بحران زبان امکان تفکر را دشوار کرده است

به گزارش خبرگزاری مهر، یوسفعلی میرشکاک شاعر، پژوهشگر و عضو هیأت داوران پنجمین جایزه «فارسی‌سینما» در چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر درباره کارکرد و تأثیر جایزه «فارسی‌سینما» بر سینما گفت: سعی دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری در توجه به زبان فیلم‌ها و تعلق جایزه به آن‌ها ممکن است به زودی ثمربخش نباشد اما تردیدی نیست که اگر تداوم پیدا کند، تأثیری عمیق بر کار فیلمنامه نویسان و کارگردانان خواهد گذاشت.

وی زبان در جهان کنونی را مغلوب تصویر و تکنیک پنداشت و گفت: بحران زبان به جایی رسیده که امکان تفکر را دشوار کرده و تفهیم و تفاهم را به محال نزدیک کرده است. مولای متقیان می‌فرماید بشر بدون زبان جیفه (مردار) است. آیا در تمام کشورها و به ویژه کشورهای جهان سوم می‌شود با پریشانی زبان مبارزه کرد؟ در روزگار ما برخلاف گذشته شاعران نگهبانان زبان نیستند. رسانه‌های فراگیر دیداری و شنیداری به جای شاعران نشسته‌اند و عهده‌دار چند و چون زبان کسانی هستند که تفاوت و تمایزی از توده‌های فاقد هویت ندارند. با این مشکل، که گواه بحران فرهنگ و اخلاق است، چه باید کرد؟

این‌داور جایزه فارسی سینما در ادامه، یکی از راه‌های مقابله با این وضع را جدی گرفتن زبان سینما دانست و گفت: سینما و به عبارت دقیق‌تر فیلم و سریال در روزگار ما نه تنها آموزگار منش و بینش صورت غالب مردم شده بلکه آموزگار زبان آن‌هاست. از همین رو، پرداختن به زبان و چند و چون آن، یکی از وظایف نهادهای فرهنگی و هنری است.

میرشکاک گفت: نمی‌توان از سینماگران توقع داشت گیشه را فدای سلامت زبان کنند. چاره‌اندیشی برای زبان، وظیفه آموزش و پرورش است، اما می‌شود به زبان و تمام ساحات آن در سینما توجه کرد و دست‌اندرکاران این صناعت را برانگیخت که نگران انحطاط زبان باشند و با مبتذل شدن زبان در فیلم از در موافقت درنیایند هرچند که ابتذال زبان، مایه استقبال توده‌های علاقمند به سینما باشد. ما در عصری به سر می‌بریم که تحکم بی‌تأثیر است. جلب کردن توجه اهل فن به زبان و برای این توجه تمایز قائل شدن، کم و بیش مؤثر واقع می‌شود.

وی افزود: سلامت و بیماری زبان یکسره در گروِ سینما است. سینما به عنوان فراگیرترین و مؤثرترین پدیده‌ای که در خرد و روان انسان (به معنای عام لفظ) تصرف می‌کند، باید بیش از پیش جدی گرفته شود. سینمای هالیوود طی کمتر از یک قرن توانست در تمام جهان مردم را همرنگ کند. سینمای هالیوود آنچه را فرهنگ آمریکایی می‌نامیم، نه تنها بر مشرق زمین بلکه در اروپا نیز رواج داد و هرچند امثال ژان بودریار، جامعه‌شناس، فیلسوف و نظریه‌پرداز پسامدرنیته و پساساختارگرایی، نوشتند و پرهیز دادند، اما کاری از پیش نبردند.

این‌شاعر در ادامه گفت: بازگرداندن مردم از راهی که هالیوود گشوده، محال است اما می‌توان با توجه به زبان فارسی در منش و بینش مردم نیز تصرف کرد و از دشواری رسیدن به مقصود مأیوس نشد. از این معنا غافل نیستیم که زبان همچون اخلاق در گرو معاش است اما حتی اگر خردک شرری از هویت ویژه قوم ایرانی باقی مانده باشد، می‌توان از آن آتشی برافروخت.

هیأت داوران پنجمین جایزه «فارسی‌سینما» در چهل‌ودومین جشنواره فیلم فجر متشکل از آزیتا افراشی، محمود توسلیان، مجید رضابالا، احمد شاکری، مهدی صالحی، ناصر فیض، هادی مقدم‌دوست و یوسفعلی میرشکاک، فیلم‌های آغوش باز، پروین، پرویزخان و صبح‌اعدام را به عنوان فیلم‌هایی که از لحاظ کاربرد زبان فارسی درخور تقدیرند معرفی کردند.

مراسم پایانی پنجمین جایزه «فارسی سینما» به زودی با تقدیر از فیلم‌های برگزیده برگزار می‌شود.