بدون فهم جامعه، منطقه و جهان، جامعه شناسی قرآنی حاصل نمی شود

به گزارش خبرنگار مهر، جمعی از مسئولان و اعضای موسسه پژوهشی فرهنگی فهیم با حضور در بنیاد بین الملی علوم وحیانی اسراء با آیت الله جوادی آملی دیدار و گفتگو کردند.

آیت الله جوادی آملی در این دیدار گفت: قرآن کریم همان طور که خود، خود را معرفی می کند، به صورت «تجلّی» نازل شده است نه به صورت تجافی؛ توضیح این مطلب آن است که خداوند هم قرآن و هم باران، هر دو را نازل کرد، اما قرآن را به صورت تجلی و باران را به صورت تجافی نازل کرده است، آنچه به صورت تجافی نازل می شود وقتی در پایین هست دیگر در بالا نیست، اما آنچه به صورت تجلی نازل می شود وقتی در پایین است در بالا هم هست. به عبارت دیگر خداوند باران را به زمین «انداخت» اما قرآن کریم را به مثابه حبل متین به زمین «آویخت» و ابتدای او نزد خود خداست و لذا در ابتدای سوره مبارکه زخرف فرمود این کتابی است که «لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ».

وی ادامه داد: اینکه فرمود «والاعتصام بِحبله»؛ آن حبلی؛ حیات بخش است که به جای بلندی وصل باشد وگرنه از طنابی که در گوشه ای افتاده، کاری ساخته نیست. لذا فرمودند قرآن بخوانید تا بالا بروید چون این حبل متین به جای بلندی وصل است.

این مفسر قرآن خاطرنشان کرد: در محضر قرآن کریم راه برای همه باز است؛ فرمود «هدی للناس»، قرآن کتابی است که برای همه انسان ها حرف دارد که می توان آنها را در سه بخش تقسیم بندی کرد؛ بخش اول، بخش محلی و منطقه ای که تنها مربوط به مسلمانان است، بخش دوم، بخش منطقه ای که مربوط به موحدان و اهل کتاب است و بخش سوم، بخش بین المللی است که در این دسته از آیات، همه بشر مخاطب قرآن هستند.

وی ادامه داد: کسی که می خواهد با مخاطب جهانی و بین المللی حرف بزند، باید جهانی فکر کند؛ «لیظهره علی الدین کله» یک دستور همگانی است، پیام آن این است که تمام مکاتب جهان، چه حق و چه باطل، باید تحت تسلط این مکتب قرار بگیرند و اسلام حرف اول را در جهان بزند. اما کسی می تواند داعیه جهانی شدن داشته باشد که جهانی فکر کند و جهانی فکر کردن، فهم جهانی می خواهد و اگر قرآن کریم راهکار عملی برای این مطلب نداشت بر این مساله اصرار نمی کرد.

این استاد برجسته حوزه علمیه قم تصریح کرد: اینکه پیامبر(ص) فرمود «الْإِسْلَامُ یَعْلُو وَ لَا یُعْلَی‏ عَلَیْهِ» این جمله خبری است که به داعی انشاء القا شده است؛ یعنی بکوشید جهانی بفهمید و جهانی رفتار و عمل کنید، بکوشید تا این در جهان حرف اول را بزنید.

وی در ادامه با اشاره به جریان غزوه خیبر بیان کرد: جریان فتح خیبر که برای مسلمانان مدینه بسیار حائز اهمیت بود و عظمت این فتح بر کسی پوشیده نیست، همزمان شده بود با بازگشت جعفر پسر عموی پیامبر(ص) از حبشه به مدینه؛ جعفر یک روحانی و مبلغ بود که به حبشه رفته و آنجا را طی چند سال متحول کرده و حرف اسلام را به آنجا منتقل کرده، اما اینجا پیامبر می فرماید، نمی دانم امروز از فتح خیبر خوشحال باشم یا از بازگشت جعفر؟! یعنی در نظر پیامبر(ص) این کار جعفر، معادل با فتح خیبر است، لذا باید در نظر داشت یک روحانی می تواند کاری کند که معادل با فتح خیبر باشد.

آیت الله جوادی آملی اذعان کرد: بدون اینکه بفهمیم در جهان و منطقه و جامعه چه خبر است جامعه شناسی قرآنی نصیب ما نمی شود، ما اگر در راستای «لیظهره علی الدین کله»، به گونه ای فکر کنیم که قابل عرضه به جهان باشد و تنها مصرف داخلی نداشته باشد آنگاه موفق خواهیم بود.

وی ابراز کرد: منتظر حقیقی حضرت حجت(عج) کسی است که دیگر مکاتب جهان را بررسی کند و آنها را در برابر میزان الهی ارزیابی نماید و و آن را به جهانیان معرفی کند. در واقع، جهان را بشناسد، جهانی فکر کند و جهانی حرف بزند و حرف خود را قیّم بر دیگر سخنان معرفی نماید. در نتیجه ما باید با دید وسیع وظیفه خود را چنان تعریف کنیم که نیازهای فکری و معنوی جهان را جوابگو باشد.

در ابتدای این دیدار گزارشی از فعالیت های قرآنی موسسه فهیم در خصوص تحقیق و تدوین مباحث اجتماعی و سیاسی قرآن کریم با توجه به نیازهای روز جامعه، خدمت معظم له ارائه شد.