد: بنابراین سهم دانشگاه در ارتقای اخلاقی، القای یک اخلاق بر مبنای انگاره های خاص نیست، بلکه تلاشی برای غلبه بر نقص مفاهمه عمومی از اخلاق اجتماعی است؛ آموزش منش های اخلاقی در سطحی که فرد را در فرایند متعهدانه اخلاقی نسبت به خود و دیگران در جامعه قرار دهد، به شکلی که موجب خرسندی و رضایت فردی و اجتماعی شود.
وی اظهارکرد: بر این اساس، به نظر می رسد بزرگترین مسئولیت اخلاقی دانشگاه، پرداختن به محتوای آموزشی و پرورشی است که پیرو آن در حوزه اخلاق و مسئولیت اجتماعی افراد بتوانند فرایند انتخاب اخلاق و مسئولیت اجتماعی را صورت بندی کنند. ضمن اینکه باید به این نکته واقف بود که، شرایطی که فرد معمولا در آن دست به انتخاب می زند همچنان متاثر و تابعی از شرایط اجتماعی همان عصر خواهد بود.
نظر شما