خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می‌کند با انتخاب عناصر، فرم‌ها و چینش‌ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان موضوع قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته‌سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف اجباری ساخته می‌شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می‌کند.
آنچه بهانه‌ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری‌بر ماندگارترین و خاطره‌سازترین موسیقی‌های مربوط به برخی برنامه‌ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای بسیاری از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع دوباره به آنها برای ما در هر شرایطی می‌تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره‌بازی که پس از آغاز و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره‌بازی هفتگی در روزهای جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال‌هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره‌بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به‌صورت هفتگی می‌توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آن را دنبال کنید.
در سی و هفتمین شماره از این روایت رسانه‌ای به سراغ موسیقی تیتراژ مجموعه تلویزیونی «هرکول پوآرو» یا «پوآروی آگاتا کریستی» به آهنگسازی کریستوفر گانینگ (از فصل اول تا نهم آن) رفتیم. یک هنرمند بریتانیایی که ساخت همین موسیقی برای او بس بود که بتواند این چنین نام و اثر ماندگارش را برای مخاطبان تبدیل به عنوانی جهانی کند و در کنار دیگر افتخاراتش او را به عنوان یکی از خاطره سازترین آهنگسازان موسیقی سریال‌ها مطرح کند.
براساس مطالب متعددی که در صفحات مرجع اینترنتی منتشر شده، سریال «پوآروی آگاتا کریستی» که در ایران از آن به عنوان سریال «هرکول پوآرو» یاد می‌کنند، یک مجموعه تلویزیونی محصول کشور انگلستان است که از هشتم ژانویه سال ۱۹۸۹ تا سیزدهم نوامبر ۲۰۱۳ به مدت بیست و پنج سال از شبکه «آی تی وی» پخش شد. سریالی که دیوید سوشی در آن ایفاگر نقش یکی از کارآگاهان مشهور آثار آگاتا کریستی به نام هرکول پوآرو بود و به قدری از جذابیت‌های زیادی برخوردار شد که تا سال‌ها از شبکه‌های مختلف تلویزیونی انگلستان و بسیاری از کشورها از جمله ایران با حضور ستارگان دوبله ایران از جمله اکبر منانی و دیگر هنرمندان شاخص این عرصه پیش روی مخاطبان قرار گرفته و با استقبال حیرت انگیز آنها رو به رو شد.
این مجموعه تلویزیونی شامل سیزده فصل و هفتاد قسمت بود. در هر قسمت نیز گروه نگارش و کارگردانی سریال‌ها طی فصل‌های مختلف با اقتباس از رمان‌ها و داستان‌های کوتاه آگاتا کریستی با محوریت کاراکتری چون هرکول پوآرو و دیگر شخصیت‌ها که هرکدام برای خود ورق‌هایی بودند، موقعیت‌های جذابی را خلق می‌کردند که در نهایت آقای پوآرو برنده میدان آن برای کشف قاتل بود. خرده داستان‌هایی که با کاراکتر مثال‌زدنی و مولفه‌های رفتاری بسیار عجیب آقای پوآرو و بازی منحصر به فرد دیوید سوشی در آخرین قسمت سریال با رمان «پرده» آگاتا کریستی پایان گرفت. رمانی که در آن تمامی شخصیت‌های اصلی داستان‌های کریستی حضور داشتند و شرایط جالبی را برای این سریال جذاب رقم زدند.
در آخرین پرونده، کارآگاه بلژیکی سالخورده که خانواده آگاتا کریستی روی بازی دیوید شوسی تعصب زیادی هم به خرج دادند، برای جلوگیری از وقوع یک قتل دیگر از دوست دیرین خود کاپیتان هیستینگ خواهد خواست که به «استایلز کورت» محل تحقیقات در اولین پرونده‌ای که مشترکاً روی آن کار می‌کردند، برگردد. پوآرو در آنجا مردی را میابد که با تسلط به روانشناسی دیگران را برای انجام یک قتل متقاعد می‌کند، پوآرو در آخرین قسمت خود به یک قاتل تبدیل می‌شود، و آن شخص را به قتل می‌رساند و صحنه را طوری بازسازی می‌کند که خودکشی به نظر برسد.
به طور حتم فارغ از داستان‌ها و حاشیه‌های بسیار شنیدنی که درباره این سریال و دیوید سوشی با سابقه ۲۵ ساله بازی در این مجموعه تاکنون منتشر شده و در دسترس علاقه مندان قرار گرفته و طبیعتاً اولین مولفه جذابیت‌های متعدد این سریال با داستان‌های آگاتا کریستی است، این موسیقی متن فصل‌های اول تا نهم سریال به آهنگسازی کریستوفر گانینگ به عنوان یکی از بهترین آهنگسازان بریتانیاست که تاکنون جوایز متعدد جهانی از جمله جایزه «بفتا» را نیز از آن خود کرده است. طرفداران سریال «هرکول پوآرو» در ایران آقای گانینگ را با موسیقی تیتراژ ابتدایی مجموعه می‌شناسند.
البته آقای کریستوفر همان گونه که گفته شد در فصل ابتدایی این مجموعه به عنوان آهنگساز حضور داشت و بعد از او هنرمندانی چون استیون مک کیان و کریستیان هنسون عهده دار ساخت موسیقی متن سریال شدند، شرایطی که پس از گانینگ، محبوبیت چندانی برای این آهنگسازان فراهم نکرد و دوستداران سریال هرکول پوآرو همچنان با موسیقی آقای کریستوفر گانینگ خاطره بازی می‌کردند.
موسیقی متن این سریال ماندگار می‌تواند به‌عنوان یکی ماندگارترین خاطرات موسیقایی بینندگان ایرانی از سریال‌های خارجی سیما معرفی شود، که همچنان در حافظه شنیداری مخاطبان جا خوش کرده است این محبوبیت و خاطره بازی هم تا آنجا پیش رفت که دیوید شوسی در بخش‌هایی از یک فیلم مستندی که برای سریال «هرکول پوآرو» ساخته شده بود، به عنوان شخصیت اصلی این اثر مستند به سراغ کریستوفر گانینگ رفته و با او درباره نحوه ساخت موسیقی متن و تیتراژ سریال گفتگو می‌کند. گفتگویی که دربرگیرنده نکات جالبی هم بود.
گانینگ در بخش‌هایی از این گفتگو بود که درباره آهنگسازی فصل‌های اول این سریال خطاب به دیوید سوشی گفت: براساس آنچه در ذهنم داشتم، من چهار مدل مختلف از آهنگ و ملودی را برای ساخت موسیقی سریال در اختیار برایان استیمن گذاشتم. روز بعد با من تماس گرفت و گفت: «هر چهار آهنگ را گوش دادم اما از آهنگ شماره چهار بیشتر خوشم آمد.» راستش را بخواهید من یک جورهایی از اظهارات او ناراحت شدم، چون خودم از آهنگ اول بیشتر خوشم آمده بود. از او پرسیدم: «فکر کردی چرا آن آهنگ اول را انتخاب کردی؟» و پاسخ داد: «بله فکر کردم». البته که بعدها معلوم شد که حق با استیمن بوده و من اشتباه کرده بودم.
در این هنگام بود که دیوید سوشی از گانینگ می‌پرسد: «چطور توانستی به آن آهنگ اصلی برسی؟ و اساساً چه فرآیندی را برای ساخت موسیقی این سریال دنبال کردی؟»
کریستوفر گانینگ پاسخ می‌دهد: بعد از اینکه فیلمنامه را مطالعه کردم با خودم فکر کردم چه نوع موسیقی می‌تواند ما را به دهه ۳۰ (میلادی) برگرداند و بعد که از آن چهار مدل به مدل مورد نظر کارگردان تمرکز کردم، ماکت اولیه را برایش فرستادم. پاسخ او منفی بود و گفت: «ممکن است واکنش‌های منفی نسبت به این ملودی دریافت کنی، باید دوباره شروع کنیم» و من دوباره شروع کردم و فضای آهنگ را تیره‌تر و ملودی را جوری طراحی کردم تا «ساکسیفون آلتو» قابل نواختن باشد.
وی در ادامه این گفتگو بیان کرد: به این ترتیب ملودی به فضای مورد نظر من و کارگردان رسید و بلافاصله بعد از عرضه به مخاطبان آن گیرایی که مدنظرمان بود، شکل گرفت. گویی آن ملودی که بالا بود با کاهش بخش‌هایی به همان صدایی که می‌بایست رسیده بود.
گانینگ بعد از پاسخ به سئوالات بازیگر نقش هرکول پوآروست که از دیوید سوشی سئوال می‌کند: «متوجه شدی که شخصیت پوآرو قرار نیست زیاد بامزه باشد؟» و سوشی پاسخ می‌دهد: «راستش را بخواهی، زیاد فکر کردم؛ اینکه او باید در مقاطعی بامزه باشد اما متوجه شدم به جای اینکه بیننده به او بخندد، قرار است همراه با او بخندد. جالب اینکه دختر آگاتا کریستی هم دقیقاً همین را به من گفته بود. اینکه آنها دلشان نمی‌خواهد مردم به پوآرو بخندند. پس ما باید به او لبخند بزنیم و بخندیم و تو هم کارت را در همین راستا درست انجام دادی»
به هر حال درباره سریالی که بیش از دو دهه در معرض دید مخاطبان و علاقه مندان سریال‌های تلویزیونی قرار گرفته، مطالب انبوهی را می‌توان نوشت و در دسترس خوانندگان قرار داد، اما بدون تردید موسیقی متن این سریال ماندگار قطعاً و حتماً می‌تواند به عنوان یکی ماندگارترین خاطرات موسیقایی بینندگان ایرانی از سریال‌های خارجی سیما معرفی شود، که همچنان در حافظه شنیداری مخاطبان جا خوش کرده و فعلاً هم قصدی برای بیرون کردن این نوع ملودی‌ها نیست.
۱۲:۲۵ - ۱۴۰۰/۰۸/۲۹
نظر شما