به گزارش خبرنگار مهر، مجموعه‌مقالات «شاهنشاهی پارتیان و ساسانیان متقدم» با گردآوری وستا سرخوش، الیزابت پندلتون، میشائیل آلرام و تورج دریایی، به‌تازگی با ترجمه مهناز بابایی توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۲۰۱۶ منتشر شده است.
مقالات این‌کتاب تاریخ امپراتوری اشکانی و ابتدای دوران ساسانی را از زوایای تاریخ سیاسی، زبان‌شناسی، سکه‌شناسی و باستان‌شناسی کند و کاو می‌کنند. به‌علاوه فرهنگ مادی و دین نیز در دو دوران مورد اشاره بررسی شده است. بهانه نوشته‌شدن این‌مقالات، برگزاری کنفرانس بین‌المللی‌ای است که سال ۲۰۱۱ به سرپرستی دکتر میشائیل آلرام و دکتر وستا سرخوش کورتیس در موزه بریتانیا برگزار شد و هدفش انتشار مجموعه‌ای از مجلدات مربوط به سکه‌شناسی از ابتدای دوره اشکانیان در قرن سوم پیش از میلاد تا ظهور ساسانیان در اوایل قرن سوم میلادی بود. مقالات مورد نظر این‌کنفرانس ماهیت سکه‌شناسی داشتند اما به تاریخ، دین و هنر اشکانی و ساسانی نیز پرداختند.
این مقالات همچنین دربرگیرنده دیدگاه‌هایی نو درباره ایدئولوژی، تبارشناسی، نهادهای اجتماعی، تاکتیک‌های نظامی، تحولات زبانی و ارتباطات تجاری در این دوره‌ها بودند.
کتاب «شاهنشاهی پارتیان و ساسانیان متقدم» دربرگیرنده ۱۴ مقاله است که در ۴ بخش گردآوری شده‌اند. عناوین ۴ بخش اصلی مورد اشاره به‌ترتیب عبارت است از: «مطالعات تاریخی»، «زبان‌شناسی»، «باستان‌شناسی» و «سکه‌شناسی»
مقالات اول تا هفتم کتاب در بخش اول هستند که به‌ترتیب از این‌قرارند: «برخی از جنبه‌های تاریخ سیاسی: پادشاهان اولیه اشکانی و سلوکیان» نوشته ژِروم گاسلین، «اشکانیان و کوماژن» نوشته رحیم شایگان، «پیوندهای دودمانی در امپراتوری اشکانی و خاستگاه خاندان ساسان» نوشته مارِک یان اولبریخت، «از وحشت‌افکنی تا استفاده تاکتیکی: فیل‌ها در دوره پارتی و ساسانی» نوشته تورج دریایی، «فرضیاتی در خصوص موقعیت ایالت پارت در زمان ساسانیان» نوشته مهرداد قدرت دیزَجی، «ظهور امپراتوری ساسانی در منابع غربی» نوشته آندرئا گاریبولدی و «کردیر و سازماندهی مجدد مزدائیسم پارسی» نوشته آنتونیو پاناینو.
«زبان پارتی در اوایل دوره ساسانی» نوشته ریکا گیزلن، «از آرامی تا پهلوی: مشاهدات کتیبه‌شناختی بر اساس سکه‌های شاهان پارس» نوشته خداداد رضاخانی و «مطالعات پارتی: دو یادداشت تازه» نوشته داریوش اکبرزاده، عناوین ۳ مقاله‌ای هستند که در بخش دوم کتاب چاپ شده‌اند. در بخش سوم هم ۲ مقاله یازدهم و دوازدهم کتاب به این‌ترتیب چاپ شده‌اند: «یادداشتی در خصوص سنت‌های معماری پارت در زمان اشکانیان: تالار مدور نسا» نوشته آنتونیو اینورنیتسی و «زنان، رقص و شکار: شکوه و لذت زندگی درباری در هنر اولیه ساسانی و اشکانی» نوشته باربارا کایم.
بخش چهارم هم با عنوان «سکه‌شناسی» دربرگیرنده مقالات سیزدهم و چهاردهم این‌کتاب است که عبارت‌اند از «کمیت تولید پولی: اکباتان و ماد در عصر پارتیان» نوشته پی‌یر ایو بویه و «سکه‌های پردان و سند در بستر سکه‌شناسی کوشانی و کوشان_ساسانی» نوشته نیکلاس شیندل.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
اشکانیان، با تباری نیمه‌عشایری از آسیای مرکزی، سرزمین‌های شمال‌شرقی ایران را فتح کردند و بسیار زود مجذوب مردم بومی آن منطقه که زبانشان پارتی بود شدند. این زبان یکی از شاخه‌های ایرانی میانه بود. پیروزی اشکانیان بر سلسله هلنی سلوکیان بین سال‌های ۱۴۸ و ۱۳۸/۱۳۹ ق.م آن‌ها را در معرض تماس با زبان یونانی، زبان فرهنگی و سیاسی آن زمان، قرار داد. کم‌کم زبان پارتی جای زبان یونانی را گرفت. در قرن نخست م، به‌تدریج زبان پارتی جای زبان یونانی روی سکه‌ها را گرفت و به ابزاری قدرتمند برای تبلیغات سیاسی تبدیل شد.
هنگامی که ساسانیان درسال ۲۲۴ م شاهان اشکانی را برکنار کردند، پیش‌تر زبان رسمی آن‌ها، پارسیگ، که معمولا به نام پهلوی یا فارسی میانه (از شاخه جنوبی ایرانی میانه) نامیده می‌شود، به‌خوبی توسعه یافته بود. در حقیقت، پارسیگ زبانی بود که اردشیر اول ساسانی برای کتیبه سکه‌های خود پیش از رسیدن به مقام شاهنشاهی از آن استفاده می‌کرد و پس از برپایی سلسله ساسانی نیز این استفاده به قوت خود باقی ماند. بسیار محتمل است که نظام اداری شاهنشاهی ساسانی از همان ابتدا از زبان پارسیگ برای مقاصد اداری خود استفاده می‌کرد، هرچند که شواهد قطعی برای این موضوع وجود ندارد.
این‌کتاب با ۲۳۹ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۶۵ هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما