تپه اشرف اصفهان در وضعیت اسفناکی است/ بی تفاوتی میراث برای میراث!

علیرضا جعفری زند در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه اداره میراث فرهنگی نسبت به تپه اشرف بسیار بی تفاوت است، اظهار داشت: متأسفانه به میراث باستانی اصفهان و کاوش‌های باستان‌شناسی در این دیار اهمیت داده نمی‌شود.

وی ادامه داد: باید توجه داشت که تپه اشرف در یکی از بهترین خیابان‌های شهر اصفهان قرار دارد و به همین دلیل تردد خودروها معضل این منطقه بوده و از سوی دیگر این میراث باستانی اکنون به محل رفت و آمد معتادان و کارتن خواب‌ها و تاخت و تاز موتورسواران تبدیل شده است.

سرپرست هیئت باستان شناسی تپه اشرف خاطرنشان کرد: با وجود اینکه اداره میراث فرهنگی موظف بود که پیگیر کاوش‌های تپه اشرف باشد این کار را نکرد و اینجانب در دوره مدیریت شهری پیشین، شهردار و شورای شهر را قانع کردم که هزینه کاوش و محصور کردن تپه اشرف را تأمین کنند و با میراث فرهنگی تعاملی راجع به تقبل هزینه کاری کاوش‌ها داشته باشند اما متأسفانه با سنگ اندازی هایی که میراث فرهنگی کرد و تغییر شهردار اصفهان، فصل هفتم کاوش‌ها در سال ۱۳۹۹ متوقف و تپه اشرف در وضعیت اسفناک خود رها شد و اکنون هم در همان شرایط قرار دارد.

این باستان شناس و استاد دانشگاه ابراز داشت: هرجا که توانستم، تلاش کردم اسپانسری (سرمایه گذار) برای ادامه کاوش‌های باستان شناسی در تپه اشرف پیدا کنم و اکنون نیز در تلاش هستم اما متأسفانه همکاری میراث انجام نمی‌گیرد و با مقررات دست و پا گیر جلوی هرگونه کاوش و روندی که به یک سایت موزه ختم می‌شود، می‌گیرد و این نهاد بسیار بسیار ضعیف عمل می‌کند.

جعفری زند با بیان اینکه درخواست من گام به گام عمل کردن در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه اشرف بود، گفت: یکی از مراحل محصور کردن این تپه بود که در سال ۱۳۸۹ دیوار سنگی را با تلاش دور این تپه کشیدیم و قرار بود نرده کشی شود و نگهبان داشته باشد که محصور و محفوظ باشد اما با گذشت ۱۲ سال هنوز نرده نصب نشده است.

وی در خصوص حمایت‌های مورد نیاز برای انجام کاوش‌های باستانی در تپه اشرف، گفت: مسئله این است که برای سایت موزه کردن تپه اشرف به تمهیداتی چون ساختمان نیاز است و به هر حال کاوش‌های باستان شناسی در این منطقه یک شبه اتفاق نمی‌افتد و لازم است روندی در پیش گرفته شود که در انتها به سایت موزه بیانجامد.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی تپه اشرف افزود: تپه اشرف باید محصور شده و کاوش قلعه ساسانی در قسمت شمالی این منطقه ادامه یابد. این قسمت اکنون رها شده و درحال تخریب است و محل عبور و مرور موتور سواران و کارتن خواب‌ها شده و متأسفانه محدوده‌ای است که ساکنان محلی، شب‌ها جرأت نمی‌کنند از آنجا عبور کنند؛ متأسفانه با وجود اینکه شهردار قبلی را راضی کردم که در این مسیر کمک کنند اما کاری انجام نشد.

جعفری زند با اشاره به اینکه هر کاوش باستان شناسی چندین فصل کاوش دارد، خاطرنشان کرد: پیش بینی ما برای تپه اشرف ۵۰ فصل کاوش است؛ کاوش همراه با نگهداری و مرمت و محصور کردن تپه اشرف که همه مراحل باید گام به گام انجام شود اما این اتفاق تاکنون نیافتاده در حالی که میراث فرهنگی اصفهان با توجه به بودجه‌هایی که دارد قادر به انجام این کار است.

این باستان شناس با بیان اینکه تعریفی در میراث فرهنگی اصفهان به عنوان کاوش‌های باستان شناسی وجود ندارد، تصریح کرد: اصفهان به عنوان یک شهر باستانی مورد توجه نیست درحالی که این کاوش‌ها در سایر استان‌های کشور وجود دارد و مرتب انجام می‌شود.

به گزارش مهر، تپه اشرف نام بنایی بسیار کهن در اصفهان است که در کنار پل شهرستان و در کناره شمالی زاینده رود قرار دارد.

تپه اشرف با مساحتی ۱۲ هکتاری سال ۱۳۱۰ در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید و مالکیت آن، در اختیار میراث فرهنگی بود. با وجود این در تمام ادوار مورد بی‌توجهی قرار گرفت به‌طوری‌که اواخر دهه شصت و در جنگ تحمیلی از آن به‌عنوان پایگاه ضد هوایی استفاده می‌شد و سال ۱۳۷۱ نیز، چهار هزار متر آن تسطیح و به خیابان تبدیل شد. با تبدیل سایر بخش‌های این تپه به فضای سبز نیز عملاً از ۱۲ هزار هکتار محوطه، تنها هفت هکتار از تپه اشرف باقی ماند.

یافته‌های این تپه تاریخی در شهر اصفهان مربوط به دوران هخامنشی تا قرن دوازدهم هجری قمری است و از این جهت این تپه باستانی اهمیت زیادی در روشن شدن ابعاد تاریک تاریخی شهر اصفهان دارد.

در شش فصل گذشته کاوش تپه اشرف، یک سکه ساسانی و سفال‌های مربوط به قرن سوم پیش از میلاد (سلوکی و اشکانی) به دست آمد. هیئت باستان شناسی در این کاوش‌ها به حوضخانه و بنای نیمه تمام کاخ اشرف متعلق به قرن دوازدهم هجری قمری رسیدند. مهم‌ترین دستاورد کاوش‌های پیشین تپه اشرف شناسایی بخش‌هایی از قلعه ساسانی بود که اکنون در مجاورت خیابان مشتاق دوم مشهود است. همچنین در فصل ششم کاوش تپه اشرف، بخش‌هایی از یک سازه هخامنشی یافت شد که به دلیل نبود بودجه‌های لازم، در زیر خاک و با رعایت اصول باستان شناسی مدفون شد.

هیئت باستان شناسی تپه اشرف به سرپرستی علیرضا جعفری زند در تابستان ۱۳۹۹ طی ۲ ماه عملیات نجات‌بخشی آثار تپه اشرف در مسیر لوله‌گذاری آب به سمت شرق این تپه به کشفیات قابل توجهی رسیدند که پیش از آن در فلات مرکزی ایران سابقه نداشت.

در فصل هفتم کاوش‌ها و عملیات نجات بخشی در شمال تپه اشرف سه نوع تدفین اشکانی یافت شد؛ یکی دخمه‌ای (ایجاد محفظه برای نهادن جسد) که تمام سطح آن به دلیل تعریض خیابان با لودر از بین رفته است، دیگری گورخمره ای و آخرین یافته، تدفین مستقیم در خاک و به جانب طلوع خورشید. این یافته‌ها در راستای یکدیگر و در حاشیه خیابان مشتاق کشف شد. علاوه بر تدفین‌ها آثار یک کارگاه عصاره گیری انگور، کارگاه ذوب فلزات، سکه اشکانی، یک چاه ساسانی و دو چاه اشکانی (تصفیه خانه) در این عملیات نجات بخشی کشف شد.