چرا همکاری‌های استراتژیک روسیه و ایران دو برابر شده است؟

به گزارش خبرگزاری مهر، پایگاه تحلیلی «کریتیکال تریتز» در گزارشی به افزایش چشمگیر همکاری‌های استراتژیک ایران و روسیه به ویژه در فضای پساجنگ اوکراین پرداخت و در آن به ارتقا جایگاه و وزن تهران در تعاملات با مسکو اشاره کرد. در ادامه بخش‌هایی از آن را می‌خوانیم؛

از زمان آغاز عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، روسیه و ایران شراکت استراتژیک خود را گسترش داده‌اند. در ماه‌های اخیر مقامات ارشد روسیه و ایران برای تقویت همکاری‌ها و امضای توافق نامه‌های اقتصادی و نظامی بارها و بارها با یکدیگر دیدار کردند.

این دو کشور از زمانی که منافع مشترکشان با یکدیگر بیشتر شده به خصوص از زمان اشتراک در دشمنی با آمریکا و همسویی در مخالفت با حضور آمریکا در خاورمیانه، بارها با یکدیگر همکاری کرده‌اند. تعاملات اخیر مسکو و تهران اما همبستگی و تلاش‌های هماهنگ‌تر آنان برای تقویت مشارکتشان را آشکار می‌کند.

«ولادیمیر پوتین» و «ابراهیم رئیسی» به ترتیب رؤسای جمهوری روسیه و ایران از زمان آغاز جنگ اوکراین دست‌کم چهار بار با یکدیگر صحبت کرده‌اند که به مراتب بیش از صحبت هر کدام از آنها با دیگر رهبران جهان است. پوتین در ژوئیه ۲۰۲۲ به تهران سفر کرد. شایان ذکر است که این نخستین سفر خارجی رئیس‌جمهوری روسیه به خارج از خاک روسیه از زمان آغاز جنگ بود.

این تعاملات منعکس کننده تعمیق هر چه بیشتر روابط تهران- مسکو است. همچنین نشان داد که تعادل مناسبات میان این دو کشور بیشتر شده و در این روابط دیگر روسیه طرف مسلط نیست. مشارکت ایران و روسیه به احتمال زیاد منافع ایالات‌متحده و متحدانش را در اروپا، خاورمیانه و سراسر جهان با چالش جدی مواجه خواهد کرد.

همکاری اقتصادی

روسیه و ایران برای افزایش تجارت دوجانبه و تسویه حساب از طریق استفاده از ارزهای غیر دلاری تلاش می‌کنند. مقامات روسیه و ایران در ماه‌های اخیر در زمینه موارد زیر با یکدیگر توافق کردند:

*ایجاد مراکز تجاری تهران- مسکو در مناطق اقتصادی مشترک

*افزایش پروازهای مسافربری بین روسیه و ایران و سایر همکاری‌های هوایی

*افزایش صادرات مواد غذایی به روسیه

*افزایش استفاده از سیستم پرداخت الکترونیکی «میر» روسیه برای جایگزینی با سرویس تراکنش‌های مالی سوئیفت؛ زیرا بانک‌های روسی به دنبال حمله به اوکراین تحریم شده و از استفاده سوئیفت منع شدند.

گسترش تجارت دوجانبه و انجام معاملات بدون دلار آمریکا از اهدافی است که روسیه و ایران مدت‌ها است به دنبال آن هستند. بنابراین، به راحتی می‌توان فهمید که این توافقات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

به نظر می‌رسد مسکو تلاش برای گسترش روابط با ایران را به دلیل قرار گرفتن در انزوای روزافزون جهانی و فشار تحریم‌های بین‌المللی با فوریت بیشتری دنبال می‌کند.

افزون بر آن، ایران نیز به دنبال افزایش تعامل اقتصادی با بلاروس است. در همین راستا، «سیدرضا فاطمی‌امین» وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران در ۲۹ ژوئیه در سفری به مینسک توافقنامه‌هایی را در زمینه خودروسازی، دارو و حمل و نقل امضا کرد. توافقات بین ایران و بلاروس نشان دهنده تمایل تهران برای همکاری با بلاروس علیرغم تحریم‌های بین‌المللی است. لازم به ذکر است که غرب صنایع خودروسازی روسیه و بلاروس را تحریم کرده‌است.

تغییر دینامیک قدرت

در پایان گزارش «کریتیکال تریتز» آمده است: «اینک وزن ایران در این همکاری‌ها نسبت به گذشته سنگین‌تر شده‌است. تهران پیش از این به دنبال خرید فناوری‌های نظامی از مسکو بوده اما اینک کرملین پهپادهای ایرانی را در اوکراین استفاده می‌کند، که این توانمندی ایران را برای سایر خریداران بالقوه بین‌المللی به نمایش می‌گذارد. این موضوع به نفع ایران است». البته لازم به ذکر است که این ادعا توسط رسانه‌های غربی مطرح شده و نه مسکو و نه تهران این مسئله را تأیید نکرده اند.