به گزارش خبرنگار مهر، شیوه نامه اجرایی فرصت تحقیقاتی کوتاه مدت دانشجویان در داخل و خارج کشور با تصویب شورای مرکزی بورس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم به دانشگاه‌ها ابلاغ شد. متن کامل این شیوه نامه به شرح زیر است:
این شیوه‌نامه (دستورالعمل اجرایی) به استناد آئین‌نامه فرصت پژوهشی کوتاه مدت دانشجویان دوره دکتری داخل به شماره ۲۵۷۲۰۷/۴ مورخ ۰۳/۰۲/۱۳۹۳ و در راستای اجرای مصوبه مورخ ۱۰/۱۰/ ۱۳۹۹ شورای مرکزی بورس، مبنی بر واگذاری بیشتر اختیارات حوزه ستادی وزارت به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تدوین و بر اساس آن نحوه ارائه تسهیلات فرصت مذکور به متقاضیان واجد شرایط، نحوه تسویه حساب و همچنین نحوه لغو تعهدات دانشجویان بهره‌مند از تسهیلات فوق، توسط دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و یا سازمان امور دانشجویان، تعیین می‌گردد.
مقدمه:
تعداد سهمیه تسهیلات فرصت تحقیقاتی کوتاه مدت داخل و خارج از کشور هر یک از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، هر ساله با توجه به تعداد دانشجویان ورودی دکتری تخصصی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، نیاز آنها و همچنین منابع مالی موجود، توسط اداره کل بورس و اعزام دانشجویان تعیین و با تأیید شورای مرکزی بورس تخصیص و به آنان اعلام می‌شود. بر این اساس از محل اعتبارات سازمان امور دانشجویان، اعتبار لازم در قالب کمک به حساب دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی واریز می‌شود تا بر اساس سهمیه تخصیصی، مفاد این شیوه‌نامه و همچنین اولویت‌های در نظر گرفته شده از طرف دانشگاه‌ها به دانشجویان متقاضی واجد شرایط پرداخت گردد.
واژه‌های اختصاری به کار رفته در این شیوه‌نامه به شرح ذیل می‌باشد.
ماده ۱: تعاریف و اختصارات
۱- وزارت: وزارت علوم تحقیقات و فناوری
۲- سازمان: سازمان امور دانشجویان
۳- اداره کل بورس: اداره کل بورس و اعزام دانشجویان
۴- مؤسسه: دانشگاه‌ها و مراکز آموزش‌عالی دولتی و غیردولتی که دارای مجوز پذیرش دانشجوی دوره دکتری از وزارت هستند.
۵- فرصت: فرصت تحقیقاتی کوتاه مدت ۶ ماهه
ماده ۱: شرایط متقاضیان
۱- متقاضی باید دانشجوی شاغل به تحصیل در دوره دکتری تخصصی حضوری تمام وقت نوبت اول و یا دانشجوی پژوهش محور (قبولی آزمون دوره دکتری نیمه متمرکز سازمان سنجش آموزش کشور و بدون پرداخت شهریه) مؤسسه یا پژوهشگاه‌های دولتی باشد.
تبصره ۱: تقاضای دانشجویان سایر دستگاه‌ها و ارگان‌ها تنها در صورتی که دستگاه یا ارگان مربوطه ۱۰۰ % هزینه‌های آنها را تقبل نماید، قابل بررسی است.
۲- در زمان شروع دوره فرصت، باید حداقل یک سال از سنوات مجاز تحصیلی متقاضی باقی مانده باشد و از شروع به تحصیل در مقطع دکتری وی نباید بیش از ۴۸ ماه گذشته باشد.
تبصره ۲: مدت فرصت تحقیقاتی جز و سنوات تحصیلی دانشجو محسوب می‌شود.
تبصره ۳: برای فرصت خارج متقاضی ملزم به ارائه روادید و خروج از کشور قبل از پایان مهلت مذکور (۴۸ ماه پس از شروع تحصیل) می‌باشد.
تبصره ۴: در صورتی که متقاضی از مرخصی تحصیلی بدون درج در سنوات (با تأیید دانشگاه محل تحصیل) استفاده نموده باشد، این مدت به مهلت مذکور اضافه می‌شود.
۳- متقاضی باید آزمون جامع را با موفقیت گذرانده و طرح پیشنهادی رساله دکتری وی نیز به تصویب رسیده باشد.
۴- ارائه پذیرش مرتبط با موضوع رساله از یکی از دانشگاه‌های گروه الف (ممتاز) و یا گروه ب (خوب) مورد تأیید وزارت و یا مؤسسات وابسته به آنها، مندرج در پایگاه اطلاع رسانی اداره کل امور دانش‌آموختگان، که به تأیید استاد راهنما و گروه تخصصی مؤسسه محل تحصیل رسیده باشد، از سوی متقاضی الزامی است. (موارد خاص با ذکر دلایل توجیهی گروه آموزشی مؤسسه و یا دانشگاه محل تحقیق قابل بررسی است).
۵- برای فرصت خارج در کشورهای انگلیسی زبان، ارائه گواهی معتبر مبتنی بر احراز حداقل ۵۰ درصد نمره زبان یکی از آزمون‌های: MSRT، TOEFL:PBT، IELTS، TOLIMO یا TOEFL:IBT و برای کشورهای غیر انگلیسی زبان، ارائه مدرک معتبر زبان آکادمیک مؤسسات آن کشور، با تأیید دانشگاه و هماهنگی با اداره کل بورس، الزامی است.
تبصره ۵: برای دانشجویان گروه پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، ارائه گواهی حداقل ۵۰ درصد نمره آزمون زبان MHLE قابل قبول است.
تبصره ۶: گواهی زبان ارائه شده باید در زمان آزمون جامع دارای اعتبار باشد.
تبصره ۷: برای فرصت داخل، گواهی زبان مورد نیاز برای گذراندن امتحان جامع، با تأیید مؤسسه قابل قبول است.
ماده ۲: مراحل انجام کار:
۱- ارائه تقاضای استفاده از تسهیلات فرصت داخل یا خارج همراه با مدارک مورد نیاز به معاونت مربوطه در مؤسسه توسط متقاضی.
۲- در صورت احراز شرایط مطابق مفاد این شیوه‌نامه و تأیید مؤسسه، با توجه به اولویت‌های مورد نظر و سهمیه‌های تخصیصی، ثبت نام و بارگذاری مدارک در سامانه جامع امور دانشجویان (سجاد) توسط متقاضی با هماهنگی مؤسسه.
۳- تأیید مراتب در سامانه سجاد از سوی مؤسسه و همزمان اخذ تعهد محضری از متقاضی مطابق نمونه (پیوست ۱) که به تأیید دفتر حقوقی سازمان رسیده است.
تبصره ۸: مسئولیت تطبیق تعهد محضری مأخوذه با نمونه پیوست بر عهده دفتر حقوقی مؤسسه می‌باشد.
تبصره ۹: میزان ضمانت مالی برای دوره‌های فرصت خارج و داخل و آزاد سازی مدارک مورد نیاز برای فرصت خارج، در حال حاضر و تا اطلاع ثانوی به شرح جدول ذیل می‌باشد.
| متقاضی | دانشجویان روزانه و بورسیه و غیر بورسیه | بابت آموزش رایگان و آزادسازی مدارک تحصیلی در هر مقطع |
| فرصت تحقیقاتی خارج | ۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰ (یک میلیارد و پانصد میلیون ریال) |
۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (یکصد و پنجاه میلیون ریال) |
| فرصت تحقیقاتی داخل | ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ (دویست میلیون ریال) |
-------- |
تبصره ۱۰: برای فرصت داخل، یک نفر ضامن و برای فرصت خارج، دو نفر ضامن الزامی است.
تبصره ۱۱: ضامنین باید واجد شرایط لازم مطابق شرح مندرج در پیوست شماره ۲ این شیوه نامه باشند.
تبصره ۱۲: سپردن وثیقه ملکی به جای ضمانت مالی، وفق مقررات دفتر حقوقی سازمان بلامانع است.
۱- تأیید شرایط متقاضی با توجه به اطلاعات ثبت شده و مدارک بارگذاری شده در سامانه سجاد توسط دانشگاه و اداره کل بورس
۲- صدور نامه حمایت مالی توسط سازمان یا مؤسسه.
تبصره ۱۳: در صورت پذیرش نامه حمایت مالی صادره از سوی مؤسسه، توسط سفارت کشور محل تحقیق، این نامه از سوی مؤسسه و در غیر این صورت با درخواست کتبی مؤسسه، توسط اداره کل بورس صادر می‌شود.
۳- صدور حکم فرصت، توسط مؤسسه یا سازمان با توجه به محل تخصیص اعتبارات.
تبصره ۱۴: صدور حکم فرصت خارج صرفاً پس از ارائه روادید کشور محل تحقیق از سوی دانشجو در مهلت قانونی صادر می‌شود.
۴- پرداخت تسهیلات ارزی یا ریالی به دانشجو، مطابق مفاد این شیوه نامه توسط امور مالی مرجع صادر کننده حکم فرصت.
۵- مکاتبه مؤسسه با اداره کل امور دانشجویان داخل در خصوص صدور مجوز خروج از کشور دانشجویان مشمول خدمت وظیفه عمومی، برای فرصت خارج.
ماده ۳: مزایا:
الف- فرصت تحقیقاتی خارج:
۱- پرداخت حداکثر شش ماه مقرری ارزی کشور محل تحقیق یا معادل ریالی آن به دانشجویان بورسیه (در صورت وجود اعتبار)، بر اساس مصوبات هیأت محترم وزیران و شورای مرکزی بورس و طبق جدول پیوست (پیوست ۳).
تبصره ۱۵: معادل ریالی مقرری به نرخ سامانه بانک مرکزی در روز پرداخت به دانشجو محاسبه و پرداخت می‌شود.
تبصره ۱۶: به دانشجویان غیر بورسیه و پژوهش محور (قبولی آزمون دوره دکتری نیمه متمرکز سازمان سنجش آموزش کشور و بدون پرداخت شهریه) این میزان درصدی از شش‌ماه مقرری ارزی یا معادل ریالی آن می‌باشد که این میزان توسط شورای مرکزی بورس تعیین و تصویب می‌شود و در حال حاضر این میزان حداکثر ۶۵ % کل مقرری ۶ ماهه می‌باشد.
تبصره ۱۷: چنانچه دانشجویان دوره دکتری برای انجام فرصت تحقیقاتی از حمایت سایر نهادها برخوردار شوند، در صورت درخواست مابه‌التفاوت آن توسط مؤسسه وفق مقررات قابل بررسی می‌باشد.
۲- بابت جبران بخشی از هزینه بلیط رفت و برگشت و بیمه برای دانشجویان بورسیه و غیر بورسیه، کمک هزینه ریالی به شرح جدول ذیل قابل پرداخت است.
| نوع دانشجو | استرالیا، زلاندنو، کانادا، آمریکا، ژاپن، افریقای جنوبی، امریکای لاتین | کشورهای شرق و جنوب شرقی آسیا و اروپایی | ترکیه، لبنان، هند، روسیه و سایر |
| بورسیه و غیر بورسیه و پژوهش محور (قبولی آزمون) | ۹۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال (نود میلیون ریال) |
۵۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال (پنجاه و پنج میلیون ریال) |
۳۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال (سی و پنج میلیون ریال) |
ب- فرصت تحقیقاتی داخل:
۱- بر اساس مصوبات شورای مرکزی بورس، به منظور تأمین بخشی از هزینه‌های تحقیقات دانشجویان بورسیه و غیر بورسیه برای تحقیقات نظری، مبلغ ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ (یکصد میلیون) ریال و برای تحقیقات تجربی و فنی مهندسی مبلغ ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ (یکصد و پنجاه میلیون) ریال از محل اعتبارات سازمان و در چهارچوب اعتبارات تخصیص یافته به مؤسسه محل انجام تحقیقات جهت هزینه کرد مطابق جدول ذیل پرداخت می‌شود.
نحوه هزینه‌کرد، کمک هزینه پژوهشی فرصت داخل در مؤسسه محل تحقیق دانشجو:
| هزینه کرد | درصد | بابت |
| استاد راهنما میزبان | ۳۰ درصد | به عنوان GRANT در اختیار استاد راهنما قرار گیرد. |
| خدمات | ۳۰ درصد | مواد و تجهیزات مصرفی آزمایشگاهی و خدمات انفورماتیک |
| مسکن و خوابگاه | ۲۰ درصد | در صورت استفاده دانشجو از خوابگاه در اختیار معاونت دانشجویی قرار گیرد و در غیر این صورت پس از ارائه مستندات از طریق دانشگاه به دانشجو پرداخت شود. |
| مؤسسات | ۲۰ درصد | هدایت و راهبری امور دانشجویان |
تبصره ۱۸: در صورتی که محل انجام تحقیق از میان مؤسسات غیر وابسته به وزارت باشد، موافقت مؤسسه محل تحصیل در خصوص واریز مبلغ کمک هزینه پژوهشی به حساب مؤسسه محل تحقیق الزامی است، زیرا کمک هزینه پژوهشی صرفاً در وجه مؤسسه محل تحصیل قابل پرداخت خواهد بود.
۱- مطابق با مفاد حکم صادره، در طول مدت فرصت داخل، به میزان ۱.۵ برابر مقرری دانشجویان بورسیه مؤسسه محل تحقیق، مصوب شورای مرکزی بورس، به عنوان مقرری به دانشجو پرداخت می‌شود.
تبصره ۱۹: میزان مقرری پرداختی به دانشجویانی که محل تحقیق آنها در لیست دانشجویان بورسیه وزارت نباشد، به میزان مقرری مندرج در لیست دانشجویان بورسیه وزارت در همان شهر یا استان محل تحقیق خواهد بود.
ماده ۴: سایر مقررات
۱ - رعایت شئونات اخلاقی منطبق با موازین و مقررات جمهوری اسلامی ایران از طرف دانشجویان لازم الاجراست.
۲- دانشجو موظف است پس از بازگشت از فرصت خارج ضمن اعلام مراجعت گزارش کاملی از فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی خود را که به تائید استاد راهنما رسیده باشد به مؤسسه محل تحصیل ارائه نماید.
۳- در صورتی که مدت تحقیق کمتر از شش ماه باشد، دانشجو موظف است اضافه مبالغ دریافتی ارزی و ریالی را متناسب با زمان تحقیق تا سقف ۶ ماه، به امور مالی مرجع ارائه دهنده تسهیلات مسترد نماید.
تبصره ۲۰: برای تسویه حساب فرصت تحقیقاتی خارج، ملاک اولیه برای تعیین مدت تحقیق مدت اقامت دانشجو در کشور محل تحقیق و سپس تاییدیه مؤسسه محل تحقیق، گزارش کار و تأیید استاد راهنما و معاونت مربوطه در مؤسسه خواهد بود و برای فرصت داخل، این میزان بر اساس حضور دانشجو در مؤسسه، تأیید مقام مسئول در مؤسسه محل تحقیق، تأیید استاد راهنما و معاونت مربوطه مؤسسه محل تحصیل خواهد بود.
۴- پس از اتمام فرصت خارج، دانشجو موظف است حداکثر ظرف مدت شش‌ماه به کشور مراجعت نماید. در غیر این صورت نسبت به اجرای تعهد مأخوذه و استرداد هزینه‌های انجام شده اقدام می‌شود.
تبصره ۲۱: در صورت تمدید دوره تحصیلی دانشجو برای نیمسال نهم توسط مؤسسه، این مدت بدون پرداخت هزینه تا یک سال با رعایت سقف سنوات مجاز تحصیلی قابل افزایش است.
۵- پرداخت هزینه‌های غیر مترقبه و پیش بینی نشده دانشجو در زمان فرصت، در صورت درخواست مؤسسه قابل طرح و بررسی با تأیید شورای مرکزی بورس است.
۶- دانشجو موظف است در طول دوره فرصت، به طور تمام وقت به پژوهش و تحقیق درباره موضوع رساله مصوب خود بپردازد. در صورت عدم رعایت این تکلیف و مبادرت به امور غیر پژوهشی حمایت مالی وی قطع شده و دانشجو مکلف به استرداد وجوه دریافتی و پرداخت خسارت با تشخیص اداره کل بورس خواهد بود.
۷- با توجه به متفاوت بودن ماهیت تعهد خدمت ناشی از فرصت با تعهد آموزش رایگان، دانشجویان بهره‌مند از تسهیلات فرصت موظفند پس از تسویه حساب طبق مفاد سند محضری سپرده شده، به میزان دو برابر مدت استفاده از تسهیلات مذکور را در قالب یکی از خدمات: الف- فعالیت آموزشی و پژوهشی در دانشگاه با تأیید مقام مجاز ب- انجام خدمات دولتی با تأیید مقام مسئول و ج- انجام خدمات غیردولتی با ارائه گواهی کار از کارفرما و تاییدیه بیمه متناظر با آن، در داخل کشور خدمت نمایند و جهت لغو تعهد، تاییدیه آن را ارائه نمایند. در غیر این صورت وفق سند تعهد مأخوذه و مطابق قوانین و مقررات حاکم، اقدام قانونی خواهد شد.
تبصره ۲۲: گذراندن دوره پسا دکترای داخل یا دستیار پژوهشی با تائید دانشگاه به منزله فعالیت پژوهشی قابل قبول بوده و برای انجام تعهدات قابل قبول می‌باشد.
تبصره ۲۳: جهت لغو تعهدات فرصت، ضروری است با توجه به مدارک و مستندات ارائه شده از سوی دانشجو، کار برگ مربوط (پیوست ۴ یا ۵) توسط کارشناس مؤسسه تکمیل و در صورت تأیید انجام تعهدات مطابق سند مأخوذه، با تشخیص دفتر حقوقی مؤسسه، نسبت به لغو آن اقدام گردد.
تبصره ۲۴: بارگذاری کار برگ تکمیل شده فوق و درج مراتب لغو تعهد در سامانه سجاد، از طرف مؤسسه الزامی است.
۸- مزایای مندرج در این شیوه نامه امتیاز اعطایی سازمان بوده و صرفاً" در صورت تأمین اعتبار قابل پرداخت می‌باشد.
۹- مسئولیت نظارت بر حسن اجرای این شیوه نامه، به عهده سازمان است.
ماده ۵: این شیوه نامه مشتمل بر ۵ ماده و ۲۴ تبصره در تاریخ ۲۹/۰۲/۱۴۰۰ به تصویب شورای مرکزی بورس رسیده و از تاریخ ابلاغ قابل اجرا است و کلیه شیوه‌نامه های مغایر با آن لغو می‌گردد. هرگونه اصلاح یا تغییر مفاد شیوه‌نامه تنها با تصویب شورای مرکزی بورس معتبر می‌باشد.
۱۰:۲۷ - ۱۴۰۰/۰۴/۰۸
نظر شما