صالح یوسفی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به ارتباط میان خشکسالی و فرونشست زمین، اظهار کرد: سیکل هیدرولوژیکی ناشی از بخارات و رطوبت هوا از سمت اقیانوس‌ها آغاز و به بارش و روان‌آب تبدیل می‌شود و اندکی از آب‌ها به لایه‌های زیرین زمین نفوذ پیدا می‌کند.
وی افزود: درصدی از آب که به عنوان آب زیرزمینی به لایه‌های زیرین نفوذ می‌کنند با سیکل طولاتی‌تری انجام می‌شود، یعنی ممکن است در سالی که بارش‌ها مطلوب باشد تأثیر آب زیرزمینی برای همان سال یا سال بعد نخواهد بود و فرایند جریان آب از سمت پایین چندین سال طول می‌کشد تا به ذخیره دشت‌ها نیز برسد، مثلاً دشت شهرکرد تنها از سطح دشت تغذیه نمی‌شود بلکه از آب زیرزمینی که از حوضه‌های اطراف یعنی کوه‌ها بوده تغذیه انجام می‌شود.
استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: هر چند نرخ فرونشست در دشت‌های استان چهارمحال و بختیاری کمتر از سایر نقاط کشور است اما به مرحله‌ای از فرونشست رسیده‌ایم که زنگ خطر و هشدار به صدا در آمده و دشت‌های خانمیرزا، فرادنبه و شهرکرد، امکان فرونشست بیشتر از سایر جاها است.
یوسفی تاکید کرد: اگر خشکسالی بسیار خفیف و با تداوم سالیانه همراه نباشد ممکن است تأثیر معنادار زیادی روی آب‌های زیرزمینی نداشته باشد.
وی گفت: بزرگترین عامل فرونشست برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی مخصوصاً برای محصولات پرآب بر مانند سیب زمینی و ذرت است و عامل دیگر، شارژ نشدن آب‌های زیر زمینی با بارش‌های برف و باران است که به افت آب‌های زیرزمینی منجر می‌شود.
پژوهشگر بخش آبخیزداری مرکز گفت: برای پیشگیری از وقوع فرونشست باید مدیریت آب و بهینه‌سازی برداشت آب‌های زیر زمینی برای فعالیت‌های کشاورزی صورت بگیرد، زیرا اگر فرونشست اتفاق بیفتد، تقریباً کار دیگری برای جبران نمی‌توان صورت داد زیرا در فرونشست ساختمان خاک به هم می‌خورد و بازسازی آن به میلیون‌ها سال برای فرآیند تکامل نیاز دارد.
یوسفی با اشاره به اینکه فرونشست در لحظه و به یک باره اتفاق نمی‌افتد، بیان کرد: چندین سال بعد از برداشت آب‌های زیرزمینی و با سیکل طولانی، فرونشست اتفاق می‌افتد، یعنی مانند دومینو در همان لحظه اتفاق نمی‌افتد و ممکن است ده‌ها سال بعد شاهد این دومینو باشیم.
وی گفت: با توجه به اینکه شرق استان منطقه‌ای نیمه خشک است، لذا در شرایط نیمه خشک بارش به صورت کوتاه‌مدت و با شدت بالاتر می‌بارد، یعنی سیلاب به راه می‌افتد و امکان تخریب وجود دارد، در حالی‌که اگر بارش به صورت آرام ببارد فرصت نفوذ بیشتری در زمین دارد و موجب تخریب نمی‌شود، بنابراین برای جلوگیری از تخریب ناشی از سیلاب، لازم است مدیریت صورت گیرد از جمله آن‌ها اقدامات آبخیزداری، روش‌های کنترل و پخش سیلاب است.
استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در ادامه گفت: گاهی به صورت مستقیم و غیرمستقیم انسان در خشکسالی‌ها دخیل بوده است البته باتوجه به سیکل بارش‌ها و نرمال و یا کمتر از نرمال بودن بارش‌ها در سال‌هایی، انسان با تغییر اقلیم موجب تشدید خشکسالی شده است اما واقعیت این است که این اتفاقات می‌افتد و در آینده نیز خواهد افتاد، اما انسان باید خود را با شرایط سازگار کند مثلاً کشاورزان به سمت کشت‌هایی با مصرف آب کم پیش روند تا از این طریق مدیریت آب صورت گیرد.
این عضو هیأت علمی و استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: متأسفانه در بخش کشاورزی خودمالکی وجود دارد و وظیفه جهاد کشاورزی است که در راستای مدیریت مصرف و استفاده از گیاهان جایگزین اقدامات ترویجی را انجام دهد، یعنی باید با قوانین متقن بتوان کشاورز را تشویق و قانع کرد که در شرایط کنونی سازگار با خشکسالی شود در غیر این صورت، قطعاً در آینده کشاورزی با مشکل مواجه خواهد شد و محصولی بدست نمی‌آید.
وی در پایان گفت: در این میان، احساس مسئولیت مردم و مسئولین برای حفظ آب و خاک که میراثی برای آیندگان است، بسیار اهمیت دارد.
۱۲:۰۴ - ۱۴۰۳/۱۰/۱۵
نظر شما