تدوین فقه نظام جامع، مهمترین وظیفه امروز حوزه های علمیه

به گزارش خبرنگار مهر، همایش وبیناری ماجرای مشکات با موضوع «تبیین حوزه مطلوب و نقش آن در حاکمیت اسلامی» چهارشنبه شب به همت حوزه علمیه مشکات برگزار شد.

در این همایش که با حضور اساتید و علمای حوزه علمیه قم همراه بود، راهکارهای رسیدن به حوزه علمیه مطلوب و نقش آن در حاکمیت جامعه اسلامی مورد بررسی قرار گرفت.

عدم تناسب بخش‌های مختلف جامعه با ساختار ولایی

آیت الله محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان رهبری در این نشست عنوان کرد: ساختارها، متشکل از یک مجموعه به هم پیوسته هستند و بدون داشتن بخش‌های سالم، نمی‌توان ساختاری سالم داشت.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با نقد ساختارهای فکری در غرب، تصریح کرد: ساختارهایی که تمدن غربی برای اداره جامعه تعریف می‌کند، در واقع نفی خداست در حالی که ما خداوند متعال را فقط به عنوان یک خالق نمی‌شناسیم بلکه خدا را در همه عرصه‌ها خالق و مدبر الامر می‌شناسیم و او را قادر متعال در همه امور می‌دانیم.

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه تنظیم ساختارهای اجتماع کنید باید بر اساس جهان بینی الهی باشد، تاکید کرد: خداوند متعال فرمانروا و مدیر است و بر اساس دستور او باید ساختار سازی کرد. مدیران از بالاترین بخش تا جزئی‌ترین بخش باید با رعایت اصل تقوا و قبول فرمانروایی خدا انتخاب شوند. در حال حاضر مشکلات و آسیب‌هایی که در بخش‌های مختلف داریم به آن دلیل است که متناسب با ساختار اصلی جامعه اسلامی یعنی ولایت فقیه تنظیم نشده است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بابیان اینکه اولین گامی که باید برداریم این است که ساختار را تعریف کنیم و بتوانیم الگوهای مناسب را شناسایی کنیم و اینها مبتنی بر فقه کار است، اظهار کرد: مهمترین وظیفه حوزه‌های علمیه تدوین فقه نظام جامعه مانند نظام آموزش، نظام تربیت و … است و پس از آن بر اساس این ساختارها باید به الگو سازی رسید.

پنج گام مهم تا رسیدن به امت اسلامی

حجت الاسلام محمد حاج ابولقاسم عضو مجلس خبرگان رهبری و قائم مقام حوزه علمیه مشکات، عنوان کرد: رهبر معظم انقلاب برای فرآیند اهداف انقلاب اسلامی پنج گام استقرار و تشکیل نظام اسلامی، تشکیل دولت اسلامی، تشکیل جامعه‌ی اسلامی و امت اسلامی را مشخص کردند.

قائم مقام حوزه علمیه مشکات در ادامه افزود: رهبری معظم بیان کردند که ما به دولت اسلامی نرسیده ایم و در دولت پیشا اسلامی متوقف شده‌ایم. دولت اسلامی، دولتی است که کارگزاران آن بر اساس رهنمودهای اسلام انتخاب شده باشند.

عضو خبرگان رهبری تاکید کرد: حاکمیت شامل سه حوزه اجرایی، تقنینی و قضائی است و هر سه بخش باید برای رسیدن به این اهداف تلاش کنند.

فقه حکومتی آنگونه که باید شناخته نشده است

حجت الاسلام محمدی عراقی رئیس دفتر رهبر معظم انقلاب در قم و مدیر حوزه علمیه مشکات در ادامه این نشست عنوان کرد: تزکیه چیزی است که سبب تفاوت حوزه علمیه با سایر مراکز شده است و اکسیری است که انسان می‌سازد و امام خمینی (ره) را از سایر رهبران دنیا جدا کرده است و امام قبلاً از اینکه به تربیت شاگردان بپردازد خودش را ساخته بود.

رئیس دفتر رهبر معظم انقلاب در قم، ادامه داد: برخی افراد به امام خمینی (ره) گفتند که اگر اولتیماتوم روسیه را رد کنی به ما حمله می‌کنند و امام خمینی (ره) پاسخ دادند: چرا باید از ترس مرگ، خودکشی کنیم.

وی خاطر نشان کرد: رهبر معظم انقلاب در سفر خود به قم در ملاقاتی با اساتید نخبه حوزه علمیه به مسئله علم آموزی تاکید کردند، اما شاخص ترین صحبت‌ها این بود که برای خدا به دنبال تحول و نوسازی بروید و این امری است که باید از حوزه علمیه به سایر کشور سرایت کند و اما تحول در فقه شاخصه مخصوص حوزه است.

حجت الاسلام محمدی عراقی بابیان اینکه فقه حکومتی آنگونه که باید شناخته نشده است، تصریح کرد: این گونه نیست که فقه در اسلام به دو نوع فردی و اجتماعی تقسیم شده باشد، بلکه به گفته رهبری فقه فردی نیز باید با دید فقه حکومتی مطالعه و استنباط شود.

نگرانی از نفوذ اندیشه‌های سکولار نظام سرمایه داری لیبرال

حجت الاسلام احمدعلی یوسفی، استاد حوزه و دانشگاه، در این همایش عنوان کرد: ساختار اندیشه‌های سکولار نظام سرمایه داری لیبرال که در کشورهای نظام سرمایه داری لیبرال شکل گرفته بود به سایر کشورها نیز نفوذ پیدا کردند و علت این نفوذ این بود که آن کشورها تصور می‌کردند که باید با دنیا ارتباط داشته باشند؛ زیرا لازمه این تعامل پذیرش این ساختارها است.

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه افزود: در اندیشه دینی و مبتنی بر فقه اسلامی این ساختارها، رفتارها و رابطه درون این ساختارها باید تحلیل فقهی شود و بررسی کنیم که آیا رفتارهای درون این ساختارها مطابق با موازین فقهی و اسلامی هست یا خیر؟ اما اصل، ماهیت ساختار و کارکرد این ساختارها مورد توجه قرار نگرفته است و تنها به رفتارهای درون این ساختارها توجه شده است و فقط به حکم تکلیفی درون ساختارها توجه کردند.

رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌ها علمیه افزود: اگر در ساختارهای اقتصادی کشور دقت کنیم متوجه می‌شویم که بعد از ۴۰ سال هنوز در اساس و بنیادهای اقتصادی مثل بانک، بورس و… تغییری ایجاد نشده است؛ زیرا اساساً فقه موجود در حوزه (فقه اصغر) کارکرد اش ناظر به ساختارها نیست و کارکرد آن تعیین تکلیف احکام وضعی درون ساختارها است.

این استاد حوزه با اشاره به اینکه باید به فقه اصغر، فقه اکبر و رابطه بین این دو توجه داشته باشیم، بیان کرد: فقه اصغر فقه فعال در حوزه‌ها است که احکام وضعی را در همه عرصه‌ها مشخص می‌کند؛ اما این فقه ظرفیت بررسی ساختارهای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و… را ندارد و درگیر کردن فقه اصغر در مسائل ساختاری می‌تواند به آن آسیب بزند و آن چیزی که در ساختار سازی کمک می‌کند، فقه اکبر است.

وی با اشاره به اینکه اساسی‌ترین مبنای ما توحید است، تاکید کرد: ما باید به سمت توحید عملی در ساختارسازی و نهادسازی حرکت کنیم و این یک مسئله مهم است که بتوانیم روش صحیح حرکت از مبانی به نهادهای متناسب به آن مبانی را در پیش بگیریم.

حجت الاسلام یوسفی ادامه داد: یکی از اموری که در ساختارسازی و نهادسازی بر اساس مبانی اسلامی مغفول مانده است روش صحیح امتداد مبانی است. آنچه که باید از علوم دنیا و اندیشه‌های سکولار استفاده کنیم این است که چگونه ساختارهایی مناسب با مبانی خود بسازیم.