حجت الاسلام والمسلمین قاسم شبان‌نیا در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن تسلیت به مناسبت رحلت آیت‌الله مصباح‌یزدی، اظهار داشت: یکی از عرصه‌هایی که حضرت علامه مصباح یزدی در آن مطالب گران‌سنگی دارند در حوزه مباحث سیاسی است.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه آثار و کتاب‌های تألیفی علامه مصباح یزدی دارای یک ویژگی خاصی است، عنوان کرد: یک ویژگی که در آثار حضرت علامه دیده می‌شود، آن است که ایشان مباحث خود را در منظومه‌ای فکری ارائه می‌داد که این منظومه از مباحث بنیادین هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی آغاز می‌گردد و به حوزه اخلاق، حقوق و سیاست کشیده می‌شود، لذا آثاری که از آن مرحوم در حوزه سیاست و فلسفه سیاست مشاهده می‌شود به نحوی با مبانی‌ای که در بخش‌های دیگر بیان می‌کند، گره می‌خورد.
وی افزود: حتی زمانی که می‌خواهد مشروعیت حکومت‌ها را اثبات کند، می‌بینیم که آن را به بحث توحید گره می‌زند و آن را در حوزه مباحث خداشناسی مطرح می‌کند و این یکی از ویژگی‌های ممتاز دیدگاه مرحوم علامه در حوزه فلسفه سیاست است.
حجت الاسلام والمسلمین شبان‌نیا به ضرورت اسلامی بودن حکومت اشاره کرد و گفت: در بحث ضرورت حکومت اسلامی نیز با همان رویکردی که بیان شد ضرورت اسلامی بودن حکومت را به اثبات می‌رساند و وجود قوانین الهی و اجرای آن را از شاخصه‌های مهم حکومت اسلامی بیان می‌کند. ایشان هدف از تشکیل حکومت اسلامی را اجرای قوانین الهی می‌داند و تاکید دارد که صاحب منصبان و کارگزاران حکومت اسلامی باید بر اساس مبانی اسلام روی کار بیایند تا بتوانند قوانین الهی را اجرا کنند.
استاد حوزه و دانشگاه با طرح این پرسش که حکومت‌ها مشروعیت سیاسی خود را چگونه کسب می‌کنند؟ پاسخ داد: در اینجا دیدگاه‌های مختلفی بیان می‌شود که یک دیدگاه مربوط به دموکراسی یا همان نظراتی است که امروزه در قالب نظرات لیبرالیستی مطرح می‌شود که آیت الله مصباح یزدی بر اساس همان منظومه فکری قبلاً به آن اشاره شد به نقد این نظریه اقدام و در نهایت با بررسی‌هایی که انجام می‌دهد دیدگاه اسلام را زمینه مشروعیت قانون و حکومت می‌داند.
وی با بیان اینکه مرحوم علامه در خصوص مشروعیت حاکمیت انبیا و اولیای الهی نیز مباحث مختلفی را بیان می‌کند، تصریح کرد: برای مثال ایشان با استناد به آیه شریفه وَما اَرْسَلْنا مِنْ رَسُول اِلاّ لِیُطاعَ بِاِذْنِ اللّهِ؛ اطاعت از پیامبران را مطلق بیان می‌کند به گونه‌ای که همه انسان‌ها مکلّف به اطاعت از فرموده‌های پیامبران الهی هستند و فرقی نمی‌کند این فرمان‌ها از سوی خدا و یا نبی صادر شده باشد. در خصوص اهل بیت (ع) نیز همین مصداق جاری است و خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر را و هرگاه در چیزی نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر بازگردانید (و از آنها داوری بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (کار) برای شما بهتر و سرانجامش نیکو تر است.
حجت الاسلام والمسلمین شبان‌نیا ادامه داد: علامه مصباح یزدی معتقد بودند که حکومت اسلامی دارای دو رکن است و هرگز نمی‌شود این دو رکن را از آن جدا کرد؛ نخستین رکن آن است که هرگونه تصرفی که در حکومت اسلامی انجام می‌شود از قانون الهی نشأت گرفته و صاحب منصبان از سوی خداوند متعال مشروعیت دینی و الهی دارند و رکن دیگر که بسیار مهم است مردم هستند. آیت الله مصباح یزدی در فلسفه سیاسی خویش معتقد بود تا زمانی که مردم در حکومت حضور ندارند حکومت اسلامی به اهداف خود نمی‌رسد. ایشان برخلاف هجمه‌هایی که نسبت به او وجود داشت و گفته می‌شد که آیت الله مصباح یزدی جایگاهی برای نقش مردم در حکومت اسلامی قائل نیست؛ باطل بودن این سخن را با طرحی که در کتاب حقوق و سیاست در قرآن کریم ارائه کرد، به اثبات رساند.
وی افزود: آن مرحوم معتقد بود که انتخاب افراد و کارگزاران حکومتی باید بر اساس تخصص افراد باشد و هرکسی با توجه به تخصصی که دارد باید بیاید و نظر دهد، این انتخاب از همان لایه‌های پایین مانند روستا و بخش آغاز و تا مراکز بالاتر مانند شهرها و استان‌ها ادامه می‌یابد و درنهایت افراد جامعه به تناسب آن تخصصی که دارند کارگزاران حکومتی را تعیین می‌کنند؛ این دیدگاه نشان می‌دهد علامه مشروعیت و مقبولیت را دو رکن اصلی حکومت اسلامی می‌داند.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه حاکمیت جامعه اسلامی در حضور معصوم به غیر معصوم نمی‌رسد، گفت: علامه مصباح بر این باور بود کسانی که در عصر غیبت در رأس حکومت اسلامی قرار می‌گیرند باید دارای یک شرایط و شاخصه‌هایی باشند تا بتوانند اهداف حکومت را دنبال کنند. برخی از آن شرایط شامل عدالت، تقوا، تدبر، کفایت، فقاهت و… می‌شود حتی در آثار خویش تاکید داشت که حاکم اسلامی در عصر غیبت باید بتواند عدالت را اجرا کند، بر اجرای قوانین اسلامی نظارت داشته باشد و با قدرت جامعه اسلامی را اداره کند. همچنین در آثار و تالیفاتی که از ایشان به یادگار باقی مانده با استدلال‌های قرآنی ثابت می‌کند که وجود چنین شرایطی در شخص حاکم در عصر غیبت لازم است، لذا ایشان بحث حاکمیت اسلامی را همانطور که در عصر حضور ائمه اطهار (ع) لازم می‌داند در عصر غیبت نیز حکومت اسلامی را با رهبری ولایت فقیه ضروری قلمداد می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین شبان‌نیا در پایان خاطرنشان کرد: این فیلسوف والامقام تحت عنوان ولایت فقیه مباحث فراوانی با دلایل عقلی و روایی در دو کتاب «نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه» و «حکیمانه‌ترین حکومت» به صورت مفصل بیان می‌کند. وقتی انسان این کتاب‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد به راحتی می‌تواند با ادله عقلی و نقلی وجوب حضور ولایت فقیه در حکومت اسلامی را در عصر غیبت درک کند.
نظر شما