«ورزش باستانی» چگونه باید بین‌المللی شود/ورزشی سیاست‌زده و مُرده!

به گزارش خبرنگار مهر، در دیدار اخیر جامعه ورزش با مقام معظم رهبری که اول آذر در حسینه امام خمینی (ره) صورت گرفت، ایشان در بخشی از فرمایشات خود ورزش اصیل ایران را مورد توجه قرار دادند و بر توسعه جهانی این رشته تاکید داشتند.

حضرت آیت الله خامنه ای در این بخش از صحبت‌های خود بیان داشتند: «ورزش باستانی ظرفیت تبدیل به یک ورزش بین المللی را دارد و باید در این مسیر تلاش کرد».

این نخستین بار نیست که رهبر انقلاب ترویج ورزش باستانی را مورد توجه و تاکید قرار می‌دهند کمااینکه پیش از این هم عنوان داشته بودند: «بیایید این ورزش را که با کمتر ورزشی در دنیا قابل مقایسه است زنده و احیا کنید. این ورزش باید رونق داده شود».

این در حالی است که این رشته بومی ایرانی در داخل کشور درگیر برخی اختلاف و سیاست زدگی هاست و همین مسئله نه تنها باعث شده ورزش زورخانه ای و پهلوانی از جایگاه و ماهیت اصلی خود دور شود بلکه توسعه جهانی و فراملی کردن آن را هم به بن بست رسانده است.

رهبر معظم انقلاب همواره بر ظرفیت بین المللی شدن ورزش باستانی و لزوم تلاش برای آن تاکید دارند

فدراسیون ملی؛ درگیر آمد و رفت رؤسا

متصدی ورزش باستانی فدراسیون ملی ورزش‌های زورخانه و کشتی پهلوانی است؛ فدراسیونی که طی سال‌های اخیر بیشتر از ارائه برنامه و فعالیت‌های مرتبط با این رشته اصیل ایرانی درگیر اختلافات و احکام قضائی بوده است.

آخرین اختلافات پیرامون آخرین انتخابات این فدراسیون و رئیس منتخب آن ایجاد شد. این انتخابات خرداد ۱۴۰۰ برگزار و طی آن مهرعلی باران چشمه با کسب اکثریت آرای اعضای مجمع به عنوان هشتمین رئیس این فدراسیون انتخاب شد اما دو هفته پس از انتخابات، دیوان عدالت اداری با صدور دستور موقتی حکم ریاست باران چشمه را بی اثر اعلام کرد.

دو نفر از کاندیداهای بازنده آن انتخابات از جمله مجتبی جوهری رئیس پیشین با اعلام تخلف و ارائه مدارک مبنی بر چیدمان مجمع با هدف کسب رأی، به دیوان عدالت اداری طرح شکایت کردند و خواستار رسیدگی دیوان به این موضوع شدند اگرچه اواخر اسفند همان سال، صحت برگزاری انتخابات تأیید و باران چشمه رئیس ماند.

حالا بیش از دو سال از ریاست باران چشمه می‌گذرد درحالیکه بخشی از آن با کش و قوس ابطال انتخابات سپری شد. پیش از این هم ریاست فدراسیون ملی ورزش‌های زورخانه ای و پهلوانی با چالش‌هایی مواجه بود کمااینکه علیرضا صفارزاده یکی از رؤسای این فدراسیون با ورود مسئولان وقت فدراسیون بین المللی این رشته و جلب رضایت وزارت ورزش، پیش از اتمام دوره عزل شد.

اینگونه پای محمدرضا طالقانی به ورزش‌های زورخانه ای و کشتی پهلوانی باز شد. او با وعده حمایت شدن توسط مسؤولان وقت فدراسیون بین المللی وارد فدراسیون شد اما بعد از ۱۱ ماه سرپرستی پشتش خالی شد و در روز انتخابات برخوردی دور از شأن و انتظار با او صورت گرفت.

در انتخابات دی ۹۲ و در روزی که به طالقانی با وجود سرپرستی و کاندیدا بودن اجازه ورود به سالن انتخابات را هم ندادند، فرهاد طلوع کیان به عنوان رئیس منتخب مجمع معرفی شد اما وی بعد از دو سال با عنوان کردن برخی مسائل شخصی تصمیم به استعفا گرفت.

این بخشی از چالش‌های مدیریتی است که فدراسیون ورزش‌های زورخانه ای و کشتی پهلوانی طی سال‌های اخیر با آن مواجه بوده است. چالش‌هایی که به اندازه برنامه‌ها و فعالیت‌های ورزشی و شاید هم بیشتر از آن، وقت و انرژی این فدراسیون ملی را گرفته است. فدراسیونی که به نظر می‌رسد در تعامل با فدراسیون بین المللی خود هم خیلی شرایط ایده آلی ندارد.

فدراسیون بین المللی؛ ملک شخصی و آب راکد

به دنبال برگزاری اولین همایش فراملی کردن ورزش باستانی که اسفند سال ۷۹ در زورخانه آستان قدس رضوی انجام شد، جرقه‌های بین المللی کردن ورزش باستانی زده شد و اینگونه ۲۰ مهر سال ۱۳۸۳ فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای با حضور نمایندگان ۲۲ کشور در تهران و در محل آکادمی ملی المپیک تأسیس و آغاز به کار کرد.

این فدراسیون طی دو دهه فعالیت خود موفق به برگزاری رویدادهایی مانند دو دوره مسابقات آسیایی ورزش‌های زورخانه‌ای (۲۰۰۶ تهران و ۲۰۰۸ کاتماندو)، دو دوره مسابقات اروپایی ورزش‌های زورخانه‌ای (۲۰۰۷ زاربروکن و ۲۰۰۹ فرانکفورت)، یک دوره مسابقات جهانی (۲۰۰۸ بوسان)، یک دوره جام جهانی (۲۰۰۹ باکو) و … شده است.

این اما عمده ترین دستاورد فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای بوده است. فدراسیونی که متصدی رشته‌ای اصالتاً ایرانی است، مقر آن در ایران است، ریاستش هم با یک ایرانی است اما نتوانسته آنطور که باید در مسیر فراملی شدن و ورود به رویدادهایی مانند بازی‌های آسیایی و المپیک گام‌های اساسی و محکمی بردارد.

این فدراسیون البته از حیث مدیریتی نقطه مقابل فدراسیون ملی ورزش‌های زورخانه ای است چرا که از ابتدای تأسیس تا به امروز محسن علیزاده ریاست آن را بر عهده دارد. یکی از رؤسای سازمان تربیت بدنی که قاعدتاً استخوان خرد کرده این رشته اصیل ایرانی نیست با این حال تا به امروز از جای خود تکان نخورده است و در فدراسیونی که دیگر حکم ملک شخصی او را پیدا کرده است، کماکان ریاست می‌کند. شاید اغراق نباشد اگر مدعی شد این شرایط، فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای را شبیه به آب راکد کرده است.

به هر حال دو دهه از ریاست مهرعلیزاده می‌گذرد بدون اینکه خروجی قابل توجهی داشته باشد که اگر غیر از این بود رهبر معظم انقلاب برای چندمین بار بر لزوم بین المللی شدن این رشته تاکید نمی‌کردند.

ورزش زورخانه ای؛ مُرده و اسیر سیاست زدگی

«ورزش های زورخانه ای و پهلوانی از تاریخ برای ما به یادگار مانده و خود یک تاریخ و فرهنگ به حساب می‌آید.» این بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در مورد این رشته است که بیانگر اهمیت و جایگاه آن است.

اهمیت ورزش‌های زورخانه‌ای و پهلوانی در سرزمین مادری این رشته به اندازه‌ای است که در تقویم رسمی کشور ۱۸ اردیبهشت (۱۷ شوال) آغاز هفته ترویج فرهنگ پهلوانی و ورزش‌های باستانی نامگذاری شده است با این حال برخی اختلاف نظرها، موضع گیری ها و برخوردهای شخصی با این رشته، مانع از تحقق اهداف برای فراملی شدن آن شده است.

این چالش‌ها حتی در فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای هم پیشینه دارد، جائیکه محسن مهرعلیزاده و سید امیرحسینی رئیس و دبیرکل وقت این فدراسیون بعد از ۱۰ سال همکاری دوستانه با یکدیگر، رو در روی هم قرار گرفتند (سال ۹۳) و باعث باز شد برخی زخم‌های چرکین و بازگردانده شدن این فدراسیون به ابتدای راه شد. بعد از آن هم این فدراسیون بین المللی منفعل‌تر از همیشه به حیات خود ادامه داد.

سید امیرحسینی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: اگر امروز ورزش زورخانه ای ایران جایگاه مناسبی در جهان و حتی ورزش ایران ندارد به این دلیل است که دچار سیاست زدگی شده است. همزمان با تأسیس این فدراسیون، قرار بر این شد تا رئیس وقت سازمان تربیت بدنی ریاست آن را بر عهده بگیرد اما وقتی مهرعلیزاده از سازمان رفت اجازه نداد رئیس بعدیِ سازمان جای او را در فدراسیون بگیرد. شروع اختلافات من با او از همین جا بود که در نهایت باعث شد از فدراسیون بروم. همین خودخواهی‌ها باعث روند رو به نزول این رشته شد.

وی تاکید کرد: یکی از مسئولان ورزش آفریقا به من گفت که فدراسیون بین المللی ورزش زورخانه ای گویا مُرده است. این نشان می‌دهد که نگاه جهان نسبت به این رشته اصیل ایرانی چگونه است.

دو دهه از تأسیس فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای در ایران می‌گذرد اما این فدراسیون در فراملی کردن این رشته موفقیتی نداشته است

مثل چینی‌ها باشیم

حسینی که سال ۸۰ مسئولیت کمیته فراملی کردن ورزش باستانی را بر عهده داشت، در مورد راهکار برون رفت از این شرایط به خبرنگار مهر گفت: بر اساس اساسنامه قرار بر این بود رئیس فدراسیون بین المللی هر چهار سال یکبار با تغییر رئیس سازمان تربیت بدنی، تغییر کند اما مهرعلیزاده اساسنامه را به نفع خودش تغییر داد. اینگونه که به صورت مادام العمر رئیس فدراسیون است. در واقع مجمع با اجازه او تشکیل می‌شود آن‌هم بدون سیستم دموکراتیک و به همین دلیل نمایندگان دیگر کشورها نمی‌توانند کاندیدا شوند.

دبیرکل پیشین فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای تاکید کرد: ووشو متعلق به چین است. وزیر ورزش چین ریاست فدراسیون بین المللی ووشو را بر عهده دارد. هر بار که وزیر تغییر کند، رئیس این فدراسیون هم تغییر می‌کند. دقیقاً آنچه ابتدا ملاک عمل برای ما بود. باید به همین روش پیش برویم تا فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای از این حالت خارج شود.

برای بین المللی کردن ورزش زورخانه ای باید هزینه کرد

مازیار ناظمی که به عنوان مدیر روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ورزش سال‌ها در بدنه این وزارتخانه فعالیت داشت و امروز هم رئیس فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری است هم در رابطه با بین المللی کردن ورزش باستانی بر لزوم رسیدگی به وضعیت داخلی این رشته و همچنین هزینه کرد لازم تاکید دارد.

وی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: ابتدا باید ساختار داخلی تعیین تکلیف شود. ما فدراسیون ورزش‌های زورخانه ای و فدراسیون بین المللی این رشته را داریم و گروهی هم در یک بخش دیگر برای این رشته فعالیت می‌کنند. باید این فدراسیون‌ها و بخش‌ها با هم هماهنگ و همراستا شوند تا فعالیت‌ها به نتیجه برسد.

وی بر لزوم الگوبرداری هم تاکید کرد و یادآور شد: بهتر است برای بین المللی کردن این رشته الگوبرداری شود مثلاً توجه شود که کره‌جنوبی چگونه تکواندو را به دیگر کشورها صادر کرد. از هزینه هم نباید غافل شد. باید بودجه به اندازه کافی گرفته و به خصوص صرف میزبانی‌های مختلف شود. ضمن اینکه باید توجه داشت که این رشته مخاطب دارد یا نه و چگونه می‌توان برای آن ایجاد انگیزه کرد.

رهبر انقلاب بر ورزش باستانی تاکید زیادی دارند به ویژه اینکه این رشته ریشه در باورهای مذهبی و اعتقادی ایرانیان دارد

استخوان خرد کرده‌ها وارد گود شوند

به گزارش خبرنگار مهر، ورزش باستانی ریشه در اعتقادات مذهبی ایرانیان دارد و بسیار مورد تاکید مقام معظم رهبری است با این حال این رشته بعد از گذشته دو دهه از تأسیس و راه اندازی فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای همچنان ابتدای راه است و کماکان بر ظرفیت آن برای تبدیل شدن به ورزش بین المللی تاکید می‌شود.

این در حالی است که طی این مدت قطعاً هزینه‌های هنگفتی در فدراسیون بین المللی ورزش‌های زورخانه ای برای جهانی شدن این رشته صرف شده است اما ورزش ملی ایران هنوز نتوانسته به صورت سازمان یافته و قابل ستایش در جهان نمود و ظهور پیدا کند.

اختلاف نظرها، مماشات، کوتاهی‌ها و اهمال کاری‌ها در رابطه با ورزش باستانی و به ویژه فدراسیون بین المللی این رشته در ایران باعث شده جهانی شدن آن بعد از دو دهه همچنان اندرخم یک کوچه باشد. شاید بهتر باشد در کنار تمام توصیه‌ها و پیشنهادها، جایی برای اهل فن و استخوان خردکرده‌های ورزش زورخانه ای و کشتی پهلوانی در فدراسیون‌های ملی و بین المللی آن باز شود تا حرکت و ارتقای جهانی آن را سرعت بگیرد.

مهرعلی باران چشمه رئیس فدراسیون ملی ورزش‌های زورخانه ای و کشتی پهلوانی هم بر لزوم به کار گیری افراد متخصص در فدراسیون بین المللی این رشته تاکید دارد. وی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: جهانی شدن این رشته با شرایط فعلی فدراسیون بین المللی اصلاً امکان پذیر نیست. این فدراسیون خالی از افراد متخصص است و از لحاظ ساختاری هم کامل نیست طوری که دبیرکل هم ندارد. بهتر است وزارت ورزش به این فدراسیون ورود کند و به گونه‌ای تصمیم بگیرد که نتیجه آن به احیای فدراسیون و پویایی بیشتر این رشته در جهان منجر شود.