به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «در سایه انسان» نوشته جین گودال به‌تازگی با ترجمه حمیدرضا حسینی و عبدالحسین وهاب‌زاده توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۱۹۷۱ توسط انتشارات هاوتون میفلین در بوستون آمریکا چاپ شده است.
جین گودال نویسنده این‌کتاب متولد ۱۹۳۴ است و در هشتادوچندسالگی به سر می‌برد. او ۴۰ سال از عمرش را به تحقیق و پژوهش در جنگل‌های دورافتاده گمبه برای مطالعه روی شامپانزه‌ها گذرانده و بیش از ۳۰۰ روز از سال را به‌عنوان سفیر صلح سازمان ملل به کشورهای مختلف سفر می‌کند و تجربیات و ایده‌هایش را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. پژوهش او روی شامپانزه‌ها، که از سال ۱۹۶۰ آغاز شد، طولانی‌ترین مطالعه تاریخ علوم زیستی محسوب می‌شود.
نویسنده کتاب پیش‌رو در حال حاضر بیشتر وقت خود را به حمایت از شامپانزه‌های وحشی آزاد و بهبود شرایط شامپانزه‌هایی اختصاص داده که آزاد نیستند. این‌شامپانزه‌ها در آزمایشگاه‌های علمی، باغ وحش‌ها و مراکز علمی نگهداری شده و از خانواده‌های خود دور هستند.
معرفی خلاصه و مختصر «در سایه انسان» به این‌ترتیب است: در سال ۱۹۶۰ زن جوانِ جوینده‌ای تک و تنها به قلبِ جنگل‌های صعب‌العبور منطقه گمبه در تانزانیا می‌رود تا درباره یکی از نزدیک‌ترین خویشاوندان انسان، شامپانزه، تحقیق کند. دیرزمانی در زل آفتاب و شُرشُر باران دنبال شامپانزه‌ها می‌گردد و تا مدت‌ها لباس یک‌شکل می‌پوشد تا شامپانزه‌ها به حضورش عادت کنند. سرانجام موفق می‌شود و شامپانزه‌ها حضورش را می‌پذیرند و او فرصت می‌یابد همه جوانب حیات فردی و اجتماعی چند نسل از شامپانزه‌ها را از تولد تا مرگ به‌چشم ببیند و مستند کند.
این‌کتاب به‌تعبیر مترجمش، سفر اُدیسه‌وار انسانی است که قدم در راه حقیقت و علم می‌گذارد و بخش عمده وقایع زندگی شخصی‌اش نیز با موضوع تحقیقش درمی‌آمیزد. مخاطب در این کتاب با رفتار و کردار و حرکات شامپانزه‌ها آشنا می‌شود.
کتاب پیش‌رو ۲۱ فصل دارد که به این‌ترتیب‌اند: آغاز، روزهای اول، نخستین مشاهدات، زندگی اردویی، باران، آمدن شامپانزه‌ها به اردوگاه، زندگی جنسی فلو، ایستگاه تغذیه، فلو و خانواده‌اش، سلسله‌مراتب، گسترش مرکز تحقیقات، نوزاد، کودک، نوجوان، روابط بزرگسالی، بابون‌ها و شکار، مرگ، مادر و کودک، در سایه انسان، سبُعیت انسان، ضمیمه خانوادگی.
«در سایه انسان» ۵ پیوست هم دارد که از این‌قرارند: پیوست الف: مراحل رشد، پیوست ب: آواها و حالات صورت، پیوست ج: سلاح و استفاده از ابراز، پیوست د: رژیم غذایی، پیوست ه: شامپانزه‌ها و رفتار انسانی.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
و بعد ملیسا که اساسا ترسو و محتاط بود، عصبانی از دست فرزندش، به طرف مایک پرید. چنین رفتاری سابقه نداشت و به دلیل دخالتش کتک بدی خورد؛ ولی توانست گابلین را نجات دهد. نوزاد افتاده بود روی زمین و خودش را جمع کرده بود و در جایی که نر غالب پرتش کرده بود، جیغ می‌کشید. مایک هنوز از حمله به ملیسا دست برنداشته بود که هاکسلی پیر خودش را به گابلین رساند و او را از زمین برداشت. مطمئن بودم که او هم قرار است با نوزاد بنا کند به قدرت‌نمایی، ولی او آرامش خود را کاملا حفظ کرد، کودک را نگه داشته بود و زل زده بود بهش و تقریبا به نظر می‌رسید مات و مبهوت است. بعد، وقتی که ملیسا خون‌ریزان و جیغ‌زنان از دست مایک فرار کرد، هاکسلی نوزاد را روی زمین گذاشت. همین که ملیسا دوان دوان به بچه‌اش نزدیک شد، گابلین پرید توی بغل مادرش و با هم در میان علف‌ها از چشم ناپدید شدند. ملیسا که با عجله از گروه دور شد، فریادشان به‌تدریج فروکش کرد.
فهم رفتار مایک مشکل است: معمولا اجتماع شامپانزه‌ها در برابر نوزادان صبر و تحمل تقریبا نامحدودی از خود نشان می‌دهند؛ کمابیش چنین به نظر می‌رسد که نر بالغ در طول قدرت‌نمایی هرگونه رفتار و احتیاط‌های گروهی را فراموش می‌کند. احتمالا مایک در جنونی آنی، هرچیزی را که سر راهش قرار می‌گرفت وسیله‌ای مناسب می‌دانست برای تقویت قدرت‌نمایی خود. یک‌بار دیدم که رودولف شامپانزه ماده سالخورده‌ای را در حالی که نوزادش به زیر شکمش چسبیده بود و جیغ می‌کشید، کتک می‌زد و می‌کشید؛ بعد تقریبا پیش از انکه از حمله به او بازایستد، برگشت تا در آغوشش بکشد، نوازشش کند و ببوسدش.
این‌کتاب با ۳۸۹ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۴۸۰ هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما