معلم بلاگری و چالش«کودک‌آزاری مدرن»/حریم خصوصی کلاس درس زیر سوال!

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حسن قمی نجارده: شاد زیستن حق مسلم همه مردم در هر کجای دنیاست و همگان به دنبال شادی هستند و یکی از ارکان رضایت از زندگی، شادمانی و شادکامی است که نقش بسیار مهمی در همه ابعاد زندگی دارد.

شادکامی یک حالت است، نه یک صفت. حالتی طولانی مدت، پایدار و نه زودگذر. شادکامی، احساس رضایت است و نباید آن را با شادی، سرخوشی و لذت اشتباه گرفت از این رو با توجه به پیوندهای نزدیک بین لذت و شادکامی، می‌بایست بین آنها تمایز قائل شویم. زیرا شادکامی وضعیتی است که با احساس رضایت از زندگی و وضعیت فعلی نمایان می‌شود در حالی که لذت، یک تجربه در لحظه و مبتنی بر احساساتی مانند خوردن غذای خوب، تفریح و بازی، مثل شعر خواندن و شادی کردن بچه‌ها است.

این روزها شاهد رشد پدیده‌ای به نام «معلم بلاگری» یا «معلم اینفلوئنسر» در جامعه هستیم، به طوری که فضای کلاس درس و مدرسه و دانش آموزان حالا به ابزار و زمینه‌ای برای رشد مخاطب معلمان تبدیل شده است.

در روزهای اخیر یک نمونه از درگیری جامعه و فضای مخاطب با تبعات معلم بلاگری در مازندران بخش‌های مختلف اعم از جامعه آموزشی، مردم، کارشناسان و حتی مسئولان و تصمیم گیران را درگیر خود کرد. ویدئوی بازنشر شده از معلم قائمشهری که در آن شاهد همخوانی یک ترانه با مضمون نامتعارف توسط معلم و دانش آموزان بودیم تنها یک نما از پدیده «معلم اینفلوئنسر» است.

برخی کارشناسان معتقدند که در جریان پدیده «معلم بلاگری» پدیده کودک آزاری و عدم رعایت حریم خصوصی به چشم می‌آید که از بُعد جامعه شناسی و روانشناختی گاهی جرم محسوب می‌شود.

نادیده گرفتن حریم خصوصی کودک و اشاعه تصاویر کودکان بدون اجازه

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، «کودک آزاری» عبارت است از هر گونه بدرفتاری فیزیکی، عاطفی، سوءاستفاده جنسی، غفلت یا رفتار همراه با بی توجهی یا استثمار تجاری یا سایر انواع استثمار که منجر به آسیب واقعی یا احتمالی به سلامت، بقا، رشد با کرامت کودک در زمینه روابط با مسئولیت، اعتماد یا قدرت شود.

پیامدهای کودک آزاری می‌تواند به صورت پرخاشگری، اعتیاد به مشروبات الکلی و دخانیات، خودزنی، ذهن تکانشی، بزهکاری، عدم پذیرش مسئولیت، عدم پذیرش بلوغ در کودک، تمایل به آسیب زدن به خود و دیگران، افسردگی و گوشه گیری، اختلال رشد، ناخن جویدن، کاهش اعتماد به نفس، رفتارهای منفعلانه، فرار از خانه و مشغول شدن به انجام بزه و غیره نمایان شود.

«شبنم دلفان آذری» محقق بین المللی و مدرس دانشگاه با نگاهی به پدیده «معلم بلاگری» به تحلیل ویدئوی اخیر معلم قائمشهری پرداخت و گفت: در این ویدئو پدیده کودک آزاری با توجه به نادیده گرفتن حریم خصوصی کودک و خانواده‌ها در اشاعه تصاویر کودکان بدون اجازه و همچنین درگیر کردن کودک در فعالیت لذت بخشی که به طور کامل آن را درک نکرده و ناتوان از ابراز رضایت آگاهانه بوده، امری محرز و آشکار و از دید روانشناختی و جامعه شناسی نیز حائز اهمیت است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: آموزش رفتارهای پرخطر و هیجانی و راهبردهای مقابله ناکارآمد مثل قهر کردن، پرخاشگری، پناه بردن به مشروبات الکلی و دخانیات، مصرف آن و خشونت، رفتارهای آسیب رسان است و کودک ناخودآگاه با به حافظه سپردن این موارد راه رسیدن به خواسته خود را می‌آموزد.

این کارشناس حوزه آموزش معتقد است که «انتخاب ناشایست نوع موزیک و متن موسیقی برای شادی کاذب کودکان باعث آموزش رفتارهای مخاطره انگیز و هیجانی می‌شود.»

دلفان آذری یادآور شد: نرمال کردن آهنگ‌هایی که ریشه فرهنگی و آموزشی مفید نداشته به بزه کاری و مختل بودن سلامت کودکان در جامعه در آینده دامن می‌زند، در صورتی که در بحث آموزشی، از سنین پایین باید در مورد خطرات مواد الکلی و خشونت به آنها هشدار و آموزش داد و سطح آگاهی را در این زمینه را بالا برد.

در بحث آموزشی، از سنین پایین در حقیقت باید در مورد خطرات مواد الکلی، خشونت، باید به آنها هشدار و آموزش داده و سطح آگاهی را در این زمینه را بالا برد

این محقق بین المللی و استاد دانشگاه آموزش و ترویج ناخودآگاه بی هویتی و ریشه دواندن فرهنگ نادرست به کودکان را هم حائز اهمیت دانست و گفت: به عنوان مثال در جوامع پیشرفته، آموزش بچه‌ها در کنار موسیقی سالم که پیام دوستی، مهربانی، اتحاد، شادی و درر مجموع پیام‌های مثبت فرهنگی و اجتماعی دارد، گنجانده شده است نه اینکه با موسیقی‌های خشن، بدون پیام و با هیجانی کاذب سبب اختلال و گیج شدن کودکان شد.

وی تصریح کرد: در ویدئوی اخیر، ملودی و متن آهنگ انتخاب شده برای شادی کودکان نوعی آموزش ناآگاهانه تبدیل شدن به یک فرد ضد اجتماعی و بسترساز مشکلات رفتاری است که در این حالت فرد توان سازگاری خود با موازین و هنجارهای اجتماعی را از دست می‌دهد.

متخصصان حوزه تعلیم و تربیت معتقدند نهادینه شدن این دست رفتارها و واکنش‌های اشتباه از سن کودکی در میان دانش‌آموزان هیجان طلبی، ماجراجویی، تنوع طلبی، کنجکاوی، استقلال طلبی افراطی، خودباختگی احساسی و غلبه کنش‌های احساسی بر کنش‌های عقلانی را به همراه خواهد داشت که از جمله مشکلات رفتاری است و کودکان را به سوی موقعیت‌های خطرزا و ارتکاب اعمال بزهکارانه رهنمون می‌کند.

کودکان تمایل به یادگیری بیشتر از راه مشاهده دارند

نادیا قربان زاده متخصص سلامت روان با نگاهی به پدیده معلم بلاگری و یادآوری اینکه «کودکان تمایل به یادگیری بیشتر از راه مشاهده دارند»، گفت: دانش آموزان برای اینکه در نظر معلم خود خواستنی تر شده و مورد توجه بیشتر و پذیرش قرار بگیرند، به حرکات، رفتار و کپی کردن و الگو برداری از معلم خود، گرایش بیشتری نشان می‌دهند.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بنابراین برای ترتیب و تشویق این کودکان، باید ضمن برنامه ریزی دقیق، در راستای آموزش مناسب و آشنایی با فرهنگ‌ها و سنت‌های درست جامعه تلاش کرد و باید دانست که حتی انتخاب نوع موسیقی هم در شکل گیری شخصیت کودکان و حالت‌های واکنشی و روانی آنها تأثیر بسزایی دارد.

این متخصص حوزه سلامت روان افزود: به عنوان مثال گوش دادن به موسیقی‌های کلاسیک و سنتی در پرورش و تشویق ذهن آرام و کاهش استرس کمک بسزایی می‌کند در حالی که موسیقی‌های هیجانی، بی محتوا و بی اساس بدون پیام قوی فرهنگی و آموزشی در ایجاد یک جامعه خشن و بحرانی کمک می‌کند.

وی وجود دو دلیل عمده «اهداف آشکار از قبیل جمع کردن فالوور، دیده شدن، مطرح شدن و…» و همچنین «اهداف ناآشکار از قبیل درآمد تجاری، چهره نمایشی شدن و غیره» را از بسترهای شکل‌گیری پدیده معلم بلاگری می‌داند.

قربان زاده ادامه داد: هدف اصلی و اساسی و نهایی آموزش و پرورش ایجاد زمینه رشد و بالندگی دانش آموزان از طریق جامعه پذیری مطلوب آنان است و با تحقق این امر مهم است که کودکان و نوجوانان به شهروندی فعال و مسئولیت پذیر تبدیل می‌شوند.

وی افزود: بنابراین برای آموزش کودکان در این مقاطع مواردی از قبیل به کار بردن آموزش و درگیر کردن کودکان با موسیقی‌های سنتی و پر محتوای فرهنگی و اخت با طبیعت از بهترین روش‌های جانبی تدریس محسوب می‌شود و حتی در جوامع پیشرفته و همچنین جوامع سنتی می‌توان برای شکوفا کردن ذهن خلاق و دست نخورده این کودکان از روش‌های تدریس مؤثر و مثبت و خلاقانه بهره برد و در مسیر درست آنها را هدایت کرد.

این متخصص حوزه سلامت روان یادآور شد: اطمینان از آموزش و درک و اصلاح تربیت صحیح مربیان و معلمان در محیط آموزشی و نظارت بر انجام تعهدات برای آموزش و پرورش کودکان مسئله‌ای مهم است چرا که کودکان، معلمان و مربیان خود را طبق «نظریه یادگیری مشاهده‌ای» الگوی خود قرار می‌دهند.

بنابراین گزارش، به نظر می‌رسد با گرایش روزافزون جامعه به سمت فضای مجازی و تمایل جدی برای دیده شدن در همه سطوح و مشاغل باید متخصصان و تصمیم گیران حوزه تعلیم و تربیت نگاه و بررسی ویژه‌تری روی پدیده معلم بلاگری داشته و مضرات آن مورد توجه قرار دهند.

از سوی دیگر انتخاب و به کارگیری سبک موسیقی ناهنجار در مدارس باعث افزایش رفتارهای پرخطر و تقویت ذهن هیجانی و تکانشی خواهد شد که در نتیجه، سلامت اجتماعی کودکان را دچار مشکل خواهد کرد.

بنابراین لازم است در روند آموزش و جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی، افراد مشغول در آموزش و پرورش برای پروراندن این نونهالان با دقت و حساسیت بیشتری عمل کنند و در گزینش تخصصی مربیان و معلمان خود نهایت حساسیت را به کار برد.