جاده‌های گلستان در تسخیر فروشندگان سیار

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- وحید حاج سعیدی *: گردو، نارنگی، مایع ظرفشویی، سیب زمینی کیسه‌ای، گوجه جعبه‌ای، خاکشیر و عباراتی با این مضامین، نوشته‌های روی تابلوهایی است که فروشندگان سیار در حاشیه جاده‌های استان گلستان به ویژه گرگان، علی آباد و گرگان به سمت کردکوی، در دست دارند و با پارک وانت بار خود در حاشیه خیابان و فروش اجناس مختلف، برای امرار معاش تلاش می‌کنند.

مشکلات اقتصادی، کاهش رونق کشاورزی در استان، عدم نیاز به کسب مجوز، نیاز به سرمایه کم از دلایل گسترش مشاغلی از این دست است که تعداد افرادی هم که به این سبک فروشندگی روی آورده‌اند کم نیستند.

هر چند فروش کالا در حاشیه خیابان و بزرگراه در بسیاری از شهرهای کشور رواج دارد ولی در استان‌های شمالی به دلیل مسافر پذیر بودن و فاصله کم بین شهرها، بیشتر از سایر استان‌ها به چشم می‌خورد.

فروشندگان حاشیه خیابان‌ها و معابر عمومی در استان گلستان اغلب با خودرو مبادرت به فروش اجناس می‌کنند که این اجناس بیشتر شامل انواع میوه و صیفی جات، روسری ترکمنی است و در برخی از فصول سال هم صیفی کاران و کشاورزان محصولات خود مانند کاهو، گوجه فرنگی، هندوانه، بادمجان، خیار، توت فرنگی، هلو را در حاشیه جاده‌ها و در کنار مزارع خود به فروش می‌رسانند.

هر چند باید اذعان کرد افزایش بیکاری در جامعه و نبود مشاغل رسمی از عمده ترین دلایل افزایش دست فروشی و فروش اجناس در حاشیه خیابان‌ها است ولی خرید و فروش در حاشیه خیابان باعث ایجاد خطرات جانی برای فروشندگان، تصادف و مشکلات برای رانندگان عبوری است.

فروش اجناس در حاشیه خیابان با دست‌فروشی در کنار پیاده رو تفاوت دارد

مسلم این است که جاده برای تردد خودروهای مختلف ساخته شده و از آنجا که خطای انسانی، احتمال بروز نقص فنی در خودرو و وجود ایرادات فنی در ساختار معابر بین شهری اجتناب ناپذیر است، هر لحظه امکان بروز حادثه در خیابان‌ها و معابر شهری و بین شهری وجود دارد بنابراین فروش اجناس و راه انداختن کسب و کار در حاشیه معابر نه تنها کار عقلانی نیست، بلکه باعث به مخاطره افتادن جان فروشندگان و خریداران می‌شود.

گاهی مشاهده شده که برخی رانندگان با دیدن قیمت اجناس مذکور که از قیمت اجناس موجود بازار پایین‌تر است، بدون استفاده از راهنما و به صورت ناگهانی اقدام به هدایت خودرو به شانه خاکی جاده و توقف می‌کنند که احتمال بروز تصادف و برخورد خودروها به یکدیگر وجود دارد. پرت شدن حواس رانندگان عبوری، احتمال ورود کودکان به حاشیه جاده و ناتوانی در کنترل خودرو به ویژه در روزهای بارندگی و برخورد با خریداران و خودروهایی که در حاشیه خیابان به منظور خرید پارک شده‌اند هم، از دیگر خطرات این کسب و کار محسوب می‌شود.

ممنوعیت فروش اجناس در حاشیه خیابان به استناد قانون

به استناد بند دو تبصره یک ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، با الحاقات و اصلاحات بعدی، سد معبر عمومی، اشغال پیاده‌روها، استفاده غیرمجاز از میادین، پارک‌ها و باغ‌های عمومی برای کسبه یا سکنه و یا هر عنوان دیگری ممنوع است.

ممنوعیت فروش کالا در حاشیه خیابان‌ها و معابر اصلی شهر یک قانون مدون بوده و از مصادیق سد معبر محسوب می‌شود و نباید در اجرای آن به صورت سلیقه‌ای رفتار کرد. از سوی دیگر افزایش تعداد فروشندگان سیار باعث شده تا پلیس و نهادهای ذیربط نتوانند مانع از حضور آنها در حاشیه خیابان شوند و تا حد ممکن از به کارگیری قوه قهریه پرهیز می‌کنند.

پایان سخن

بدون شک جریمه، انتقال خودروها به پارکینگ، برخورد ضربتی، مقطعی و موقت، چاره رفع این معضل ریشه دار نیست و باید در خصوص رفع آن تدبیری اساسی اندیشیده شود ولی ذکر این نکته ضروری است که هرگاه در ابتدای بروز یک تخلف -که معمولاً تعداد متخلفان کم است- برخورد قاطع با آنها انجام نشود، به مرور و با افزایش تعداد متخلفان کار دشوار شده و حتی گاهی اوقات بحث امنیتی و سیاسی هم پیش می‌آید و باید با موضوع به صورت کج دار و مریز کنار آمد.

بنابراین جا دارد مسئولان امر در صورت مشاهده تخلف -بویژه تخلفاتی که به آسایش عمومی جامعه و حتی جان افراد مربوط می‌شوند- قبل از تعمیم تخلف و همگانی شدن آن نسبت به برخورد قاطع با آن اقدام کنند و مانع فراگیر شدن آن در جامعه شوند زیرا در حال حاضر تعداد وانت بارها و خودروهایی که مبادرت به فروش اجناس در حاشیه خیابان‌های استان گلستان می‌کنند، به شدت افزایش یافته است و حذف یکباره آنها امکان پذیر نیست. چنانچه اگر در همان آغاز کار اقدام اساسی و برخورد قاطع انجام می‌شد، شاید سایرین به انجام این کار راغب نمی‌شدند.

تنها چاره کار راه اندازی چند بازارچه در مسیر اصلی گرگان – گنبد، گرگان- کردکوی در زمین‌هایی است که در آنها کشت و کار انجام نمی‌شود، هر چند در مقطعی این طرح در مسیر گرگان – علی آباد اجرا شد ولی به دلیل نبود قوانین سختگیرانه با استقبال فروشندگان همراه نشد.

در پایان امید است با اجرای طرح‌های جایگزین و پافشاری در هدایت فروشندگان سیار به مکان‌های مشخص شده، علاوه بر حفظ حریم راه‌ها، موجبات اشتغال زایی قانونی در مسیر راه‌ها فراهم شود.

* فعال اجتماعی گلستان