ارتقاء کیفیت و تحقق عدالت آموزشی در آموزش مجازی

به گزارش خبرنگار مهر، مسعود فیاضی گزینه پیشنهادی آموزش و پرورش صبح امروز در جمع خبرنگاران در خصوص دیدگاهش درباره آموزش مجازی مواردی را مطرح کرد و گفت: آموزش مجازی به عنوان یک عنصر مکمل آموزش هدف تأمین کیفیت آموزشی و تحقق عدالت آموزشی را دنبال می‌کند. اینکه چطور این کار را انجام می‌دهد مبتنی بر این است که من چند مقدمه را عرض کنم و بعد جمع بندی کنم.

وی ادامه داد: در سند تحول بنیادین یک عبارتی داریم با عنوان بسته آموزشی یا سیاست چند تألیفی. معنای چکیده این واژه‌ها این است که شما اگر می‌خواهید یک مفهومی را به مخاطب ارائه بدهید به جای اینکه در یک قالب ارائه بدهید در چند قالب باید آن را ارائه کنید تا این فرایند یاددهی یادگیری کامل اتفاق بیفتد. در حاضر برای انتقال محتوای آموزشی ما تنها روی کتاب درسی تمرکز داریم. این هم اجباری است و دانش آموز باید بخواند تا نمره بگیرد. پس آن را می‌خواند و حفظ می‌کند و حتی بسیاری هم نمره بیست را می‌گیرند اما آنچه در همین کتاب هاست ملکه ذهن و رفتارش نمی‌شود.

وی ادامه داد: ما باید قالب‌های دیگری را جلویش بگذاریم که خودش انتخاب کند و وقتی سراغ همین مفهوم مورد نظرمان در قالب فیلم آموزشی، انیمیشن یا در قالب داستانک و… مراجعه می‌کند تلقی بهتری خواهد داشت و فرایند یاددهی و یادگیری کامل‌تر و بهتر محقق می‌شود. بنابراین کارکرد بسته‌های یادگیری و.. که حالا بسته‌های آموزشی و آن سیاست چند تألیفی گفته می‌شود این است. البته اینجا یک نکته‌ای در مورد استعداد و توانایی و متناسب بودن محتوا با استعدادها هم هست.

فرایند یاددهی بنا به استعداد دانش آموزان باید شخصی سازی شود

فیاضی بیان کرد: نکته دیگر این است که با فرض اینکه ما بسته‌های یادگیری را تأمین و تهیه کنیم، فرایند یاددهی و روش‌های یاددهی دو جور است. یا مستقیم است یا غیر مستقیم. در فرایند یاددهی مستقیم یا آموزش مستقیم، شما از قالب‌های متعدد مثل فیلم آموزشی و مثل انیمیشن آموزشی و مثل پاورپوینت و… استفاده می‌کنید که تا در نهایت دانش آموز نمره خوب بگیرد. این می‌شود آموزش مستقل. اما در آموزش غیر مستقیم که به آن سرگرم آموزی هم می‌گویند از طریق دیگری وارد می‌شویم. مثلاً فیلم و سریال و انیمیشن و اپلیکیشن‌های کاربردی و بازی‌های آنلاین و بازی‌های موبایلی تهیه می‌کنیم. وقتی دانش آموز با اینها درگیر می‌شود به طور غیر مستقیم دارد آن مفاهیمی که شما می‌خواهید را تلقی می‌کند ولی سر کلاس درس هم ننشسته است. این موارد تمرکز کرده بر اوقات فراغت دانش آموز و از این طریق دارد بهترین استفاده را از آن زمان را می‌برد. این یعنی اینکه شما سایر ابزارها و اوقات را در خدمت تربیت دانش آموز گذاشته‌اید.

وی بیان کرد: ما در روایاتمان هم داریم که انسان‌ها مانند معادن هستند. یعنی هرکدام یک استعدادی و یک ویژگی و یک توانمندی دارند اگر این طور هستند پس نظام تعلیم و تربیتِ یکسان و واحد برای همه یعنی هدر دادن استعدادها. این یعنی اشتباه. فرایندهای آموزشی و یاددهی و یادگیری باید متناسب با استعدادهای دانش آموز طراحی شود و این می‌شود شخصی سازی آموزش.

هدایت تحصیلی باید تصحیح شود

فیاضی ادامه داد: یک نکته مهم همینجا بگویم. ما الآن وقتی به دانشجویانی که در دوره کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند و تغییر رشته می‌دهند نگاه می‌کنیم که تعدادشان زیاد است یعنی هزینه زیادی کشور گذاشته که فرد در رشته‌ای تحصیل کند و خود آن فرد هم یک زمان قابل توجهی از بهترین موقع زندگی اش یعنی جوانی اش را گذاشته و بعد می بیند که به دردش نمی‌خورد و وارد امورات زندگی اش نشده و رشته و مسیرش را عوضش می‌کند. این یعنی هزینه‌های مضاعف یعنی هدر دادن سرمایه‌های ملی و سرمایه‌های انسانی. این یعنی هدایت تحصیلی که در دوره متوسط اول و دوم باید رخ بدهد درست انجام نمی‌شود. چرا انجام نشده؟ به خاطر اینکه استعداد فرد درست شناسایی نشده چرا؟ برای اینکه پرونده تحصیلی که گویای این استعداد بوده را تو تأمین نشده است. الآن پرونده تحصیلی دانش آموزان چی هست؟ یک کارنامه هست با نمرات. این گویای استعدادهای هیچکس نیست. ما به جای کارنامه باید برویم سراغ رزومه و توانمندی. باید طرف توانمندی‌هایش از اول یک جا ثبت شده باشد. در دوره پیش دبستان چه نقاشی کشیده و چه کتابی خوانده و چه شعری را علاقه داشته و همه اینها وقتی کنار هم قرار می‌گیرد پرونده آموزشی وقتی این می‌شود شما بعد از ۸ سال که نگاه می‌کنید دقیقاً معلوم می‌شود که این به چه دردی می‌خورد و آن هزینه سنگینی که دولت و خانواده‌ها دارند تامی ن می‌کند برای اینکه این رشته‌ای را تا انتها برود و بعد تغییر بدهد جبران می‌شود.

پیش شرط‌های عدالت آموزشی باید محقق شود

گزینه پیشنهادی آموزش و پرورش در ادامه اظهار کرد: این مسأله‌ای که عنوان کردم گام مؤثری در راستای عدالت آموزشی است. البته همین جا این نکته را عرض کنم همه اینها یک پیش شرط‌های مشخصی دارد اگر ما میگوییم این یعنی تأمین کننده عدالت آموزشی است یعنی همه جا باید زیرساخت دسترسی آسان وجود داشته باشد. دانش آموز اگر دسترسی نداشته باشد و معلم اگر دسترسی نداشته باشد به بی عدالتی آموزشی و پرورشی دامن می‌زند. بنابراین باید وزارت ارتباطات کمک کند و این زیر ساخت را تأمین کند. اگر دانش آموز ابزار دسترسی نداشته باشد لپتاپ نداشته باشد موبایل نداشته باشد یا دسترسی به محتوا برایش هزینه داشته باشد، از هر طریقی که به این سامانه دسترسی پیدا کند باز آن هدف محقق نمی‌شود که باید این را مد نظر داشته باشیم.

فیاضی گفت: در این راستا باید به نحوی عمل کنیم که دیگه هر کسی پول دار هست به مواد و رسانه‌های آموزشی بهتر دسترسی دارد از بین می‌رود. یعنی محرومیت را کامل حل کنیم. البته در هیچ مرحله‌ای این موارد جای معلم را پُر نمی‌کند. معلم برخورد چهره به چهره است و تأثیراتی که این حضور فیزیکی دارد هیچ چیز دیگر ندارد و این آموزش‌های مجازی می‌توانند کاملاً در جایگاه مکمل بنشیند. البته مکملی است که به هیچ وجه قابل صرف نظر نیست و درواقع باید به آن تن بدهیم و پَر و بالش بدهیم، تقویتش کنیم و اشکالات و پیامدهای منفی آن را رفع کنیم. این چیزی که ما در شاد داریم باید ارتقا پیدا کند.

وی ادامه داد: لازمه این اتفاق یعنی مدرسه مجازی با همه امکاناتش وجود داشته باشد. شما وقتی می روید وارد آموزش مجازی می‌شوید یعنی همه اتفاقاتی که در مدرسه حقیقی به راحتی رخ می‌دهد باید شبیه سازی بشود در فضای مجازی. یعنی اگر یک کلاسی داشتی و معلم راحت ارتباط با دانش آموز می‌گرفت و سوال می‌پرسید و پای تخته می‌نوشت باید در کلاس آنلاین طراحی و تدارک بشود. آزمون ساز می‌خواهید. سامانه تکلیف می‌خواهید و … اینها هرکدامش می‌شود یک سامانه. اینها لازمه اش است. یعنی باید بریم سراغ lms. یعنی آن سامانه‌ی مدیریت جامع یادگیری. اما این ماجرا یک روی سکه‌ی دیگری هم دارد که این خیلی مهم و قابل توجه است.

فیاضی اظهار کرد: الآن در کشور بیش از ۳۰۰ شرکت دانش بنیان داریم که در موضوع آموزش‌های مجازی کار کردند. ما باید در آموزش و پرورش زمینه‌ای را فراهم کنیم که همه اینها امکان ورود داشته باشند. این یعنی ما پلت شاد را باید تبدیل کنیم به یک پلت فرم که روش این میکروسرویس های متعدد بتوانند بنشینند. همه ظرفیت بخش خصوصی و بخش‌های دولتی و غیر دولتی که در آموزش مجازی کار کردند ورود پیدا کنند کاملاً در یک بازار طبیعی و یک فضای خیلی امن و کاملاً علمی و آموزشی همه بتوانند خدمات رسانی کنند و دانش آموزان استفاده کنند. در خود وزارت خانه هم یک شرط لازم دیگری هم دارد. تمام این اتفاقات، یعنی زیرساخت‌های فنی و نرم افزاری و سخت افزاری قضیه وجود داشته باشد که این بحث مهمی هست که به در یک زمان دیگری باید به آن پرداخت و آن بحث فناوری اطلاعات در خود وزارتخانه است. غیر از این… آموزش مجازی مخاطبش دانش آموز و معلم و خانواده و مدرسه است. اما فناوری اطلاعات آن اتفاقی هست که باید از سطح ستاد تا کف مدرسه بیفتد که از این ماجرا پشتیبانی کند. الآن در ستاد در بحث فناوری اطلاعاتی واقعاً اشکالات جدی وجود دارد که من جدا در مورد این حرف می زنم. یعنی این قابلیت طراحی جدا و پرداخت جدا دارد که جدا در موردش بحث می‌کنم و در خدمت شما هستم.