به گزارش خبرنگار مهر، چند سالی است که در نظام تعلیم و تربیت کشور خصوصاً در وزارت آموزش و پرورش بر سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش تاکید می‌شود؛ این سند که در سال ۱۳۹۰ در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است؛ دارای هشت فصل بوده و از ابتدا به عنوان نقشه راه آموزش و پرورش معرفی شده است.
توجه به تربیت تمام ساحتی، گسترش عدالت آموزشی، افزایش مشارکت و اثربخشی خانواده در نظام تعلیم و تربیت، تربیت انسانی موحد، مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئولیت‌ها، عدالت خواه و صلح جو از جمله اهداف پیش‌بینی شده در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. در سند تحول، فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران تک ساحتی و تک بعدی نیست و برای تربیت چند ساحت در نظر گرفته شده است. تعلیم و تربیت اعتقادی، تعلیم و تربیت اخلاقی، تعلیم و تربیت اجتماعی و سیاسی، تعلیم و تربیت زیستی و بدنی، تعلیم و تربیت زیباشناختی و هنری، تعلیم و تربیت اقتصادی و حرفه‌ای و تعلیم و تربیت علمی و فناورانه به عنوان ابعاد تربیت در نظر گرفته شده‌اند.
حال سوال اینجاست که با گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، نظام تعلیم و تربیت با چه خلأ و نقصانی مواجه بود که طراحی و اجرای نقشه راهی همچون سند تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش ضروری به نظر رسید؟
حجت الاسلام والمسلمین سید جواد بهشتی مشاور اسبق وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تعلیم و تربیت در دنیا مبتنی بر یک سری مبانی و اصول است؛ گفت: ما پس از پیروزی انقلاب نظام تعلیم و تربیت را بر همان پایه‌های نظام شاهنشاهی ادامه دادیم. این خلأ احساس می‌شد که جایگاه اسلام در نظام تعلیم و تربیت کجاست؟ با چه اصولی از منظر اسلام باید در آموزش و پرورش کار کرد؟ سند تحول طراحی شده است تا این خلأ را جبران کند و به این سوالات پاسخ دهد و نشان دهد چه تفاوتی بین تعلیم و تربیت در اسلام و دنیای غرب است.
مشاور فرهنگی رئیس ستاد اقامه نماز کشور افزود: به دلیل مشکلات و دغدغه‌هایی که در دهه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی با آن‌ها مواجه بودیم خیلی فرصت نشد تا به مسائل اصولی تعلیم و تربیت پرداخته شود و بیشتر کارها روبنایی بود. اما در سال‌های بعد ضرورت داشت زیربناها، زیرساخت‌ها و مبانی در یک نقشه راهبردی گردآوری شود. سند تحول بنیادین چنین نقشه‌ای است.
اجرای کامل سند تحول شاید سال‌ها زمان‌بر باشد
حجت الاسلام بهشتی با بیان اینکه اجرای کامل سند تحول شاید سال‌ها زمان‌بر باشد؛ تاکید کرد: نهادها و گروه‌ها، حوزه، دانشگاه، رسانه، معلمان و دانش‌آموزان باید دست در دست هم دهند تا این سند تحقق پیدا کند. مقام معظم رهبری چندین بار بر این نکته تاکید داشتند که سند تحول سند بسیار خوبی است اما اجرا نمی‌شود؛ معلوم می‌شود که موانعی در سر راه تحقق این سند وجود دارد.
مشاور اسبق وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه در سال‌های ابتدایی جمهوری اسلامی در وزارت آموزش و پرورش چندان مبانی اسلامی تعلیم و تربیت روشن نبود؛ گفت: ما گاهی از بعضی ساحت‌های تعلیم و تربیت غافل می‌شدیم در حالی که در سند تحویل بنیادین به انواع ساحت‌های تعلیم و تربیت اشاره شده است؛ الان با کمک سند می‌توان به صورت متوازن به تربیت اعتقادی، تربیت اخلاقی، تربیت عبادی، تربیت سیاسی و اجتماعی، تربیت بدنی، تربیت زیستی، تربیت هنری و تربیت فناوری به صورت همزمان توجه کنیم؛ در حالی که ما در سال‌های قبل در توجه به تمامی ساحت‌های تعلیم و تربیت نقص داشتیم.
سند تحول و چشم‌انداز پیش رو
چشم انداز در سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش مطابق با سند جامع تحول و نوسازی نظام آموزشی مصوب سال ۱۳۸۹ بوده و این‌گونه تعریف می‌شود: چشم‌انداز نظام آموزشی، اعلامیه جهت‌گیری نظام آموزشی و بیانگر هویت و آرمان آن است که تصویری از مقاصد آینده نظام آموزشی کشور در افق ۱۴۰۴ را ترسیم می‌کند. بر این اساس نظام تعلیم و تربیت به عنوان مهم‌ترین عامل انتقال، بسط و اعتلای فرهنگ در جامعه اسلامی ایران، مسئولیت آماده سازی دانش آموزان جهت تحقق مرتبه‌ای از حیات طیبه در همه ابعاد را برعهده دارد که تحصیل آن مرتبه برای عموم افراد جامعه لازم یا شایسته است. سن تعلیم و تربیت رسمی برای تحصیل حیات طیبه ۵ سالگی است و حیات طیبه نیز زندگی مبتنی بر ارزش غایی زندگی- قرب الی الله- تعریف می‌شود و نظام معیار تعلیم و تربیت نیز متناسب با آن ارزش‌های مقبول در دین اسلام است. در این چشم انداز، ملاک‌های حیات طیبه متمایز با ملاک‌های اصلی زندگی سکولار و غیردینی است و آرمان آن حیات طیبه تحقق جامعه جهانی مهدوی است.
نظر شما