شعر مذهبی با شعر معنوی فرق دارد

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست بررسی و تبیین شعر آئینی و دینی با حضور رضا اسماعیلی، دبیر علمی هفدهمین دوره جشنواره شعر فجر، در سالن یاس سی‌وچهامین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

رضا اسماعیلی دبیر علمی هفدهمین دوره جشنواره شعر فجر، تأملات در شعر آئینی را مهم دانست و گفت: در شعر آئینی همه چیز مهم است و تمامی اصلوب شعرسرایی مفاهیم خاص خودش را دارد. در شعر آئینی چه گفتن همانند چگونه گفتن مهم است. شما اگر دستگاه شعر آئینی را به یک خیمه تشبیه کنید، ستون این خیمه توحید، عبودیت و بندگی است. در شعر آئینی زبان در گفتار اول باید به ستایش پروردگار باز گردد. شما کلام اهل بیت و حکماً را که نگاه می‌کنید ابتدای کلام به ستایش حضرت حق اختصاص دارد.

وی شعر آئینی را به دو بخش شعر مذهبی و شعر معنوی تقسیم کرد و گفت: در شعر مذهبی، بیشتر به ظاهر و پوسته دین و شریعت پرداخته می‌شود. در این بخش شریعت‌ها از هم فاصله دارند و انقطاع صورت گرفته است؛ اما در شعر معنوی بیشتر به سیرت دین پرداخته می‌شود و اشتراکات مذاهب در شعر معنوی بسیار زیاد است. شاعران قدیم همچون حکیم فردوسی، حافظ، سنایی، سعدی و مولوی و… ابتدا شاعر شعر معنوی هستند. در شعر مذهبی بیشتر تعابیری که آورده می‌شود همان تعابیر و اصطلاحاتی است که در تمجید معشوقه به کار می‌رود.

دبیر علمی هفدهمین جشنواره شعر فجر بین شاعران شعر مذهبی با شعر معنوی تفاوت قائل شد و گفت: در شعر مذهبی، مذهب محور است و مذهب سنی و شیعه در محتوای سرودن شعر تأثیرگذار است. شاعر شعر مذهبی، صفت تاجری دارد و به طمع به‌دست آوردن صله می‌سراید و چشم‌داشت دنیوی و اخروی دارد. اما شاعر شعر معنوی، به رضایت خداوند متعال توجه ویژه دارد. در بیشتر مواقع اشعار مذهبی منجر به تفرقه می‌شوند و تحریک عصبیت‌های دینی را به دنبال دارد.

وی ادامه داد: شعر مذهبی تاریخ مصرف دارد؛ اما در مقابل شعر معنوی در همه عصرها و زمان‌ها گویا و تازگی و دستاورد دارد. برای مثال شما ببینید هنوز اشعار معنوی فردوسی و حافظ و مولوی و… ماندگار است و در اذهان مردم هر عصر می‌چرخد. در شعر معنوی شاعر نگاه جهان شمول دارد. در شعر مذهبی شاعر عشق را در مقابل عقل قرار می‌دهد. عشق و عقل همیشه در میدان جنگ قرار دارند اما در شعر معنوی بین عشق و عقل تقابلی وجود ندارد.

اسماعیلی در پایان گفت: شما می‌بینید، شاعر مذهبی در یک چهره مصلح دینی ظاهر می‌شود. بیشتر تلاشش برای حفظ وضع موجود است و تلاشی برای رسیدن به وضع موجود نیست. در شعر معنوی شفاعت جایگاه مهم و ارزش‌مندی دارد.