روشن‌دلانی که با چشم دل کعبه را طواف می‌کنند

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-سمانه نوری زاده قصری: برخلاف تصور عموم مردم که در ماه شریف ذی الحجة تنها، اخبار، تصاویر و فیلم‌های متنوعی از سرزمین وحی منتشر می‌شود، اما روزهای ذی القعده نیز برای کسانی که راهی سفر معنوی حج می‌شوند و یا دلدادگان سرزمین وحی و حال و هوای مکه مکرمه و مدینه منوره، روزهای دلنشینی است چرا که بیش از هر زمان دیگر می‌توانند با دیدن تصاویر و خواندن خبرها خود را در کنار سایر برادران و خواهران مسلمانشان در سرزمین وحی احساس کنند.

زیارت خانه معبود تنها به دیدن آن با چشم ظاهر نیست، بلکه زیارت حقیقی به معنای حضور در حرم با چشم دل و گوش شنوای قلب خواهد بود.آرزوی هر مسلمانی زیارت کعبه معظمه و خانه معبود در مکه مکرمه است و در آستانه حج تمتع ۱۴۰۳، حرم امن الهی این روزها شاهد حضور زائرانی از کشورهای مختلف جهان اعم از کشورهای آسیایی، آفریقایی، اروپایی، آمریکایی و استرالیا است که خود را به این وادی مقدس رسانده‌اند تا برای انجام مناسک حج تمتع آماده شوند.

خانه کعبه که پاک از هر شرک و آلودگی است، در این ایام میعادگاه عاشقانی در سراسر جهان است که پای در این وادی مقدس نهاده‌اند تا گرداگرد حرم حق بچرخند و از طواف حریم آن درس طهارت و بندگی بیاموزند. در اهمیت زیارت خانه خدا سخنان بسیاری گفته شده و در همین راستا از امام علی (ع) نقل شده است: «خدا را خدا را، که خانه پروردگارتان را به فراموشی نسپارید و تا زنده هستید آن را خالی نگذارید که اگر زیارت خانه خدا ترک شود به شما مهلت داده نخواهد شد [و بلای الهی نازل می‌گردد]».موسم معنوی حج تمتع که همه ساله در ایام ماه ذی‌الحجه برگزار می‌شود، تبلوری از شکوه و تجلی قدرت امت اسلام و تجسمی از وحدت و برابری است و این مراسم از شکوهمندترین شعائر اسلام است که هیچ عبادتی برابر با آن نیست.

در این مکان مقدس، حاجیان تعلقات دینی اعم از پست و مقام، ثروت، خانه و کاشانه را ترک کرده و با پوشیدن لباسی که آن‌ها را به یاد مرگ می‌اندازد، در درگاه حق تعالی حاضر شده و عظمت و شکوه خانه معبود را به تماشا می‌نشینند. قرآن کریم در آیات بسیاری به فلسفه و اهمیت احکام حج اشاره کرده و این موسم معنوی، عطیّه بزرگ الهی به بندگان است و در حقیقت، زائران مهمانان ویژه درگاه ذات حق تعالی هستند.

زائران خانه خدا پس از انجام طواف و خواندن نماز پشت مقام حضرت ابراهیم (ع) به محل کوه صفا می‌روند تا هفت دور سعی صفا و مروه را که امروزه به صورت سالنی ساخته شده و کنار مسجدالحرام قرار دارد بپیمایند و در حقیقت سعی بین صفا و مروه دریای عظیمی از معرفت را به همراه دارد.

بنابر آیات قرآنی و روایات اسلامی، حضرت ابراهیم (ع) و فرزندش اسماعیل (ع) به امر خدا کعبه را بنا نهادند، گرچه در بعضی نقل‌ها تاریخ ساخت آن را به زمان حضرت آدم (ع) و یا حتی پیش از آن نیز باز می‌گردانند و براساس برخی روایات، کعبه حدود دو هزار سال قبل از آفرینش انسان، به دستور خدای متعال و توسط ملائکه و جبرئیل (ع) ساخته شد تا مرکزی برای عبادت و پرستش ملائکه روی زمین باشد. صحن‌های مسجدالحرام در سال‌های اخیر با هدف پذیرش گنجایش بیشتر زائران، توسعه یافته و تلاش شده است با بهره‌گیری از امکانات و تجهیزات روز خدمات بهتری به حجاج بیت‌الله الحرام ارائه شود.

آنچه اهمیت دارد این است که زائران پس از پایان این سفر معنوی باید دستاوردهای توحیدی و ابراهیمی آن را حفظ کنند و به مرحله تهذیب و خودسازی برسند و طوری پاک و مطهر شوند که گویی تازه متولد شده‌اند. در بعضی روایات فرموده اند: ملائکه هفت هزار سال به کنار عرش خداوند پناهنده شدند تا خداوند آنان را بخشید.

بین خیل عظیم زائرانی که به سفر حج مشرف می‌شوند کسانی را می‌بینی که نه با چشم ظاهر بلکه با چشم دل خود قدم در این راه گذاشته‌اند، آنها زیبایی‌هایی را در این حج درک می‌کنند که با هیچ چشمی نمی‌توان دید. در بین حجاج نابینا، حافظ قرآن، ورزشکار، دبیر آموزش و پرورش و ذاکر اهل بیت حضور دارند. نابینایان، ۱.۲ جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که این رقم در گذشته ۱.۸ تا ۲ درصد جمعیت کشور بود اما خوشبختانه به دلیل پیشرفت‌های پزشکی و پیشگیری از مواردی که باعث نابینایی می‌شود، این رقم کاهش یافته است.

در حال حاضر یک هزارم جمعیت هر کشور امکان تشرف به حج را دارند که اگر قرار باشد یک هزارم از جمعیت نابینایان نیز به حج مشرف شوند رقمی بالغ بر ۱۰۰۰ نفر می‌شود.

این دو زائر اگرچه از نعمت دیدگان محروم بودند، اما با بصیرت و نور دل گرداگرد بیت الله الحرام می‌چرخیدند و طواف و اعمال خود را به جا آورده و حضور در محضر ذات حق تعالی را با تمام وجود احساس می‌کردند.

نابینایان می‌توانند با امانت گرفتن کتاب‌هایی با خط بریل با حس نوک انگشتانشان قرآن را خوانده و از واسطه فیض الهی محروم نمانند. نابینایی تا حدی محدودیت برای فرد ایجاد می‌کند، اما فرد روشندل باید با اعتقاد و ایمان بالا تمام سختی‌های این راه را به جان می خرد و به عشق ادای وظیفه الهی، عازم سفر حج می‌شود، در حالی که افراد بسیاری هستند با آگاهی از سختی‌های یک تکلیف شرعی، از انجام آن صرف نظر می‌کنند.

پافشاری برای انجام وظیفه در نابینایان ستودنی است

خداوند توانای مطلق است و می‌توانست همه انسان‌ها را مانند یکدیگر خلق کند اما هر فردی را با شکل، زبان، گویش و ظاهر متفاوت و حتی نابینا خلق کرده تا انسان‌ها به قدرت الهی پی ببرند. به همین علت پافشاری برای انجام وظیفه و احساس مسئولیت نسبت به آن، در روشندلان ستودنی است. گاهی یک فرد نابیناست اما در هم نشینی با او در می‌یابیم مراتب بسیاری را طی کرده که کسانی که قدرت بینایی دارند به آن دست پیدا نکرده اند. این همان باز شدن چشم دل را نوید می‌دهد.

نبی گرامی اسلام (ص) می‌فرمایند: " لیسَ الْأَعْمَی مَنْ یَعْمَی بَصَرُهُ إِنَّمَا الْأَعْمَی مَنْ تَعْمَی بَصِیرَتُهُ- آن کسی که چشم سر ندارد، نابینا نیست آنکه فهم و بصیرت ندارد نابیناست". وظیفه جامعه در رابطه با نابینایان یک وظیفه الهی و انسانی است که مسئولان وظیفه دارند، به نابینایان به عنوان بخشی از جامعه توجه داشته باشند.

نابینا بودن انسان را از استطاعت نمی‌اندازد

هیچ وجه نابینایی انسان مستطیع را از استطاعت نمی‌اندازد، و اگر کسی مستطیع شد، نابینایی مانع از استطاعت او نیست؛ قرآن می‌فرماید: «وَلِلَّهِ عَلَی النّاسِ حِجُّ البَیتِ مَنِ استَطاعَ إِلَیهِ سَبیلًا» یعنی افراد باید استطاعت جسمی داشته باشند حال اگر یک فرد نابیناست اما استطاعت جسمی دارد، می‌تواند اعمال خود را به تنهایی یا با کمک یک همراه انجام دهد و همه هزینه‌ها را نیز دارد مستطیع محسوب می‌شود. عربستان سعودی در سال‌های اخیر تسهیلات جدیدی برای زائران توان‌یاب در خانه خدا قرار داده است.

تسهیلات حرم های مکه و مدینه برای نابینایان

قرآن مجید به خط بریل و صندلی‌های چرخدار برقی برخی از ویژگی‌های جدید در مکه و مدینه برای کمک به زائران توان‌یاب برای اجرای مراسم عبادی حج و عمره هستند. به علاوه یک قلم که به برای قرآن خوانی استفاده می‌شود برای کسانی که قابلیت حمل و نگهداری قرآن را ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.یکی از مقامات مسؤول در امور اماکن مقدس مکه و مدینه ضمن بیان اینکه افراد دارای که به سفر حج می‌روند «اشخاصی با انگیزه و با قدرت ویژه» محسوب می‌شوند، اعلام کرده که این خدمات برای راحتی آنان و جلوگیری از حوادث در نظر گرفته شده اند.ورودی‌های مشخص و اختصاصی، مترجمان زبان اشاره برای کسانی که اختلالات شنوایی یا گفتاری دارند، عصاهای ویژه نابینایان یا کسانی که مشکل بینایی دارند و وسایل نقلیه الکتریکی برای انجام مراسم مذهبی به ویژه طواف از دیگر تسهیلات در نظر گرفته برای مراسم حج می‌باشند.