گنجینه لباس اقوام را داریم اما کپی دسته هزارم برندها را می‌پوشیم

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ:  بررسی پوشش اقوام ایرانی متضمن این نکته است که جدا از بافت فرهنگ ملی و بومی، عوامل مهم دیگری در شیوه و نوع پوشش به مثابه گونه‌ای از سبک زندگی مؤثر بوده‌اند و لباس تحت تأثیر این عوامل شرایط و دوره‌های مختلف دگرگونی را تجربه کرده است. بررسی هر کدام از این عوامل نیازمند مطالعه چند جانبه است چرا که هیچ یک از آن‌ها مفهومی مجرد و مستقل نیستند و با مؤلفه‌های مختلف و متنوع دیگری پیوند دارند. البته مبحث مهم و اساسی در نوع پوشش، شیوه دوخت، جنس پارچه‌ها و تزئینات است که در هر قوم جاذبه‌های دیدنی پوشش‌ها را می‌بینیم، زمانی که به پوشش کرمانج، قزلباش، لر، ترک، گیلک، بلوچ و… نگاه می‌کنیم تفاوت‌های گسترده‌ای را می‌بینیم. امروزه این نوع پوشش بسیار کم استفاده می‌شود و تقریباً فراموش شده‌اند، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، طراحان و متولیان حوزه مد و لباس باید در این زمینه‌ها ورود پیدا کنند تا این نوع پوشش در جامعه احیا شود.

سهیلا جبری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، درباره لباس اقوام و مهجور ماندن آن‌ها می‌گوید: فرهنگی به‌وجود آمده که قدمت‌اش به دوران قاجار و ناصرالدین شاه برمی‌گردد زمانی‌که آنان به فرنگ رفتند مرعوب شدند که پوشش و زبان آن‌ها بسیار خوب و پیشرفته است و ما عقب‌مانده هستیم و کشور ما باید خودش را به درجه آن‌ها برساند. این امر باعث شد که پوشش کشورمان تحت تأثیر این اتفاقات قرار گیرد و این موضوع تا دوران پهلوی دوم تداوم پیدا کرد. من به خاطر دارم که در کشور ما بیشتر مد و پوشش تحت تأثیر مُدی که در سریال‌ها رواج دادند، قرار گرفت و پوشش سنتی کشورمان به آرامی به حاشیه رفت.

او ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه ما فرهنگ شفاهی به‌وفور داریم اما فرهنگ مکتوب نداریم و کمتر اتفاق افتاده که تحقیق و پژوهش‌های علمی درباره فرهنگ‌مان به‌خصوص پوشش داشته باشیم. اگر بخواهم مصداقی عنوان کنم در گذشته پرده‌خوانی در کشورمان بسیار مرسوم بود و تمام مؤلفه‌های سینما مانند شخصیت، سکانس و نقطه عطف را دارا بود. اما هرگز تحقیق و پژوهش در این‌زمینه وجود نداشته است حتی ما یک موزه درست و حسابی درباره لباس اقوام نداریم، یا پژوهشکده‌ای که در این زمینه فعالیت داشته باشد. آن‌وقت می‌بینیم که در فروش لباس‌های اقوام به خارج کشور تا حدی اغتشاش و دوگانگی وجود دارد که کاملاً پوشش را تغییر داده‌اند و این یک نوع آسیب در این حوزه است.

با توجه به اینکه گنجینه‌ای از لباس‌های اقوام را داریم اما گدایی لباس‌های غربی را می‌کنیم و کپی دسته هزارم چینی و دیگر برندها را استفاده می‌کنیم در حالی‌که خوراک فشن در لباس اقوام ما وجود دارد

جبری در ادامه می‌افزاید: لباس را به عنوان لباس کُردی، گیلانی یا… می‌فروشند که اصلاً پوشش دیگری است و حتی کیفیت مناسبی هم ندارد. مثلاً توریست خارجی این محصول را می‌خرد باعث می‌شود فرهنگ پوشش ایرانی به اشتباه معرفی شود که اصالت واقعی لباس اقوام نیست.

این تولیدکننده و طراح حوزه مد و لباس می‌گوید: با توجه به اینکه گنجینه‌ای از لباس‌های اقوام را داریم اما گدایی لباس‌های غربی را می‌کنیم و کپی دسته هزارم چینی و دیگر برندها را استفاده می‌کنیم در حالی‌که خوراک فشن در لباس اقوام ما وجود دارد.

به گفته جبری، لباس‌های اقوام دنیای از رنگ‌شناسی، زیباشناسی و… است اما با مشکلاتی همچون عدم استفاده از این لباس‌ها و شناسایی و شناساندن به مخاطب مواجه هستیم.

او ادامه می‌دهد: این مبحث، بحث بسیار کلانی است و باید خیلی به آن پرداخته شود. پوشش و نوع لباس یک آیتم جهانی فرهنگ به حساب می‌آید و نوع پوشش ایرانی در این زمینه بسیار مهم و قابل تأمل است به نظر من باید دولت فعالیت عظیم و همت عالی در این حوزه داشته باشد تا فرهنگ لباس ایرانی در میان مردم به خوبی شناخته شود و جا بیفتد.

جبری می‌گوید: اگر صداوسیما بخشی را به عنوان مد و لباس اختصاص دهد و درباره لباس اقوام برنامه‌سازی کند آیا لباس و پوشش سنتی تبدیل به مُد نمی‌شود؟ قطعاً خواهد شد. اما این کار را نمی‌کنند. چرا صداوسیما نباید هیچ رویکرد، میزگرد، برنامه‌های مناسبی را درباره لباس‌های اقوام داشته باشند؟ مثلاً اگر در هر سریالی که ساخته می‌شود لباس‌هایی را با طرح و نشان‌های لباس اقوام وجود داشته باشد بدون شک لباس اقوام را خواهند شناخت. این‌گونه نیست که بلندگو برداریم و بگوییم که این موارد نشانه‎‌های لباس اقوام است همین که در ۴ تا سریال نشانی از لباس اقوام باشد چشم مخاطب با آن‌ها آشنا خواهد شد و این واقعاً مؤثر خواهد بود.

در فروش لباس‌های اقوام به خارج کشور تا حدی اغتشاش و دوگانگی وجود دارد که کاملاً پوشش را تغییر داده‌اند و این یک نوع آسیب در این حوزه است

او درباره طراحی و استفاده از لباس اقوام ادامه می‌دهد: البته برخی از طراحان به دلیل مخاطب داشتن لباس‌های غربی ترجیح می‌دهند طراح‌هایی را استفاده کنند که به لباس غربی شباهت دارند و هیچ‌گونه تحقیق و پژوهشی درباره لباس اقوام ندارند و خیلی محدود و کم‌اند کسانی که با تحقیق و پژوهش کالکشن‌های لباس ایرانی را تهیه و عرضه کنند. تمامی این موارد ضعف در این حوزه است که باید حل شوند.