برخیز و بر بالین برادرت سوره صافات بخوان

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه_ محمد آسیابانی: امروز چهارشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۹ برابر است با ۲۲ جمادی الاولی ۱۴۴۲ قمری. منابعی چون «حیاة القاسم بن الامام الکاظم» اثر محمد علی ناصری بحرانی و «تقویم شیعه» اثر شیخ عبدالحسین نیشابوری روایت کرده‌اند که ۲۲ جمادی الاولی سال ۱۹۰ هجری، سالروز وفات سید جلیل و بزرگوار قاسم بن امام کاظم (ع) برادر حضرت ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا (ع) است.

پس از شهادت حضرت موسی بن جعفر (ع) و قتل و زندانی شدن سادات، حضرت قاسم از مدینه خارج شد و در باخمرا از حوالی شهر «حله» مهمان شیخ قبیله به نام شیخ سلیمان شد و آنجا کار و سپس به تشکیل خانواده اقدام کرد و پس از فوت نیز به شهادت منابعی چون «شجرةالطوبی» اثر شیخ مهدی حائری مازندرانی در همین منطقه باخمرا (در ۳۵ کیلومتری حله) به خاک سپرده شد.

اما ویژگی جناب قاسم این است که حضرت امام کاظم (ع) به این فرزند خود علاقه بسیار داشت. علاقه امام به این فرزند خود به گونه‌ای بود که ثقةالاسلام محمد بن یعقوب کلینی در جلد سوم «الکافی» روایت کرده که: «یکی از فرزندان امام کاظم (ع) را حالت موت روی داد و آن حضرت به قاسم فرمود: فرزندم برخیز و بر بالین برادرت سوره صافات بخوان. قاسم شروع به خواندن آن سوره کرد تا رسید به آیه مبارکه «فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمْ مَنْ خَلَقْنَا…» که برادرش از سکرات موت راحت شد و جان داد.

این روایت را شیخ الطائفه شیخ طوسی در کتاب شریف «تهذیب الأحکام» (که سومین منبع از کتب اربعه شیعه است) نیز درج کرده و در جلد ۴۸ از «بحار الانوار» علامه مجلسی نیز این روایت درج شده است.

اما منطقه باخمرا به سبب دیگر نیز مشهور است. در این منطقه قیام ابراهیم پسر عبدالله محض رخ داد که دومین قیام علوی بر ضد حکومت جور خلفای عباسی بود. نخستین قیام را محمد بن عبدالله (برادر ابراهیم) مشهور به نفس زکیه انجام داد. این هر دو قیام در دوران حیات امام صادق (ع) بود.

ابوحنیفه نعمان بن ثابت نیز از طرفداران قیام ابراهیم بود. زیدیان و معتزلی‌ها نیز از همراهان این قیام بودند، اما آن نیز شکست خورد و ابراهیم در منطقه باخمرا شکست خورد و کشته شد. به همین دلیل لقب او را «قتیل باخمرا» گذاشته‌اند. عبدالله محض فرزند دیگری نیز به نام ادریس داشت. ادریس بعدها به مغرب رفت و آنجا نخستین دولت شیعی را به نام ادریسیان بنیان گذاشت. اما منابع تاریخی درباره پسران عبدالله محض مطالب ضد و نقیض گفته‌اند.