به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها و کُشتی با فرشته» نوشته رولان بارت به‌تازگی با ترجمه محمد راغب توسط نشر ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است. کتاب پیش‌رو از نسخه انگلیسی و یک‌مقاله که مربوط به چاپ سال ۱۹۷۷ هستند، ترجمه شده است.
توضیح بیشتر درباره این‌کتاب، از این‌قرار است که معروف‌ترین اثر رولان بارت نشانه‌شناس فرانسوی در زمینه روایت‌شناسی، مقاله‌اش با عنوان «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها» (١٩٦٦) بود که همراه با مقالات مهم دیگری از از گریماس، برمون، اکو، متز، تودوروف و ژنت در شمارۀ هشتم مجلۀ کامونیکاسیون با عنوان «پژوهش‌های نشانه‌شناسی: تحلیل ساختاری روایت» چاپ شد.
بارت در کنار ساختارگرایان و بهره‌گیری از نظریات صورت‌گرایانی چون پراپ و توماشفسکی، روایت را در سه سطح توصیفی کارکردها، کنش‌ها و روایتگری بررسی می‌کند. اما در مقاله دیگرش که کمتر مشهور شد یعنی «کشتی با فرشته: تحلیل متنی سفر پیدایش ٣٢ (٢٣-٣٣)» و سال ١٩٧١منتشر شد، با وجود چشم‌اندازهای ساختاری، به سوی تحلیل متنی حرکت می‌کند و پس از تحلیل پی‌رفتی، مروری بر تحلیل ساختاری (کنشوری و کارکردی) داستان دارد.
کتاب «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها و کشتی با فرشته» دو بخش (مقاله) اصلی دارد که عبارت‌اند از «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها» و «کشتی با فرشته: تحلیل متنی سفر پیدایش». در بخش اول، پنج‌فصل «زبانِ روایت»، «کارکردها»، «کنش‌ها»، «روایتگری» و «نظام روایت» قرار دارند و در بخش دوم هم، دوفصل «تحلیل پی‌رفتی» و «تحلیل ساختاری» درج شده‌اند.
در مقاله نخست، واحدهای کارکردی به دو دسته کارکردها (کارکردهای اصلی و کنش‌یارها) و نمایه‌ها (نمایه‌ها و آگاهانندگان) تقسیم می‌شوند. در مقاله دوم هم که به گزارش کشتی یعقوب در کتاب مقدس اختصاص دارد، موضوع اصلی جیرجیرِ خواناییِ دو زیرپی‌رفت است.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
آمیزش نظام‌ها آشکارا به آسانی درک می‌شود. این آسانی تا آن‌جا می‌تواند پیش رود که به حقه‌ای منجر شود: رمان کارآگاهی راز سیتافورد از آگاتا کریستی معما را تنها با فریب در شخص روایتگری حفظ می‌کند: شخصیتی که از درون توصیف می‌شود قاتل است. هر چیزی چنان اتفاق می‌افتد که گویی شخصی واحد، آگاهی شاهد _ درونی در گفتمان _ و آگاهی قاتل _ درونی در مرجع _ را دارد؛ شریان‌بندِ خلاف قاعده دو نظام به‌تنهایی معما را تولید می‌کند. بنابراین می‌توان دریافت که در قطب دیگر ادبیات، دقت در نظام منتخب شرط لازم اثر است، بدون آن‌که بتوان همواره تا پایان آن را مراعات کرد.
این‌دقت _ که برخی نویسندگان معاصر به دنبال آن بودند _الزاما ضرورتی زیبایی‌شناختی نیست. آنچه رمان روان‌شناختی نامیده می‌شود، معمولا با آمیزه‌ای از دو نظام مشخص می‌شود، که به‌صورت متوالی نشانه‌های شخص و غیرشخص را تدارک می‌بیند. در واقع، روان‌شناسی به‌شکلی متناقض نمی‌تواند با نظام ناب شخصیت تطبیق یابد، زیرا با برگرداندن کل روایت به مرجع یگانه گفتمان _ یا اگر کسی ترجیح می‌دهد کنش لفظی _ مفهوم شخص تهدید می‌شود: شخص روان‌شناختی (شخص نظام ارجاعی) رابطه‌ای با شخص زبان‌شناختی ندارد، دومی هرگز با تمایلات، مقاصد یا ویژگی‌ها تعریف نمی‌شود بلکه تنها با جایگاه (رمزگانی)اش در گفتمان تعیین می‌شود.
این‌کتاب با ۱۰۴ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۲۸ هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما