خبرگزاری مهر - گروه استانها: ۱۵ اسفندماه در تقویم به‌عنوان روز درختکاری ثبت‌شده است. روزی که در آن به‌طور نمادین در رسانه‌ها و توسط مسئولان درختانی کاشته می‌شود و بعد از برپایی این مراسم، دیگر کمتر خبری از نگهداری آنان به گوش می‌رسد تا سال بعد که درختی کاشته شود و این سنت حداقل در مقام حرف باقی بماند.
سنت درختکاری و کاشت درخت در فرهنگ ایرانیان از پشتوانه فرهنگی قوی برخوردار است و تاریخ و شواهد نشان می‌دهد ایرانیان از زمان‌های باستان برای درختکاری اهمیت زیادی قائل بودند و بعد از اسلام نیز این سنت حسنه در فرهنگ ایران توصیه و به جد دنبال شده است.
استان فارس نیز با استناد به منابع از استان‌هایی بوده است که مردم آن از دیرباز به درخت و درختکاری اهمیت می‌دادند و این علاقه، شیراز را به شهر گل و گیاه مشهور کرده است.
پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ایرانیان در مورد درخت و ارتباط با درخت، گستره فرهنگی پر پیشینه‌ای دارند به‌طوری‌که در سرزمین ایران ارتباط با مفهوم درخت و کشت و کار، هم در فرهنگ اساطیری و هم در دوره‌های مختلف تاریخی مشاهده می‌شود.
مجتبی دورودی در مورد باورهای ایرانیان در مورد درختکاری گفت: در باور مردم ایران، برخی درختان بسیار مهم هستند مثل درخت «کنار» یا درخت سدر و درخت گز که برای مردم ایران اهمیت زیادی داشتند.
وی گفت: در سال ۲۰۱۱ تعداد دوازده باغ در یونسکو به ثبت رسیده که به آن‌ها باغ ایرانی می‌گویند و ساختار منحصربه‌فردی دارند که مختص ایران است و به‌عنوان باغ‌های ایرانی ثبت‌شده‌اند.
این پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی افزود: باغ‌های ایرانی سه طراحی خاص دارد، جوی آبی از آن می‌گذرد، دیوار و عمارتی بلند دارند و استخر وسط باغ که این طراحی برای پژوهشگران خارجی منحصربه‌فرد است.
دورودی تصریح کرد: ما در واژه‌های ایران باستان واژه پردیس به معنی باغ را داریم که به بهشت اطلاق می‌شود.
این پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران گفت: در مطالب تاریخی مورخان بسیاری اشاره کردند که شاهان هخامنشی به درختکاری اهمیت می‌دادند و قصرهایشان را در میان باغات محصورشده برپا می‌کردند و سند آرامی از داریوش نیز به‌دست‌آمده که به ساتراپ مصر گفته است که باید درخت کاشته و بیابان‌ها به مکانی باشکوه تبدیل شوند.
دورودی گفت: وقتی در آثار و بناهای ایرانی و تخت جمشید وارد می‌شویم کنگره‌ها و دیوارهای گل نیلوفر و نخل دیده می‌شود و تعامل ایرانی‌ها با این مسائل نشان داده می‌شود.
وی گفت: در استان فارس و در «مسجد نو» درختی وجود داشت به نام درخت «چه کنم» که خیلی بزرگ بوده و وقتی کسی به مشکل برمی‌خورده پای درخت می‌نشسته و دیگران می‌فهمیدند این فرد به مشکل خورده است.
دورودی افزود: در استان فارس درخت سرو کوه استخر مربوط به دوران هخامنشی را نیز داریم که مردم محلی به آن اعتقاددارند.
این پژوهشگر زبان‌های باستانی بیان کرد: هخامنشیان به درختکاری ازجمله کاشت به سرو کوهی اهمیت می‌دادند، هخامنشیان از آن زمان بذر درخت سروناز را در شیراز پراکنده کردند که امروزه به ما رسیده یا در استهبان در کوه‌های استهبان انجیر کاشته می‌شده است و باغبان ایرانی با مراقبت، کوه بزرگی را زیر کشت می‌بردند و آن را پرورش می‌دادند.
دورودی ادامه داد: در دوره ساسانی باغ سازی ادامه پیدا می‌کند و پادشاهان اموی در ساخت باغ‌های خود از باغ ساسانی تقلید می‌کنند و این گسترش فرهنگ درختکاری در دوره ساسانی را در نقش ظروف، پارچه‌های ساسانی، متون و نقوش ساسانی می‌توانیم ببینیم.
درختکاری در دوره اسلامی
پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران در مورد گسترش فرهنگ درختکاری در دوره اسلامی گفت: توجه به درختکاری در دوره اسلامی و در باغ‌های صفوی در اصفهان خود را نشان می‌دهد.
دورودی افزود: بعد از اسلام در شاخص‌های هنر، چهره ملاک خود را از دست می‌دهد و نقوش اسلیمی جایگزین آن می‌شود و به‌وفور از نقوش درختان استفاده می‌شود به‌طوری‌که در کاشی‌کاری‌ها انواع نقوش درخت و حجم نقوش گیاهی و درختی مشاهده می‌شود.
وی گفت: در دوره اسلامی سرو نقش محکم خود را حفظ می‌کند و در دوران اسلامی در قالی‌ها نیز نمود پیدا می‌کند و این نشان از اهمیت ایرانیان به درخت است.
این پژوهشگر بیان کرد: به‌طورکلی باید گفت در دوران صفوی، درختکاری از اهمیت خاصی برخوردار می‌شود.
بنابراین گزارش، در گذر و بررسی منابع مکتوب می‌توان به نقش بسیار بااهمیت درختکاری از اسطوره تا دوره اسلامی پی برد اما به‌مرورزمان و در عصر حاضر و ساخت‌وساز و مدرنیته شدن زندگی بشر این سنت کمرنگ و حتی نادیده گرفته‌شده به‌طوری‌که شاهد هستیم نه‌تنها درختکاری در دنیای مدرن امروز انجام نمی‌شود بلکه گروهی سودجو، کمر به ساقط کردن درختان موجود نیز گرفته‌اند که با عملی شدن آن زندگی و سلامت مردم جامعه نیز دچار تهدید شده است.
باوجود پیشینه‌های عمیق ایرانیان و به‌خصوص مردم استان فارس برای نگهداری و گسترش درختکاری انتظار مردم از مسئولان این است که این سنت را در این استان با توجه به علاقه مردم به درختکاری موردتوجه قرار دهند.
نظر شما