به گزارش خبرنگار مهر، «آیینه اقوام» عنوان مجموعه‌ای رادیویی به روایت و کارگردانی زنده‌یاد مهرداد عشقیان است که سفری به دنیای آئین‌های رمضان در ایران زمین است. این مجموعه ۳۰ قسمتی از تولیدات اداره‌کل هنرهای نمایشی رادیو است که به پیشنهاد و همراهی ایوب آقاخانی در خبرگزاری مهر منتشر می‌شود.
ناهید مسلمی، معصومه عزیز محمدی، غلامحسن تسعیری، محمد یگانه، قربان نجفی به عنوان بازیگر این مجموعه حضور دارند و دیگر عوامل مجموعه رادیویی «آئینه اقوام» نیز عبارتند از نویسنده: سهیلا خدادادی، محقق: ناصر ملاییان، افکتور: نرگس موسی‌پور، صدابرداران: علی حاجی‌نوروزی و محسن جوادی، تهیه‌کننده و سردبیر: ناهید گودرزی.
نهمین قسمت «آئینه اقوام» با مدت زمان ۲۵ دقیقه و ۱۵ ثانیه به آئین‌های مردم شهر امیدیه در جنوب استان خوزستان در ماه مبارک رمضان می‌پردازد.
نهمین سفر «آئینه اقوام» را اینگونه آغاز می‌کنیم:
«وقتی نیت رضای خدا و نزدیک شدن به خدا باشه هر زحمتی رحمتی می‌شه که بهت اعتماد بیشتری می‌ده. وقتی نیت خوشنودی خداوند باشه، سرما و گرما و خستگی و دوری از خونواده آزارت نمی‌ده و دلت می‌خواد اینقدر بری بری تا برسی و برسی به اون مقصدی که در انتظارته. امروز در نهمین روز سفرم به فرهنگ و آیین‌های مردم در ماه رمضان حس مسافری تازه‌نفس رو دارم؛ مسافری که سر تا پا شور و شوق و اشتیاقه. دلم نمی‌خواد توقف کنم، دلم نمی‌خواد منتظر بمونم، فقط و فقط می‌خوام حرکت کنم، حرکتی رو به جلو با توکل به خدایی که همه امیدمه. امروز هم با تموم وجود فریاد می‌زنم الهی به امید تو.»
در این روز از سفر و حضور در شهر امیدیه، «صالح» بار دیگر ما را با آیین‌های مردم عرب‌زبان استان خوزستان در ماه مبارک رمضان آشنا می‌کند.
«شیخ جابر» یکی از آشنایان «صالح» به معرفی رسم «گِرگِعیان» مخصوص شب تولد امام حسن مجتبی (ع) در نیمه ماه مبارک رمضان می‌پردازد. طی این رسم که به گفته «شیخ جابر» در زمانی کودکی خود در شهر سوسنگرد انجام می‌دادند، پسران و دختران در شب تولد امام (ع)، بعد از افطار به در خانه‌های مختلف می‌رفتند و شعری عربی با معنی «آمدیم و آمدیم، در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده» می‌خواندند. اگر صاحبخانه روی پشت‌بام بود نیز شعری عربی با معنی «کسایی که پشت بام ایستاده‌اید به ما عیدی می‌دید یا نمی‌دید ما بریم» را می‌خواندند. صاحبخانه‌ها هم بعد از باز کردن در منزل خود، به این پسران و دختران عیدی و شیرینی می‌دادند.
به گفته «شیخ جابر» رسم «گرگعیان» همچنان در برخی روستاهای سوسنگرد و شادگان این مراسم را به جا می‌آورند.
همچنین «محیبس» به معنای «انگشتر کوچک» عنوان یک بازی بوده که بچه‌ها در ماه مبارک رمضان انجام می‌دادند. در این بازی بچه‌ها به ۲ گروه تقسیم می‌شدند و یک نفر انگشتر را با مهارت در دست خود می‌گذاشت و پنهان می‌کرد و دیگران باید حدس می‌زدند انگشتر دست کدامیک است.
مادر صالح نیز مراسم عرب‌زبانان استان خوزستان برای عید سعید فطر اشاره می‌کند که ۲ روز قبل از عید این مراسم آغاز می‌شوند. عرب‌زبانان به ۲ روز پایانی ماه مبارک رمضان را «روز چرکین» می‌نامند و طی آن زنان باید خانه را رفت و روب کنند و همه جا را پاک کنند و بعد از آن به خرید رخت و لباس نو و خوراک می‌روند. همچنین عرب‌زبانان به ۱ روز پایانی ماه مبارک رمضان هم «روز نظافت» می‌گویند. در این روز همه به نظافت شخصی‌شان می‌پردازند.
با فرارسیدن عید سعید فطر بعد از نماز جماعت و پرداخت فطریه، افراد محله ابتدا به خانه‌های افراد مصیبت دیده می‌روند و سال خوبی را برای‌شان آرزو می‌کنند. بعد از آن کوچکترها به دیدن بزرگترهای محله و فامیل می‌روند.
در روز عید سعید فطر در هیچ خانه‌ای بسته نیست که نشانه مهمان‌نوازی و احترام به مهمانان است. از صبح تا عصر زنان باید در خانه‌ها حضور داشته باشند تا از مهمانان پذیرایی کنند و از عصر نوبت دید و بازدید زنان نیز آغاز می‌شود.
بعضی از عشایر عرب زبان با «هوسه» که پایکوبی عربی است مسیر خانه خود تا خانه بزرگ فامیل را طی می‌کنند و با هم شعر می‌خوانند. سپس با همدیگر به ضیافت بزرگ طایفه می‌روند.
خانواده‌های عزادار هم به احترام عید سعید فطر برای یک روز لباس‌های سیاه‌شان را از تن به در می‌کنند و لباس رنگی می‌پوشند.
نظر شما