آغاز فاز جدید روابط ریاض-پاریس/ ماکرون سخنگوی جدید دربار سعودی

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - عبدالحمید بیاتی: بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳ آبان (سوم نوامبر) آمریکا و مشخص شدن پیروزی «جو بایدن»، شاید بتوان گفت کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بیش از جمهوریخواهان افراطی ایالات متحده ناراحت شدند.

دلیل این ناراحتی از یک سو ورود مسائلی همچون حقوق بشر به مباحث کاخ سفید در دوران بایدن و از سوی دیگر تصمیم وی برای احیای برجام بود. از همین رو بود که مقامات کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در ماه‌های اخیر در اظهارات خود بر لزوم مشارکت در گفتگوهای مربوط به برجام تاکید می‌کردند.

تا روز گذشته هیچیک از مقامات رسمی کشورهای دخیل در برجام در مورد این خواسته اعراب موضع‌گیری نکرده بودند اما شب گذشته «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه در اظهاراتی از این موضع حمایت کرده و از لزوم مشارکت عربستان در این مذاکرات حمایت کرد.

این اظهارات ماکرون در حالی که کارشناسان غربی نیز بر این نکته تاکید دارند که فقط اعضای اصلی برجام می‌توانند در مذاکرات مربوط به آن مشارکت کنند نشان می‌دهد که روابط عربستان و فرانسه وارد فاز جدیدی شده است.

اهمیت این اظهارات جدید رئیس جمهور فرانسه وقتی مشخص می‌شود که بدانیم در حدود دو هفته قبل نمایندگانی از سوی تروئیکای اروپا (فرانسه، انگلیس و آلمان) با سفر به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، گفتگوهایی را با مقامات این کشورها درباره مذاکرات جدیدی که قرار است با ایران درباره برجام انجام شود انجام دادند.

اینکه چرا فرانسه در این شرایط پرچم حمایت از عربستان را برافراشته نشان می‌دهد دلایل متعددی دارد که مهمترین مورد آن تغییر شرایط سیاسی موجود در آمریکا است

اینکه چرا فرانسه در این شرایط پرچم حمایت از عربستان را برافراشته نشان می‌دهد دلایل متعددی دارد که مهمترین مورد آن تغییر شرایط سیاسی موجود در آمریکا است.

در زمان ریاست جمهوری ترامپ، آمریکا بزرگترین و اصلی‌ترین حامی عربستان سعودی بود و ریاض به مدد حمایت‌های گسترده کاخ سفید دست به جنایات گسترده‌ای همچون تداوم حملات وحشیانه به یمن، حمایت از گروه‌های تروریستی در نقاط مختلف جهان، محاصره قطر، قتل و مُثله کردن جمال خاشقجی را انجام داد.

اما اکنون با رفتن ترامپ، شرایط در واشنگتن به گونه‌ای دیگری است و عربستان دیگر نمی‌تواند کاخ سفید را همانند چهار سال گذشته در کنار خود ببیند و مثالی که برای اثبات این موضوع می‌توان زد اقدام بایدن در قطع صادرات سلاح به عربستان و امارات است.

کیسه ماکرون برای عربستان

در چهار سال زمامداری ترامپ در آمریکا به کرات شاهد این نکته بودیم که هرگاه واشنگتن موفق به امضای قرارداد سنگین مالی با ریاض می‌شد، حملات لفظی مقامات کاخ سفید علیه ایران نیز به اوج خود می‌رسید. این امر تا حدی بارز بود که برخی کارشناسان می‌گفتند آمریکا در فاکتورهایی که برای عربستان صادر می‌کند موردی با عنوان مواضع ضد ایرانی دارد و ریاض با پرداخت مبلغ آن کاخ سفید را متقاعد به اتخاذ رویکردهای ضد ایرانی می‌کند.

اکنون اما با رفتن ترامپ چه کسی می‌تواند در عرصه بین‌الملل از عربستان حمایت کرده و خواسته‌های ریاض را بازگو کرده و به دنبال تحقق آن باشد؟

در میان مقامات کشورهای غربی ماکرون گوی سبقت را از بقیه ربوده و با موضع‌گیری شب گذشته خود توانست مسیر دلارهای عربستان را از واشنگتن به پاریس منحرف کند.

با رفتن ترامپ چه کسی می‌تواند در عرصه بین‌الملل از عربستان حمایت کرده و خواسته‌های ریاض را بازگو کرده و به دنبال تحقق آن باشد

با توجه به اینکه آمریکا صادرات سلاح و جنگ افزار را به عربستان متوقف کرده اکنون بهترین موقعیت برای فرانسه است تا بتواند تولیدات خود را روانه بازار عربستان کند.

ثبت قراردادهای سنگین نظامی برای ماکرون که انتخابات ریاست جمهوری فرانسه را در پیش دارد به معنای گشایش اقتصادی برای فرانسه خواهد بود و این امر می‌تواند یک امتیاز مثبت برای وی در برابر رقیبان باشد.

امتیازگیری برای فرانسه

فرانسه در زمان مذاکرات منجر به برجام نیز در مواقع حساس با سنگ اندازی در مسیر گفتگوها سعی در گرفتن امتیازهای ویژه برای خود داشت و اکنون به نظر می‌رسد ماکرون علاوه بر آنکه به دنبال سرکیسه کردن عربستان است قصد گرفتن امتیازهای ویژه برای پاریس در مذاکرات پیش رو را نیز دارد.

حمایت فرانسه از حضور عربستان در مذاکرات برجام در حالی است که «آریل کیمبال» مدیر اجرایی انجمن تحقیقاتی کنترل سلاح آمریکا، در گفتگو با مهر در خصوص جنجال سازی برخی کشورها برای حضور در مذاکرات برجام نیز گفت: کشورهایی که عضو برجام نیستند نمی‌توانند در مذاکرات حضور داشته باشد. همانند همه کشورهایی که عضو سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند عربستان نیز می‌تواند در جریان تحولات برجام قرار بگیرد.

«باربارا اسلاوین» رئیس بخش ایران شورای آتلانتیک آمریکا نیز در گفتگو با مهر تاکید کرد: عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، نباید در مذاکرات اصلی برجام شرکت داشته باشند، البته آنها می‌توانند در جریان این گفتگوها قرار بگیرند. می‌توان این کشورها را تشویق به انجام مذاکره با ایران در خصوص تحولات خاورمیانه کرد و این موضوعی است که منطقه به آن نیاز دارد.