نمایشگاه مجازی کتاب تهران جای کتابفروشی‌ها را نمی‌گیرد

به گزارش خبرگزاری مهر، جمعی از ناشران و اعضای هیأت مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان از ستاد برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بازدید کردند.

علی رمضانی رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حسین صفری معاون اجرایی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، عبدالعظیم فریدون مدیر انتشارات محراب قلم و رئیس هیأت مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، فتح‌الله فروغی دبیر انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، نادر قدیانی مدیر انتشارات قدیانی،‌ یحیی دهقانی مدیر انتشارات میچکا، محمدتقی حق‌بین، مدیر انتشارات کتاب یک، مسعود گلابی مدیر انتشارات شهر قلم، محمدرضا توکل صدیق مدیر انتشارات صابرین، احسان عظیمی مدیر انتشارات ایده‌پردازان و امیر نوید مدیرمسئول مؤسسه فرهنگی هنری آرمان رشد در حاشیه این بازدید در نشستی مشترک، درباره سازوکار نمایشگاه مجازی کتاب تهران و جایگاه کتاب‌های کودک و نوجوان بحث و تبادل‌نظر کردند.

نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز جای کتابفروشی‌ها را نمی‌گیرد

در ابتدای این نشست علی رمضانی با اشاره به این‌که باید نمایشگاه مجازی کتاب تهران را به ناشران و تشکل‌های نشر که صاحبان اصلی این حوزه هستند، ارائه کنیم، گفت: بخشی از نقاط ضعف در طول برگزاری نمایشگاه قابل برطرف کردن است و بخشی در ادامه مسیر حل خواهد شد. عده‌ای تصور می‌کنند نمایشگاه مجازی کتاب تهران یک سایت فروش کتاب است، درحالی‌که اینگونه نیست. ۱۰ سامانه همچون درگاه‌های بانکی، سامانه پست کتاب، ثبت احوال، سامانه شاهکار و… نقش مهمی در پایدار و روان نگه داشتن سامانه خرید کتاب دارند تا به مخاطبان و ناشران خدمات ارائه کند. در نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران در سال ۱۳۹۹ میانگین حضور و خرید در سامانه ۲۲ دقیقه بود که در این دوره به ۱۴ دقیقه کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: نزدیک به پنجاه سازمان و نهاد همچون وزارت کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حوزه‌های علمیه، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، معاونت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شرکت زیرساخت، شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران همکاری دارند همچنین در دفاتر ۲۱۰۰ ناشر از سراسر کشور غرفه‌های ناشران برقرار است و مردم در هر نقطه‌ای از کشور می‌توانند کتاب بخرند و به‌صورت رایگان دریافت کنند. تعداد مرسوله‌های پستی به نقاط روستایی نیز نسبت به دوره قبلی نمایشگاه افزایش پیدا کرده است، همچنین ناشران بیش از ۲۷ استان آثار خود را به ۳۱ استان کشور ارسال کردند و فرصت خرید و فروش برابر کتاب برای مردم و ناشران فراهم شده است.

رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران گفت: محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان با هفتمین روز از دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از این نمایشگاه بازدید و اعلام کرد که به دلیل استقبال مخاطبان و درخواست‌های ناشران این نمایشگاه به مدت یک روز تمدید و تا یازدهم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ به‌کار خود ادامه می‌دهد. امیدوارم طعم برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران برای ناشران و مخاطبان شیرین‌تر از گذشته باشد. دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بر شانه اولین دوره نمایشگاه استوار است و محصول زحمات مستمر مجموعه خانه کتاب و ادبیات ایران است.

علی رمضانی در پایان گفت: همان‌طور که کتاب الکترونیک جای کتاب کاغذی را نگرفته، نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز جای کتابفروشی‌ها را نمی‌گیرد. بیشترین فروش کتاب متعلق به ناشرانی است که تبلیغات بیشتری انجام می‌دهند و درواقع نباید سهم تبلیغات را نادیده بگیریم. همچنین در این دوره اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها نیز برنامه‌های فرهنگی متنوعی از نقد و بررسی و رونمایی کتاب تا جشن امضای کتاب و تجلیل از ناشران و کتابفروشان را در طول برگزاری نمایشگاه تدارک دیدند.

گزارش تحلیل‌های نمایشگاه مجازی کتاب تهران در اختیار تشکل‌ها قرار گیرد

عبدالعظیم فریدون نیز در این نشست با تأکید بر این‌که گزارش کاملی از تحلیل‌های نمایشگاه مجازی کتاب تهران در اختیار تشکل‌ها قرار گیرد، گفت: این تحلیل‌ها کمک می‌کنند، بدانیم کدام گروه از مخاطبان به چه کتاب‌هایی با چه موضوعاتی علاقه‌مند هستند. با این تحلیل‌ها، تولید سمت‌وسو پیدا می‌کند و ناشران آگاهانه به سمت تولید کتاب حرکت می‌کنند. همچنین پیشنهاد می‌کنم نمایشگاه کتاب‌های کودک و نوجوان به‌صورت مستقل برگزار شود. نمایشگاه مجازی کتاب تهران به واسطه شیوع کرونا جایگاه خوبی در بین مردم پیدا کرد و تعداد زیادی از مخاطبان از شهرهای مختلف که امکان حضور در نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران را نداشتند، به‌صورت مجازی از نمایشگاه کتاب خریدند.

در ادامه یحیی دهقانی یکی از مزایای دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران را امکان نفوذ به کل کشور دانست و گفت: اطلاعاتی که در خلال برگزاری این نمایشگاه در خانه کتاب و ادبیات ایران جمع آوری شده ارزشمند است. آن‌ها را در اختیار تشکل‌های حوزه نشر و ناشران قرار دهید، چراکه این اطلاعات در خلال برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب قابل جمع آوری و ثبت نیست.

قدیانی گفت: بعد از پایان نمایشگاه مجازی کتاب تهران به ناشران اجازه دهید خودشان کتاب‌هایشان را به هر شیوه‌ای که می‌خواهند تبیین کنند؛ اطلاعاتی که با این شیوه جمع‌آوری می‌شود به مخاطبان برای انتخاب کتاب در نمایشگاه‌های مجازی کتاب بعدی کمک می‌کنند. از تجربه ۳۲ ساله انجمن کودکان و نوجوان نیز استفاده کنید. نمایشگاه فیزیکی کتاب می‌تواند با حضور ناشران برگزار شود، غرفه‌های تنگ و باریک نمایشگاه استاندارد شود و ناشران تک کتابی هم امکان حضور داشته باشند.

فتح‌الله فروغی گفت: اشکالات سامانه خرید کتاب دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به نسبت اولین دوره برگزاری آن کاهش پیدا کرده است، اما این موضوع به معنای پایدار بودن برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیست، بلکه باید محل عبور باشد. اگر در هر کدام از چرخه‌های نشر خلل وارد کنیم، ناشر به عنوان تولیدکننده و خواننده به‌عنوان خریدار اثر، دچار مشکل می‌شوند. بنابراین معتقدم این سامانه باید دوره گذار باشد و برای تولیدکننده و رساندن محصول ناشر به‌دست مصرف‌کننده بسترسازی کند. باید کمک کنیم کتابفروشان در کنار ناشران از این سامانه استفاده کنند. اگر فعالیت‌های فرهنگی نمایشگاه را به حوزه‌های مرتبط بسپاریم، سمت و سوی بهتری پیدا می‌کند.

نگاه نمایشگاه مجازی کتاب تهران به آینده است

در ادامه محمدرضا توکل صدیق با بیان این‌که نگاه نمایشگاه مجازی کتاب تهران به آینده است، گفت: تبلیغات برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران را افزایش دهیم؛ مخاطبان نمایشگاه به‌ویژه قشر جوان در فضای مجازی حضور بیشتری دارند، بنابراین باید تبلیغات در فضای مجازی را افزایش دهیم. همچنین پیشنهاد می‌کنم کتابفروشی‌ها را به‌نحوی در این نمایشگاه مشارکت دهید. فاکتورهای مختلفی را برای جست‌وجوی کتاب در نظر بگیریم تا مخاطب سریع‌تر به کتاب مدنظر برسد و فروش با سهولت بیشتری انجام شود.

نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ زیباترین جلوه فرهنگ ما

در بخش دیگری از این نشست محمدتقی حق‌بین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را یکی از بهترین فرصت‌های نظام جمهوری اسلامی ایران در جهان دانست و افزود: این نمایشگاه، زیباترین جلوه فرهنگ در کشور ما است. آنچه که مربوط به حوزه کتاب، استقبال و دیدار مردم با کتاب است در نمایشگاه نمود پیدا می‌کند؛ این نمایشگاه به یک برند و عدد تبدیل شده و نباید آن را از بین ببریم، چراکه بیش از ۳۰ سال قدمت دارد. بنابراین باید توجه ویژه‌ای به ملاقات‌کنندگان با کتاب داشته باشیم.

در ادامه مسعود گلابی با تأکید بر این‌که باید معایب و محاسن نمایشگاه مجازی کتاب تهران را در کنار هم ببینیم، گفت: این نمایشگاه در نقاط دورافتاده و کم‌برخوردار مورد استقبال قرار گرفته است، اما باید بررسی کنیم که چرا در این مناطق کتابفروشی وجود ندارد یا تعداد کتابفروشی‌ها کم است. همچنین مشخص کنیم چه میزان از کتاب‌ها در مراکز استان‌ها و چه میزان در شهرستان‌ها به فروش رسیده است. گروه‌بندی‌های سنی در سامانه جست‌وجوی نمایشگاه مجازی کتاب تهران گنجانده شود؛ این شیوه بر جست‌وجوی موضوعی ارجحیت دارد.

امیر نوید نیز در پایان بازدید ناشران و اعضای هیأت مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان از ستاد برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران گفت: شیوع ویروس کرونا باعث شد نمایشگاه فیزیکی کتاب به‌صورت مجازی برگزار شود و آمار فروش، خرید و بازدید از سایت دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران باید به‌صورت مقایسه‌ای با دوره اول برگزاری آن در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹ منتشر شود.