جایگاه ایران و کشورهای اسلامی در تولید علم فناورانه

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رییس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) گفت: غالباً اثرگذاری علمی را با استناد بررسی می‌کنند و شمارش استنادهای دریافتی در مدارک علمی امری رایج در مطالعات علم سنجی است. اما این استنادها در محیط‌های فناورانه هم رخ می‌دهد که به تعبیری می‌توان آن را اثرگذاری علم بر فناوری در نظر گرفت.

فاضل زاده گفت: بر اساس این شاخص، می‌توان نتیجه گرفت که پیشرفت‌ها و نوآوری‌های فناورانه تا چه حد بر دستاوردها و یافته‌های پژوهش‌های علمی استوار است.

جایگاه ایران در تولید علم فناوارنه بر اساس استناد در پروانه ثبت اختراع

رییس مؤسسه ISC در ادامه گفت: در بازه ۱۰ ساله ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱، بیش از ۹۹ میلیون مدرک علمی در سطح جهان تولید شده است که از این تعداد ۱۳۴۱۷۳۲ مدرک در پروانه‌های ثبت اختراع مورد استناد قرار گرفته اند. در این بازه زمانی، ۷۵۲۴۲۱ مدرک علمی با وابستگی سازمانی ایران منتشر شده است که از این تعداد ۱۳۰۵۸ مدرک توسط ۲۲۲۴۸ پروانه ثبت اختراع ۲۴۹۸۴ بار مورد استناد قرار گرفته است.

نمودار شماره یک جایگاه ایران در تولیدات علمی فناوارانه را در مقایسه با جایگاه تولیدات علمی ایران در پایگاه WoS ، در بین کشورهای جهان نشان می‌دهد. همانطور که در این نمودار مشاهده می‌شود، جایگاه ایران در سال ۲۰۲۱ رتبه ۲۷ بوده است اگر چه جایگاه کشور در تولیدات علمی ۱۷ است.

نمودار ۱. جایگاه ایران در تولید علم فناوارانه و تولید علم در بازه ده ساله ۲۰۲۱-۲۰۱۲

جایگاه کشورهای اسلامی در تولید علم فناوارنه بر اساس استناد در پروانه ثبت اختراع

وی اظهار داشت: در بازه زمانی ۲۰۲۱-۲۰۱۲ به لحاظ مجموع تولید علم فناورانه، ایران در بین کشورهای اسلامی رتبه دوم را از آن خود کرده است. کشور عربستان سعودی و ترکیه به ترتیب رتبه‌های اول و سوم را داشته اند. رتبه کشورهای اسلامی در جدول ۱ زیر قابل مشاهده است.

جدول ۱. جایگاه ایران به لحاظ استناد آثار علمی در پروانه‌های ثبت اختراع

فاضل زاده ادامه داد: به لحاظ تعداد استنادهای پروانه‌های ثبت اختراع به تولیدات علمی در کشورهای اسلامی در بازه زمانی ۲۰۲۱-۲۰۱۲، ایران با ۸۸۸۴ استناد از پروانه‌های ثبت اختراع رتبه دوم را پس از عربستان به دست آورده است. نمودار ۲ تعداد استنادهای پروانه‌های ثبت اختراع به تولیدات علمی را در بین کشورهای اسلامی که بیشترین استناد را دریافت کرده اند نشان می‌دهد.

نمودار ۲. جایگاه کشورهای پیشرو اسلامی به لحاظ استناد آثار علمی در پروانه‌های ثبت اختراع