«نیستانک» کاروانسرای ثبت شده جهانی دوره قاجار در نائین

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: ۹ کاروانسرا در استان اصفهان طی هفته گذشته در ریاض عربستان به عنوان اثر جهانی ثبت شده است.

این کاروانسراها که اغلب در روستاها و یا مسیرهای بین شهری قرار گرفته‌اند ظرفیت‌های مناسبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی هستند و می‌توانند به توسعه صنعت گردشگری کمک قابل توجهی داشته باشند.

کاروانسرای «نیستانک» از جمله آثار ثبت شده جهانی است که در شهرستان نائین، روستای «نیستانک» و در ۳۰ کیلومتری مرکز شهرستان واقع شده است.

این کاروانسرا در نمای کلی مستطیل شکل است و حیاط آن به صورت یک هشت ضلعی است که ورودی اتاق‌ها، شاهنشین‌ها و دهانه اصطبل‌ها را به هم مرتبط می‌کند.

کاروانسرای «نیستانک» در زمان سلطنت قاجار و با توجه به موقعیت مکانی و آب و هوای منطقه نائین توسط تاجری یزدی به نام «کلاهدوز» احداث شده است.

طراح این بنا احتمالاً به دلیل امنیت این منطقه، هیچ برجی را در بنا طراحی نکرده است. در انتهای اضلاع چپ و راست ورودی ۲ تخت دایره ساخته شده که محلی برای فروشندگان روستایی بوده است. ۲ ردیف صفه (سکو) در ۲ سوی دروازه ورودی جای گرفته‌اند. این صفه ها برای استراحت بوده که در هر کدام از آنها بخاری دیواری و طاقچه تعبیه شده است.

سقف بنا گنبدی شکل بوده و ورودی با آجرهای لعابی شکل گرفته، که این موارد شکوه خاصی به بنا بخشیده‌اند. در معماری سنتی ایران به خصوص در مناطق گرمسیر در مسیر ورودی‌های بناها به فضای داخلی، نیاز به یک سازه به عنوان کاهش دهنده گرما و آفتاب بوده، و این عمل را هشتی‌ها انجام می داده‌اند.

درون صفه‌ای در درون حیاط ۲ درگاه دیده می‌شود که یکی به پشت بام و دیگری به حیاط خلوت راه دارد، که قرینه این ترکیب در سمت دیگر حیاط نیز به چشم می‌خورد.

پوشش پشت بام به طور کلی آجری است. بادگیرهایی در بام طراحی شده‌اند که به حیاط خلوت راه دارند و برای خنک کردن اتاق‌ها در مناطق گرمسیری بوده و دو حیاط خلوت به صورت هشت ضلعی در دو سوی هشتی قرار دارند.

همچنین سکوی بارانداز دایره‌ای در مرکز حیاط است که کاربردی برای خوابیدن در شب دارد. سقف‌ها به صورت چهار بخشی ساخته شده‌اند و تزئینات آجری بر بالا ایوان و ایوانچه‌ها نیز با همدیگر فرق داشته و هر کدام زیبایی خاصی به بنا بخشیده‌اند.

امیدداریم با توجه به ثبت جهانی کاروانسرای «نیستانک» هر چه زودتر نسبت به ساماندهی این بنا برای پذیرش گردشگران داخلی و خارجی برنامه ریزی شود تا شاهد رونق گردشگری در شرق اصفهان نیز باشیم.